Ο Αύγουστος της Παναγίας

Πριν λίγες μέρες ολόκληρη η πατρίδα μας γιόρτασε το… «Πάσχα του καλοκαιριού» όπως λένε την Κοίμηση της Θεοτόκου σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Δεν υπάρχει πόλη, χωριό, βουνό, κάμπος, νησί, δάσος και ακρωτήρι που να μην έχει την Παναγία του και κάποιο θρύλο δεμένο με το όνομά της. Ο Δεκαπενταύγουστος είναι η αγαπημένη γιορτή των Χριστιανών. Κι όπως διαβάζουμε στις εφημερίδες κι ακούμε και βλέπουμε στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις, οι περισσότεροι Έλληνες φεύγουν μακριά από την καθημερινή ρουτίνα των υπολοίπων μηνών του χρόνου. Πολλοί θέλουν να απολαύσουν ένα αγκάλιασμα με τη θάλασσα κι άλλοι απολαμβάνουν τη βαθύσκιωτη δροσιά κάποιου βουνού. Κανείς όμως δεν ξεχνά την πιο σημαντική θρησκευτική γιορτή του καλοκαιριού. Στην καρδιά του Αυγούστου η εκκλησία τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Η Κοίμηση της Παναγίας

«Η Παναγία μετά την πίκρα της Σταύρωσης του Χριστού, αλλά και το θαύμα της Αναστάσεως του πήγε, σύμφωνα με την παράδοση, να μείνει στο σπίτι του Ιωάννη, του αγαπητού μαθητή του Χριστού. Είχαν περάσει 11 χρόνια από τότε (ήταν περίπου 59 ετών) και ένας Άγγελος την πλησίασε την 1η Αυγούστου και την ενημέρωσε να περιμένει την Κοίμησή της. Κύλησαν δεκατέσσερις μέρες και την 15η έγειρε το κεφάλι της γαλήνια στην αγκαλιά του Ιωάννη και αποκοιμήθηκε για πάντα. Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος τιμούμε την Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Δίπλα στον λαξευτό της τάφο στη Γεθσημανή, έξω από την Ιερουσαλήμ, τρεις μέρες και τρεις νύχτες οι Απόστολοι έψελναν υμνωδίες. Όταν μετά τρεις μέρες έφθασε και ο Θωμάς, άνοιξαν την λάρνακα για να την προσκυνήσει και…μια θεία ευωδία σκόρπισε τριγύρω. Σύμφωνα με τα γραπτά κείμενα, μέσα στο τάφο υπήρχε μόνο η «τίμια εσθήτα Της». Και αυτήν την μετέφεραν στο περίφημο ναό των Βλαχερνών, στην Κωνσταντινούπολη. Σε όλες τις εικονογραφίες με θέμα την Κοίμηση της Παναγίας, τόσο οι Βυζαντινοί όσο και οι νεότεροι ζωγράφοι παρουσιάζουν την ψυχή της σαν ένα βρέφος στα χέρια του Χριστού. Στις περισσότερες εικόνες παρουσιάζεται να ανεβαίνει στους ουρανούς πλαισιωμένη από ένα πλήθος αγγέλων….»

Ο κάθε χριστιανός στην Παναγία μιλάει σαν να είναι δική του μάνα, ξέρει ότι θα τον ακούσει, θα τον βοηθήσει, θα τον καταλάβει. Στίχοι με παράκληση:

«Ω Παναγιά μου Τηνιακιά,

με τα πολλά καντήλια,

γιάτρεψε το παιδάκι μου

να σου τα κάνω χίλια»!

Γράφουν οι ιστορικοί και οι Βυζαντινολόγοι, πως στην πατρίδα μας σε κάθε 100 εκκλησίες οι 80 είναι αφιερωμένες στην Παναγία. Έχουν πει πως στην παλιά Αθήνα, ακόμη κι όταν οι Τούρκοι ήταν στην Ελλάδα, υπήρχαν κάπου 140 μικρές ιδιόκτητες εκκλησίες και οι περισσότερες ήταν στο όνομα της Παναγιάς. Διατηρούνται σήμερα, η Καπνικαρέα, η Παντάνασσα στο Μοναστηράκι, η Χρυσοκαστριώτισσα στην Πλάκα κ.α

Ο Ελύτης μίλησε με θαυμαστό τρόπο για τις Παναγίες του Δεκαπενταύγουστου των νησιών του Αιγαίου:

«Λίγο για μια στιγμή να σκεφθείς τα ονόματα της Παναγίας, θ’ ακούσεις και θα μάθεις: Η Χρυσομαλλούσα, η Χρυσοκαλίτισσα, λάμπουσα και κανάλα μου και Παραπορτιανή μου. Ε! Παναγιά τα Μάγκανα, Καρυστιανή, Δαφνιώτισσα, Ε! Κρουσταλλένια, Δροσινή….»

