Έμφαση στη συλλογικότητα και την εκπαίδευση των νέων

Η κατασκευή και τοποθέτηση ξύλινων καθισμάτων και παιχνιδιών εξωτερικού χώρου στο δημοτικό κηπάριο της Μεταμόρφωσης αποτελεί την πρώτη μεγάλη δράση της ΚοινΣεπ Kavilia Cooperativa, με την οποία τα μέλη της θα συστηθούν στους κατοίκους της Σύρου, απολαμβάνοντας μαζί τους τα οφέλη της συλλογικής προσπάθειας.

Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας η οποία θα πάρει σάρκα και οστά σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης και ομάδα φοιτητών/φοιτητριών του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου είναι η δημιουργία ενός χώρου φιλόξενου και χρηστικού για μικρούς και μεγάλους.

Στα σχέδια της ομάδας περιλαμβάνεται επίσης η διεξαγωγή εργαστηρίων δημιουργίας Αυτομάτων (εικαστικών κατασκευών με κίνηση- kinetic art sculptures) για παιδιά δημοτικού, στο πλαίσιο συμμετοχής της στο Erasmus+ πρόγραμμα “Through Time and Space” (Erasmus+)».

Σε συνέντευξή της στην «Κοινή Γνώμη», η dream team της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Καβίλια αναφέρεται στους στόχους αλλά και τα πεδία στα οποία θα δραστηριοποιηθεί, προωθώντας, μεταξύ άλλων, την αλληλέγγυα οργάνωση, την οικονομική δημοκρατία και την περιβαλλοντική αειφορία.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία της ομάδας και ποιοι οι άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθείτε;

“Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Καβίλια ιδρύθηκε στην Σύρο τον Ιανουάριο του 2020 από πέντε αρχικά μέλη: Βιβέτα Καρποντίνη, Μαρία Βίλογλου, Ντίνα Δεμένικα, Λιλιάνα Αρεταίου, Αλέκος Κυριανάκης. Το επαγγελματικό (και μη) παρελθόν μας περιλαμβάνει πολλά ενδιαφέροντα και ενασχολήσεις στο χώρο της τυπικής και μη- εκπαίδευσης (εικαστικά, χειροτεχνία, σχολική ένταξη και ευαισθητοποίηση), της κοινωνικής εργασίας (με πρόσφυγες, Ρομά, ανέργους, ηλικιωμένους, παιδιά με ειδικές και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες), του θεάτρου, της βιολογικής/χειροτεχνικής  παραγωγής και της αλληλέγγυας διάθεσης προϊόντων.

Σκοπός του συνεταιρισμού μας είναι αφενός η υλοποίηση τοπικών συλλογικών  δράσεων με στόχο την προστασία και βελτίωση του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος - αφετέρου η διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων για παιδιά και νέους, πάντα στο πλαίσιο της συνέργειας με παραγωγικές, καλλιτεχνικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες που προωθούν την αλληλέγγυα οργάνωση, την οικονομική δημοκρατία, γενικότερα την κοινωνική, ηθική και περιβαλλοντική αειφορία”.

Η πρωτοβουλία σας για τη διαμόρφωση του Κηπαρίου Μεταμορφώσεως με ξύλινα καθίσματα και παιχνίδια μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης. Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Δήμο και ποιες ανάγκες θα καλυφθούν μέσω της εν λόγω δράσης;

“Όλα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2019 (πριν ακόμα δημιουργηθεί η Καβίλια) όταν δυο από τα σημερινά μέλη μας (Λιλιάνα, Αλέκος) πραγματοποίησαν σε συνεργασία με τους μαθητές της τότε 6^ης τάξης του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης εργαστήριο κατασκευής μακέτας με στόχο τον σχεδιασμό και κατασκευή DIY ξύλινων αντικειμένων για τοποθέτηση στο χώρο της παλιάς παιδικής χαράς στο δρόμο προς Βροντάδο. Οι μακέτες ολοκληρώθηκαν αλλά δυστυχώς η πανδημία μας σταμάτησε – έτσι, όταν σχεδόν ένα χρόνο μετά απευθυνθήκαμε στον Δήμο με αίτημα την έγκριση του για τις κατασκευές στο χώρο, μας προτάθηκε για πρακτικούς και τεχνικούς λόγους η συνεργασία στο Κηπάριο της Μεταμόρφωσης όπου ήδη σχεδιαζόταν δική του παρέμβαση ανάπλασης.

