Τα μνημόνια έσωσαν τις τράπεζες

Σαφής η αμφισβήτηση στο εσωτερικό της Γερμανίας για την πολιτική που ασκεί η χώρα, όταν εκ μέρους σημαντικών γερμανικών φορέων υπάρχει δημόσια παραδοχή για τον τρόπο που χρησιμοποιήθηκε η Ελλάδα με την υπαγωγή της σε καθεστώς δανεισμού, μέσω των μνημονίων, για τη διάσωση των τραπεζών και όχι της χώρας.

Η Γερμανία θεωρείται ο κύριος εκφραστής, στους κόλπους της Ευρώπης, της μνημονιακής πολιτικής που δέσμευσε την Ελλάδα, με σημαντικούς φορείς της όπως η «European School of Management and Technology» (ESMT) του Βερολίνου να διατυπώνουν το ερευνητικό συμπέρασμα της χρήσης υπέρ της διάσωσης των τραπεζών που έτυχαν οι μnημονιακές δανειοδοτήσεις της Ελλάδας.

Στην 24σέλιδη έρευνα της ESMT, που είδε το φως της δημοσιότητας από την έγκυρη γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, γίνεται λεπτομερής οικονομική ανάλυση κάθε δανείου που έλαβε η Ελλάδα, με παρακολούθηση της πορείας των χρημάτων ανά εβδομάδα, προκειμένου να καταλήξουν στο ασφαλές συμπέρασμα πως «η Ευρώπη και το ΔΝΤ έσωσαν τα περασμένα χρόνια κυρίως τις τράπεζες και άλλους ιδιώτες πιστωτές».

Η κατανομή των ποσών

Από την αναλυτική μελέτη των στοιχείων που περιλαμβάνονται στην έρευνα αποδεικνύεται πως το 95% των δανείων που δόθηκαν μέσω των μνημονίων στην Ελλάδα, διατέθηκαν για τη διάσωση των τραπεζών και εις βάρος του συνόλου, ενώ με λιγότερο του 5% από αυτή τη δανειοδότηση, κατά την πρώτη μνημονιακή πενταετία, ενισχύθηκε ο κρατικός προϋπολογισμός.

Βάσει των στοιχείων που αναφέρονται στην έρευνα, από το συνολικό ποσό δανεισμού της χώρας ύψους 215,9 δις ευρώ, τα 86,9 δις ευρώ διατέθηκαν για την εξόφληση παλαιών χρεών, τα 52,3 δις ευρώ για την εξόφληση τόκων και τα 37,3 δις ευρώ για την επανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, αποδεικνύοντας πως το μεγαλύτερο μέρος των δανείων διοχετεύτηκε υπέρ της κάλυψης παλαιών χρεών και καταβολές τόκων.

Από την αφαίρεση αυτών των ποσών προκύπτει πως μόνο 9,7 δις ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το 5% ενίσχυσαν τον ελληνικό προϋπολογισμό.

Τα δύο πακέτα βοήθειας μπορεί να λειτούργησαν υπέρ των τραπεζών, όμως σημειώνεται πως το μεγαλύτερο μέρος όσων δόθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση του 2013 χάθηκε στο χρηματιστήριο περί του 98% της αξίας τους.

Να υπενθυμιστεί δε πως το καλοκαίρι του 2015 υπήρξε νέα συμφωνία για τρίτο πακέτο διάσωσης, ύψους 90 δις ευρώ.

Επίσημη παραδοχή

Σαφής παραδοχή για τη διάθεση των δανειοδοτήσεων της Ελλάδας προς διάσωση των τραπεζών υπήρξε εκ μέρους του Γιοργκ Ροχόλ, διευθυντή της ESMT, ο οποίος συμμετέχει και στο γνωμοδοτικό συμβούλιο του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών, καθώς ανέφερε ρητά στη γερμανική εφημερίδα πως «Τα πακέτα βοήθειας χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο για την διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών», συμπληρώνοντας πως «Οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι διέσωσαν τους ιδιώτες επενδυτές».

Σύμφωνα με τον Γιόργκ Ρόχολ «Το κούρεμα του ελληνικού χρέους θα έπρεπε να ήταν πιο σκόπιμο, να είναι ήδη στην αρχή των προγραμμάτων βοήθειας το 2010», προσθέτοντας πως «Θα έπρεπε βέβαια η γερμανική κυβέρνηση να είχε στηρίξει πιθανόν τις γερμανικές τράπεζες με κρατική ενίσχυση, αλλά θα είχε γίνει σαφές τουλάχιστον που πάνε τα λεφτά».

Για δε τις τεταμένες σχέσεις Ελλάδος Γερμανίας στο θέμα των δανειοδοτήσεων ο διευθυντής της ESMT έκρινε πως «πολλές διαμάχες μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας θα είχαν έτσι αποφευχθεί και το κόστος για τους Γερμανούς φορολογούμενους θα ήταν μικρότερο».

Σχολιασμοί επί της ουσίας

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στην Handelsblatt κυβερνητικός αξιωματούχος «η γερμανική κυβέρνηση υπεραμύνεται της πολιτικής διάσωσης παρότι τα στοιχεία μιλούν μια διαφορετική γλώσσα. Φυσικά και ευσταθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων από τα πακέτα βοήθειας κατέληξε σε ευρωπαϊκές τράπεζες».

Όμως συμπληρώνει ότι «Στον απόηχο της κατάρρευσης της Lehman-Brothers όμως, οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές αναταράξεις», σημειώνοντας όμως ότι «ο κίνδυνος μετάδοσης απορρέει από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και όχι από την ελληνική οικονομία. Γι΄ αυτό και δόθηκαν τα χρήματα στην Ελλάδα, προκειμένου να μπορεί να εξυπηρετήσει και να καθησυχάσει τους επενδυτές της».

Στην ουσία του θέματος επικεντρώνει η γερμανική εφημερίδα, καθώς τα στοιχεία της έρευνας υπαγορεύουν το σχόλιο πως «οι υπολογισμοί αυτοί εγείρουν αμφιβολίες για τον σχεδιασμό των προγραμμάτων βοήθειας, αφού με τα δάνεια εξυπηρετήθηκαν χρέη, αν και η Ελλάδα είναι από το 2010 ντε φάκτο χρεοκοπημένη. Ιδίως η σωτηρία των ελληνικών τραπεζών αποδείχθηκε καταστροφική για τους φορολογούμενους».

Για ότι δε αφορά στα μέτρα που επιβάλλονται λόγω του δανεισμού, ενώ όλα λειτουργούν προς όφελος των τραπεζών σημειώνει ότι «Πρόκειται για κάτι που υπέθεταν όλοι αλλά το γνώριζαν λίγοι και επιβεβαιώνεται τώρα από την εν λόγω έρευνα: Εδώ και έξι χρόνια η Ευρώπη προσπαθεί μάταια να τερματίσει την κρίση στην Ελλάδα με δάνεια και απαιτεί συνεχώς σκληρότερα μέτρα και μεταρρυθμίσεις. H αιτία της αποτυχίας βρίσκεται όμως προφανώς λιγότερο στην πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης και περισσότερο στο σχεδιασμό των προγραμμάτων βοήθειας».