Η δράση φέρνει αντίδραση

"Για κάθε δράση μιας δύναμης, υπάρχει μια αντίθετη δύναμη αντίδρασης". Ο Νεύτωνας ξεκαθάρισε από την αρχή τη θέση του. «Εγώ ένα Νόμο διατύπωσα, δεν παίρνω την ευθύνη». Και καλά έκανε ο άνθρωπος. Τι φταίει εκείνος που η αρχή της Δράσης και Αντίδρασης δεν απασχολεί μόνο τις φυσικές επιστήμες, αλλά και τις κοινωνικές; Άσε που στη δεύτερη περίπτωση δεν εφαρμόζεται απλά, ξεχειλώνει. Η πρώτη δράση οδηγεί σε μια αλυσίδα αντιδράσεων, με αποτέλεσμα να χάνεις τον μπούσουλα και να μη θυμάσαι πώς ξεκίνησαν όλα. Όταν βέβαια, κληθεί κάποιος να εξηγήσει το φαινόμενο, συνήθως εστιάζει στους τρόπους της πρωταρχικής αντίδρασης. Κοινώς, δεν κάνει ανάλυση, αλλά κριτική στην κριτική (ω κριτική). «Δεν έπρεπε να πεις, να γράψεις, ή να πράξεις αυτό». Και το πρόβλημα λύθηκε. Κανείς δεν θα ρωτήσει «γιατί». Κανείς δεν θα ασχοληθεί με την ίδια τη δράση. Ήταν σωστή, ήταν λάθος; Είμαστε υποχρεωμένοι να τη δεχόμαστε ή έχουμε το δικαίωμα να την αντιμετωπίζουμε, σύμφωνα και με τους νόμους της Φυσικής; «Εσύ δεν έπρεπε να δώσεις σημασία. Κακώς ασχολήθηκες. Τέλος».

Το «κακώς ασχολήθηκες» είναι μια εύκολη απάντηση, που συνήθως δίνει κάποιος, έχοντας καταλήξει βιαστικά στο συμπέρασμα ότι, πρόκειται για ένα δικό σου θέμα, που δεν αφορά κανέναν άλλον. Αν δηλαδή, δε δεχόσουν κάποια προσωπική ενόχληση ή επίθεση, δεν θα αντιδρούσες. Διόλου αβάσιμη εκτίμηση, διότι κάπως έτσι ανοίγει ο κύκλος. Αρχίζεις να μαθαίνεις έναν άνθρωπο και να ψυχολογείς τη συμπεριφορά του απέναντι σε σένα και γενικότερα στο σύνολο, όταν αυτός βρεθεί στο δρόμο σου.

Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, για να επαληθεύσουμε τα λεγόμενά μας.

Κάνεις τη δουλειά σου, όπως την έκανες πάντα. Καταγράφεις, μεταφέρεις, σχολιάζεις. Επαναλαμβάνω: κάνεις τη δουλειά σου. Κάτι από αυτά που είδες, άκουσες, σκέφτηκες και μοιράστηκες με τους αναγνώστες, δεν αρέσει σε κάποιον, ο οποίος κρίνει απαραίτητο να σε βάλει στη θέση σου, να σε θίξει, να σε υποτιμήσει και να σε προσβάλει. Εσύ τότε επανέρχεσαι και δίνεις με τον τρόπο σου μία απάντηση (σοβαρή, χιουμοριστική, καυστική, δεν έχει σημασία). Και γιατί δεν έχει σημασία; Γιατί, κάνεις τη δουλειά σου. Κάπως έτσι λοιπόν, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου και ερωτώ: από όλα τα παραπάνω, ποια είναι η δράση και ποια η αντίδραση; Δράση, θεωρείται η κριτική του ανθρώπου που, κάνει τη δουλειά του και αντίδραση, η επίθεση που δέχτηκε γι’ αυτήν; Ή μήπως δράση είναι η επίθεση και αντίδραση η μετέπειτα απάντηση; Μπορεί, στη Φυσική να υπάρχουν συγκεκριμένες απαντήσεις, αλλά σε άλλες επιστήμες (Ανθρωπολογία-Κοινωνιολογία-Ψυχολογία), οι εξηγήσεις είναι πολλές και ποικίλες.

Περνάει ο καιρός και μαθαίνεις ή αντιλαμβάνεσαι ότι, ο συγκεκριμένος άνθρωπος συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο όχι μόνο σε σένα, αλλά και στους πάντες, ακόμα και σε πρόσωπα από τον πολύ, πολύ, πολύ στενό κύκλο του. Πιο στενό δεν έχει… σκας. Επειδή όμως, δεν είσαι διατεθειμένος να «σκάσεις» και δεν αντέχεις να τραυματίζονται αξιοπρέπειες και υπολήψεις από κάποιους που έχουν την ψευδαίσθηση ότι, βρίσκονται ακόμα σε πλοίο και διατάζουν ή εξευτελίζουν τους «ναύτες» τους, πιάνεις ξανά την πένα σου για να αποδείξεις ότι ποτέ δεν ήσουν «ελέφαντας». Σε αυτή την περίπτωση, είναι ξεκάθαρο ποια ήταν η «δράση» και ποια η «αντίδραση». Όπως ξεκάθαρο είναι και το ποιος «στοχοποιείται» και γίνεται το «κόκκινο πανί» για το περιβάλλον του «αγενούς-συκοφάντη». Μα φυσικά, αυτός που αντέδρασε.

Ο καιρός συνεχίζει να περνάει κι αφού μεσολαβούν πολλά «χαριτωμένα», φτάνει η στιγμή που κάποιοι, στο πλαίσιο χαλαρής-φιλικής κουβέντας, θα σου πουν «είχες δίκιο, τα βλέπουμε, τα ζούμε, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα». Και γιατί δεν μπορούν να κάνουν τίποτα; Γιατί επιτρέπουν τέτοιες συμπεριφορές, οι οποίες διαιωνίζονται; Ένα «πουλάκι» μου μετέφερε ότι, πρόσφατα ο περί ου ο λόγος «κατσάδιασε» με χείριστο τρόπο, τον/την υπεύθυνο/η μεγάλου πολιτιστικού χώρου του νησιού, που κι αυτός/αυτή έκανε τη δουλειά του/της. Όχι απλά τον/την έβρισε, αλλά τον/την έκανε σκουπίδι. Και γιατί το έκανε; Γιατί αυτή είναι η τακτική του, αυτές είναι οι αρχές του και κανείς δεν «επαναστατεί». Όμως, θα πρέπει καλά να γνωρίζουμε, ότι κάθε «δράση», φέρνει «αντίδραση», ακόμα κι από κει που δεν την περιμένουμε. Εάν κάποιος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους γύρω του με σεβασμό, θα εισπράττει την ίδια συμπεριφορά. Banziga!