Εν μέσω όλων αυτών – κι ενώ στο μεταξύ η Καβίλια είχε πλέον ιδρυθεί – εγκρίθηκε από το Ίδρυμα Νεολαίας & Δια Βίου Μάθησης ένα ‘Σχέδιο Αλληλεγγύης’ (Πρόγραμμα ‘Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης’) με αντικείμενο την υλοποίηση δράσεων συμμετοχικού σχεδιασμού και παρέμβασης με κατασκευές χαμηλού κόστους σε κοινόχρηστους χώρους (πλατείες, πάρκα, παιδικές χαρές κ.α.). Το σχέδιο βασίζεται στις παιδαγωγικές αρχές της εκπαιδευτικής χειροτεχνίας και στον τρόπο με τον οποίο αυτές εφαρμόζονται σε κατασκευαστικά εργαστήρια για τον συλλογικό σχεδιασμό και την παραγωγή δημόσιου χώρου. Η υποβολή του σχεδίου έγινε σε συνεργασία με ομάδα φοιτητών του τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα την Ερμούπολη.

Το επόμενο διάστημα, έως και το τέλος Μαρτίου 2022 οπότε και λήγει η υλοποίηση του σχεδίου, η ομάδα θα κατασκευάσει αντικείμενα (καθίσματα, παιχνίδια) με την ελπίδα να δημιουργηθεί στο Κηπάριο ένας χώρος ξεκούρασης, παιχνιδιού και δημιουργίας. Θέλουμε πολύ και θα επιδιώξουμε να γίνει το σχέδιο πραγματικά συμμετοχικό – προσκαλώντας π.χ. τη γειτονιά με τα σχολεία της (αλλά και όσους από την αρχική ομάδα στο 3^ο Δημοτικό θελήσουν) να συνεισφέρουν με ιδέες και εργασία”.

Έχετε εντοπίσει και καταγράψει άλλους χώρους τους νησιού οι οποίοι θα μπορούσαν να διαμορφωθούν ανάλογα προκειμένου να καταστούν πιο φιλικοί και ελκυστικοί προς τους μικρούς πολίτες;

“Πέρα από το αρχικό σημείο στο Βροντάδο, δεν έχουμε καταγράψει ανάλογους χώρους – πιθανά να το κάνουμε πριν τη λήξη του σχεδίου. Σίγουρα μας ενδιαφέρει κάτι τέτοιο και όχι μόνο στην Σύρο. Ένα από τα μελλοντικά μας σχέδια αφορά στον εξοπλισμό ενός κινητού εργαστηρίου ξυλουργικής-εικαστικών-χειροτεχνίας που θα μπορεί να ταξιδεύει και στα γειτονικά νησιά διαμορφώνοντας ‘χώρους’ συλλογικότητας και φιλοξενίας ανθρώπων και δράσεων”.

Στις δράσεις σας περιλαμβάνεται επίσης η συμμετοχή σας σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με θέμα την εκπαιδευτική χειροτεχνία. Ποιοι οι σκοποί αυτού του έργου;