Και ο Κωστής Παλαμάς στο έργο του «Η Φλογέρα του βασιλιά» με συγκλονιστική πίστη γράφει: «Παναγιά Μοναχική, ξαρμάτωτη, μ’ ένα παιδί στην αγκαλιά, το χέρι στην καρδιά της, μια σιταράτη, μια ταπεινή, σαν κουρασμένη, σαν φτωχιά…η καημένη…»

Ποιος ναός και ποιο ξωκκλήσι δεν έχει την εικόνα της Παναγιάς; Η ευλάβεια του λαού δίνει ξεχωριστή θέση στη Μάνα του Χριστού, του Θεανθρώπου, του Σωτήρα μας. Η μορφή της είναι συνήθως πικραμένη, θλιμμένη, ωστόσο μα κατανόηση είναι έτοιμη να ακούσει το παράπονο, την παράκλησι, τον καημό του αρρώστου, του απελπισμένου, της πονεμένης μάνας της απελπισμένης δακρυσμένης γυναίκας. Γυναίκα και μάνα και εκείνη, κρατάει στην αγκαλιά της με ιδιαίτερη φροντίδα το παιδί της, τον Χριστό, που ο Κώστας Βάρναλης είχε γράψει μια φράση: «…αυτό το παιδί είναι το άκακο θύμα».

ΥΨΙΣΤΗ, με πρωτεύουσα θέση ανάμεσά σε όλες τις θρησκευτικές εορτές του καλοκαιριού, μένει στην καρδιά του Αυγούστου ο Κοίμηση της Θεοτόκου.

ΜΙΚΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΦΕΝΤΟΥΛΗ

Λίγα χρόνια πριν, ο αείμνηστος αγαπητός φίλος είχε γράψει: «Με την χάριν του Θεού και τις ευλογίες της Παναχράντου μητρός του εφτάσαμεν στο τέλος της ωραιοτάτης εκκλησιαστικής περιόδου του Δεκαπενταύγουστου, που ψάλλομεν τις παρακλήσεις προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον την μητέρα του Χριστού. Τις ημέρες αυτές η εκκλησία μας, τοποθετεί στο τέρμα της γήινης τροχιάς της Παναγίας μας και μας ζητά να προσηλώσουμε το βλέμμα μας στην Αγία μορφή της και να εμπνευστούμε από το μεγαλειώδες παράδειγμά της και την ασύγκριτη αγιότητά της.

Η Παναγιά δεν μας σκεπάζει μόνο με την αγάπη της, μα ανοίγει δρόμους σωτηρίας. Γίνεται η ολκάς των θελώντων σωθήναι.

Η Παναγία είχε πολλάς αρετάς. Ήταν ένας ολάνθιστος κήπος, ένας αληθινός παράδεισος. Ποιες από τις αρετές της να πρωτοθαυμάσει κανείς; Ταπεινή στο μεγαλείο της, ανεπηρέαστη στη δόξα της, ολόλευκο κρίνο αγνότητας, στο βούρκο της αμαρτωλής Ναζαρέτ. Ηρωίδα η Παναγία μας, υπήρξε μεγάλη ηρωίς. Ο ηρωισμός της απαράμιλλος. Ο ηρωισμός δεν δείχνεται μόνο στα πεδία των μαχών ή στις δύσκολες περιστάσεις. Ο ηρωισμός είναι μόνιμος κατάστασης της γενναίας και εξαγνισμένης ψυχής….

Ας παρακαλέσωμεν την Παναγίαν να μας χαρίζει υγεία, πίστην ακλόνητον και να βοηθήσει την αγαπημένη μας πατρίδα να έχει τον σωστόν δρόμο της…

Κυρά μας Παναγιά να είσαι βοηθός μας».