Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης... και μετά;

Η μέτρηση σε οικονομικούς όρους μιας επιτυχημένης διοργάνωσης και η οικονομική διαχείριση είναι θέματα για τα οποία δεν υπάρχουν πάντα επαρκή στοιχεία. Η γενικότερη αξιολόγηση των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων πολλές φορές παρουσιάζει κενά και ασάφειες. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στην δημοσιότητα, ο θεσμός έχει δώσει νέα ώθηση σε αρκετές πόλεις.

Liverpool 2008 και Marseille – Province 2013 : Δύο πόλεις που χαμογελούν μέχρι σήμερα και είναι αισιόδοξες για το πολιτιστικό τους μέλλον.

Το Liverpool, ο μικρός αυτός βιομηχανικός προμαχώνας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2008 - ωφελήθηκε από ένα αστικό lifting μεγάλου εύρους και την παγκόσμια φήμη που κατείχε. Η πόλη επένδυσε 67 εκατομμύρια ευρώ κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγήθηκαν του πολιτιστικού έτους. Δεκαπέντε εκατομμύρια άτομα την επισκέφθηκαν κατά το πολιτιστικό έτος, εκ των οποίων τα 9,7 εκατ. είχαν άμεση σχέση με τις πολιτιστικές δράσεις και 3,5 εκατ. νέοι επισκέπτες που έδωσαν στην πόλη ένα ρεκόρ πληρότητας καταλυμάτων. Βέβαια, το πολιτιστικό πρόγραμμα ήταν πολύ δυνατό εάν θυμηθούμε ότι … δύο από τα «σκαθάρια», ο Ringo Star και ο Paul Mac Cartney των Beatles εγκαινίασαν την γιγάντια αίθουσα θεαμάτων Arena, δίπλα στο γνωστό Albert Docks και το μυθικό στάδιο Anfield … όπως επίσης και την βραδιά των MTV Europe Music Awards.

Σήμερα, πέντε χρόνια μετά το πολιτιστικό έτος, η πόλη συνεχίζει την ανοδική της πορεία στον τομέα του τουρισμού, ενώ κατατάσσεται ως η δεύτερη πόλη με τον μεγαλύτερο αριθμό μουσείων της Μεγάλης Βρετανίας, μετά το Λονδίνο. Οι κάτοικοί της, που ο κοινός αυτός σκοπός τους ένωσε, είναι πλέον περήφανοι για το θετικό πρόσημο του εγχειρήματος. Οι Βρετανοί υπήκοοι την κατατάσσουν στην τρίτη θέση προτίμησής τους.

Το 2013 περισσότερα από 10 εκατ. άτομα επισκέφθηκαν την Marseille – Province για τα πολιτιστικά γεγονότα, ενώ καταγράφηκε είσοδος περίπου 2 εκατ. επιπλέον τουριστών σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι εκθέσεις - σταθμοί στο πολιτιστικό έτος προσέλκυσαν περίπου 5 εκατ. επισκέπτες.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα Boris Grésillon «πριν το 2013 η πολιτιστική σκηνή της πόλης ήταν πλούσια αλλά δεν ήταν εμφανής. Την χαρακτήριζε η αποσπασματικότητα και οι σύλλογοι, όπως και οι καλλιτέχνες, δεν είχαν μάθει να λειτουργούν σε δίκτυο». Ο ίδιος διαπίστωνε στα κείμενά του τις σοβαρές αδυναμίες σε πολλούς τομείς, όπως την έλλειψη κοινού μουσείων, την ανυπαρξία κλασσικού χορού και την απουσία παράδοσης στην διοργάνωση μεγάλων πολιτιστικών εκθέσεων.

Η πόλη αλλά και η πολιτιστική και καλλιτεχνική σκηνή της έχουν πλέον αλλάξει με την ποιοτική αναβάθμιση του κέντρου της και το πρώτο εθνικό μουσείο που κτίστηκε εκτός κέντρου, αναβαθμίζοντας την περιοχή και ενώνοντάς την με το παλιό λιμάνι. Για την ερευνήτρια Sylvia Girel που δεν στέκεται στις οικονομικές αναλύσεις αλλά την ενδιαφέρουν περισσότερο οι εμπειρίες από ένα τέτοιο μεγάλο γεγονός και οι πολιτιστικές πρακτικές, «οι χώροι που κτίστηκαν και αναπαλαιώθηκαν άλλαξαν τις πολιτιστικές διαδρομές και οδήγησαν στο να ανακαλυφθεί εκ νέου η πόλη».

Ένα άλλο πολύ θετικό σημείο ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι κάτοικοι της Μασσαλίας είδαν την πόλη τους : η αδράνεια και η αντίσταση περιθωριοποιήθηκαν και εναλλακτικές πρακτικές προτάθηκαν και υιοθετήθηκαν σε ένα πλαίσιο συνεργασίας.