“Η εισαγωγή πρακτικών-χειρωνακτικών αντικειμένων στο σχολείο απασχόλησε τους θεωρητικούς της εκπαίδευσης πολύ πριν αυτά εισαχθούν στα μέσα του 19ου αιώνα, για πρώτη φορά στην Σκανδιναβία, ως υποχρεωτικά μαθήματα γενικής παιδείας. Σε σχετικά γραπτά κείμενα τονίζεται η σημασία της χειρωνακτικής-χειροτεχνικής δραστηριότητας στο σχολείο ως ένα εργαλείο γνωριμίας με την πρακτική διάσταση της ζωής και την παραγωγή υλικού πολιτισμού. Στο γενικότερο αυτό πλαίσιο, στόχος της εκπαιδευτικής χειροτεχνίας είναι να έρθει ο μαθητής σε επαφή με τη χειρωνακτική παραγωγή και να κατανοήσει την αλληλουχία ‘ιδέα – σχεδιασμός – υλοποίηση’ στην δημιουργία αντικειμένων με χρηστικότητα, αισθητική και επικοινωνιακή αξία. Να γνωρίσει τέχνες, τεχνικές και τρόπους παραγωγής από διάφορες ιστορικές εποχές και περιοχές του πλανήτη, να αντιληφθεί τον εαυτό του σαν κομμάτι μιας ιστορικής διαδικασίας καθώς και το ρόλο τους στην παραγωγή και την εξέλιξη του ανθρώπινου υλικού πολιτισμού. Και τέλος, να συμμετάσχει σε συλλογικά περιβάλλοντα σχεδιασμού και κατασκευής αντικειμένων για χρήση στην τάξη, τη σχολική αυλή και τη γειτονιά.

Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα (Erasmus+ με τίτλο ‘Through Time and Space’ και φορέα πρότασης το θεατρικό εργαστήρι ‘Zorro et Compagnies’ στην Τουλούζη) θα συνεργαστούμε με ομάδα μαθητών τελευταίων τάξεων δημοτικού σε ένα  πρότζεκτ που θα συνδυάσει ξυλουργική, εικαστικά, ρομποτική μεταφέροντας στις τρεις διαστάσεις της κατασκευής την ιστορία (ή τις ιστορίες)που θα επιλεγούν.

Αποτελεί βασική μας προτεραιότητα η συνεργασία με την σχολική κοινότητα, χωρίς όμως να επιδιώκουμε συμπληρωματικές ή εναλλακτικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό του σχολικού μικρο-περιβάλλοντος. Στόχος μας είναι να διευκολύνουμε (όπου χρειάζεται) την διασύνδεση του  σχολείου με την τοπική κοινότητα και κυρίως την υπερ-τοπικότητα των θεμάτων που την απασχολούν (ενεργειακή κρίση, κλιματική αλλαγή, προσφυγικό, οικονομικές ανισότητες κλπ.) μέσα από τον συνδυασμό χειρωνακτικής εργασίας και κριτικής σκέψης στην παραγωγή του χώρου και των ταυτοτήτων του”.

Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της «Kavilia Cooperativa» και ποιοι οι φορείς με τους οποίους θα συνεργαστείτε για την υλοποίησή τους;

“Είμαστε ακόμα στα πρώτα μας βήματα, συνθήκες και συνεργασίες διαμορφώνονται αυτήν την περίοδο. Άμεσο μελλοντικό μας σχέδιο είναι η υποβολή νέας πρότασης στο πρόγραμμα Erasmus+ που θα προχωρήσει το ‘Σχέδιο Αλληλεγγύης’ που υλοποιούμε ένα βήμα παραπέρα μέσα από τον σχεδιασμό και κατασκευή πολυμορφικών/ φορητών αντικειμένων για χρήση στο δρόμο: εκπαιδευτικά εργαστήρια/ σταθμοί εργασίας, υπαίθριες σκηνές παραστάσεων, βιβλιοθήκες/ σημεία πληροφόρησης κλπ. Βρισκόμαστε ακόμα σε στάδιο επαφών και σχεδιασμού, ελπίζουμε να το καταφέρουμε. Σε αυτή την περίπτωση, θα επιδιώξουμε πιθανότατα και πάλι συνεργασία με φοιτητές του τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης αλλά και με ομάδες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις κατασκευές (καλλιτεχνικές ομάδες, τοπικές κοινότητες/ πρωτοβουλίες κλπ.)”.