Φιλοφρονήσεις, ανάπτυξη και πραγματικότητα

Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)

Σκληρή δουλειά, προσήλωση στους στόχους αλλά και υπευθυνότητα ζητά ο πρωθυπουργός από το κυβερνητικό επιτελείο ακόμη και τις ημέρες του Πάσχα. Το έργο, καθώς λέει, πρέπει να προχωρήσει για να διαφανεί ανάπτυξη προς το τέλος του έτους. Τα μηνύματα που λαμβάνει από το εξωτερικό ισχυρίζεται πως είναι προς την θετική κατεύθυνση, καθώς σύσσωμοι οι εταίροι πριμοδοτούν την Ελλάδα και το μεγάλο έργο που συντελείται. Είναι πέραν του δέοντος αισιόδοξος ο κος Σαμαράς. Πιστεύει πως οι κακές γλώσσες διαψεύδονται και πως η κατάσταση στην χώρα έχει αλλάξει. Στον αντίποδα, η αντιπολίτευση τον κατηγορεί ότι και με την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου βάζει ταφόπλακα στις ελπίδες για οικονομική ανάταξη, πως τα περιθώρια έχουν στενέψει απελπιστικά και πως η χώρα βυθίζεται στην άβυσσο. Το κλίμα λοιπόν είναι ήδη τεταμένο από τις διαφορετικές εκτιμήσεις που μπερδεύουν τους πολίτες και προκαλούν κοινωνική αστάθεια. Ποια είναι η αλήθεια όμως; Κοιτώντας κανείς τα στοιχεία, δεν μπορεί παρά να είναι απαισιόδοξος για την συνέχεια, παρά τις όποιες θετικές αναλαμπές. Μπορεί η task force να διαπιστώνει πρόοδο, μπορεί οι «συνήθεις ύποπτοι» τύπου Σόιμπλε να έχουν προς το παρόν σωπάσει και να μην προκαλούν με τις δηλώσεις τους, τα στοιχεία όμως για την ανεργία, την απασχόληση αλλά και τον πληθωρισμό δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Το πρόβλημα εντοπίζεται ειδικά στους νέους αλλά και στις ηλικίες από 45 και άνω. Είναι τόσο δύσκολες οι συνθήκες εργασίας για αυτές τις ηλικίες που θα ‘λεγε κανείς πως το πρόβλημα είναι ανυπέρβλητο. Και αυτό παρά τα υποστηρικτικά προγράμματα εργασίας ειδικά για τους νέους, που ναι μεν δίνουν κάποια ανάσα, όμως δεν αλλάζουν ουσιαστικά τα δεδομένα. Η περιστασιακή απασχόληση, οι συμβάσεις μερικών μηνών και τα προγράμματα απασχόλησης που πολλές φορές δεν ξεπερνούν τους τρεις μήνες, θεωρούν κάποιοι πως μπορεί να αποτελέσουν μια πρόσκαιρη λύση για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Θα έλεγα πως πρόκειται όχι απλά για εσφαλμένη αλλά εξοργιστική λογική και πρακτική. Χωρίς διάθεση καταστροφολογίας και με μετριοπαθείς εκτιμήσεις, η ανεργία δεν πρόκειται να πέσει στο προσδοκώμενο -5% που ποντάρει μεσοπρόθεσμα η κυβέρνηση. Ο λόγος είναι απλός και συνίσταται αφενός στην αναποτελεσματικότητα των μέτρων τόνωσης της εργασίας με γνώμονα την μερική - περιστασιακή απασχόληση, και αφετέρου στην απροθυμία των εργοδοτών να προχωρήσουν σε ευέλικτες αλλά όχι καταστροφικές για τον εργαζόμενο συμβάσεις έργου. Το λέω αυτό γιατί και το μόνιμο πλέον επιχείρημα από την πλευρά της εργοδοσίας είναι ότι «δεν υπάρχει τζίρος». Με πρόσχημα την οικονομική κρίση, δεν είναι και λίγοι αυτοί που λένε πως αδυνατούν να προσφέρουν εργασία, και πολύ απλά την δουλειά τεσσάρων την επωμίζεται ένας. Αυτή η οικονομική κρίση είναι λοιπόν ο ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη, μιας και στο όνομά της διαπράττονται κάθε είδους παρατυπίες και παραβάσεις. Το βλέπουν ασφαλώς αυτό στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Και γνωρίζουν πολύ καλά πως ανάπτυξη δεν μπορεί να συντελεστεί ούτε με την συνεχή άρνηση από τα εργοδοτικά σωματεία παροχής κατάλληλων εργασιακών συνθηκών, αλλά ούτε και με την κατάρτιση των όποιων υποβοηθητικών προγραμμάτων απασχόλησης, που ουσιαστικά τελματώνουν τον εργαζόμενο και ειδικά τον νέο. Η πολυπόθητη ανάπτυξη απαιτεί κίνητρα και παροχή αποτελεσματικών εφοδίων στους νέους, πάνω στους οποίους θα χτιστεί το μέλλον της χώρας. Αν τους αγνοήσεις, δεν θα κάνεις απλά ανάπτυξη. Αν τους εκμεταλλευτείς, αυτοί απλά θα σου γυρίσουν την πλάτη και θα αναζητήσουν άλλες χώρες να εργαστούν. Κάτι που πολλοί έχουν ήδη κάνει. Πως λοιπόν θα προκύψει αυτή η ανάπτυξη; Πως και με ποιο τρόπο θα μειωθεί το απίστευτο ποσοστό ανεργίας; Δεν φτάνουν τα θετικά μηνύματα από τα εξωτερικό για να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά η χώρα. Δεν αρκούν τα λόγια για μια «άλλη Ελλάδα» από την μια μέρα στην άλλη, που ξέρουν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει. Ούτε φυσικά τα όποια ημίμετρα στο όνομα του δήθεν βελτιωμένου επιχειρηματικού κλίματος. Πάνω απ’ όλα δεν επιτυγχάνονται ποτέ οι στόχοι, όταν κόπτονται απλά και μόνο για τις αριθμητικές αλχημείες και τα ποσοστά επί χάρτου, παραγνωρίζοντας την σημασία της οδυνηρής πραγματικότητας ή πιστεύοντας πως με βιαστικές λύσεις το πρόβλημα θα αντιμετωπισθεί συνολικά. Προτάσεις για την έξοδο από την κρίση υπήρχαν και υπάρχουν. Ο πρωθυπουργός δεν τις βλέπει ή κάνει πως δεν καταλαβαίνει. Και στο ενδοκυβερνητικό πεδίο όμως τα πράγματα δεν είναι και τόσο ιδανικά. Και δεν είναι μόνο η περίπτωση Κικίλια που ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ προέβαλλαν ισχυρές διαφωνίες για την απομάκρυνσή του. Ούτε όμως και η ισχνή αντιπολίτευση ιδιαίτερα του ΣΥΡΙΖΑ, που στο όνομα του νέου κυβερνητικού πόκερ, ρίχνει τους τόνους παρά τις όποιες κατηγορίες κατά της τρικομματικής κυβέρνησης. Με λίγα λόγια, ανάπτυξη σε αυτό το κλίμα δεν έρχεται ούτε πρόκειται να έρθει, όταν οι συναινέσεις είναι ανύπαρκτες και τα μυαλά είναι στο ποιος θα κυβερνήσει και πότε, ή πολύ απλά αυτός που κυβερνά να ξοδεύει το χρόνο, συνεπικουρούμενος από τις φιλοφρονήσεις των εταίρων. Κοινώς, όταν κυβέρνηση και αντιπολίτευση όχι απλά δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων αλλά αναλίσκονται σε ομιλίες περί ανέμων και υδάτων. Άσε που κάποιοι τώρα θυμούνται να ελέγξουν και τα οικονομικά των κομμάτων τους, στο όνομα της διαφάνειας και αυτοί.