Ποια Ελένη;

Της Δρ. Ευτυχίας Νικολακοπούλου, Σχολικής Συμβούλου Ν. Αιγαίου, Θεατρολόγου - Συγγραφέα
  • Τετάρτη, 13 Μαΐου, 2015 - 06:10

Πώς μπορούμε να παίξουμε ένα τόσο διάσημο κομμάτι και να εκτρέψουμε το μύθο της Ωραίας Ελένης τόσο προσεκτικά, ώστε να αποδείξουμε στο θεατή ότι ο Τρωικός πόλεμος ήταν ένα ψέμα, μια ματαιότητα, μια ψευδαίσθηση.
Και αν η Ελένη ήταν όμορφη ή άσχημη, αν ήταν η ίδια ή κάποια άλλη τι θα άλλαζε σε όλη την ιστορία; Άραγε ο πόλεμος έγινε για την ομορφιά της ή μήπως ήταν μια πλάνη.

Το Θέατρο είναι δυνατόν να αντιστρέψει τους ρόλους και τις καταστάσεις. Μπορεί επίσης και αντικαθιστά το ωραίο με το άσχημο, το καλό με το κακό και είναι ο χώρος όπου όλα τα τεχνάσματα επιτρέπονται. Με την τέχνη της μεταμφίεσης και την πέννα τους, οι νέοι συγγραφείς μετατρέπουν συχνά μια τραγική ιστορία σε μια απέραντη κωμωδία. Ο σκοπός της κωμωδίας είναι να διασκεδάσει και να διδάξει. Έτσι, η ωραία Ελένη σ’ αυτή την παράσταση που παρακολουθήσαμε στο Θέατρο Απόλλων της Σύρου, έχει μεταμορφωθεί από τους θεούς σε μια δύσμορφη γυναίκα-ρόλο που δεν την αναγνωρίζει κανείς ενώ η εξαδέλφη της, η Πευκίδα αναλαμβάνει σχεδόν από το μέσον της παράστασης να παίξει το ρόλο της «ωραίας». Θα γοητεύσει τον Πάρη που θα την οδηγήσει στην Τροία δια θαλάσσης, κρυμμένη μέσα σ’ ένα μπαούλο. Ευτυχώς, και για την ευχαρίστηση του κοινού, λίγο πριν το τέλος της παράστασης, θα συνειδητοποιήσει μόνη την αμαρτία της και για ν’ αποφύγει την θεία δίκη αλλά και την καταστροφή που πάει να προκαλέσει στο βασίλειο της Τροίας θα πάρει την ηρωική απόφαση της απομάκρυνσής της. Ο Τρωικός πόλεμος δεν θα πραγματοποιηθεί, η Πευκίδα θα επιστρέψει στην Ελλάδα και θα τιμωρηθεί και μετά από μια θεατρική αναγνώριση η ωραία Ελένη θα ανακτήσει το ρόλο της χωρίς πλέον να αποτελεί κίνδυνο για την τύχη της Τροίας.

Eπίδραση στους θεατές

Παρακολουθούμε διαδοχικά την πορεία του ήρωα δίχως να ανησυχούμε για το γάμο της ωραίας Ελένης με τον Πάρη. Ο κεντρικός ρόλος ανήκει στην άσχημη μεταμορφωμένη σε όμορφη Πευκίδα, και όχι στην ωραία Ελένη. Ακόμα και όταν ο θεατής γίνεται απαρασάλευτος, συγκατατίθεται αδιαμαρτύρητα με την μεταμόρφωση της Πευκίδας και συμφωνεί ενδόμυχα με την απόφαση των θεών. Όταν δε η Πευκίδα μετατρέπεται σε δέντρο, σ’ ένα είδος θεατρικής μέδουσας καταδικασμένης στην απόλυτη ακινησία επειδή έχει παραβεί όλους τους ηθικούς κανόνες και δηλητηριάσει τον έρωτα, την ομορφιά και την ηθική, έρχεται η δικαίωση και όλα επανέρχονται στην πρότερη τάξη. Έτσι, για μια ακόμη φορά στο θέατρο, θα θριαμβεύσει το δίκαιο του σωστού και του καλού και θα απομακρυνθούν οι καταιγίδες και οι χίμαιρες εφόσον βρισκόμαστε σε κωμωδία.

Το κωμικό στοιχείο

Όλα τα προτερήματα της ωραίας Ελένης εμφανίζονται με κωμικό τρόπο. Τα δευτερεύοντα πρόσωπα είναι αστεία, αν όχι γελοία και προσδίδουν μια ιλαρότητα στο θεατρικό γίγνεσθαι. Οι τρεις θεές του Ολύμπου, η Αθηνά, η Ήρα και η Αφροδίτη που εμφανίζονται με το άνοιγμα της σκηνής, παίρνουν ανθρώπινη υπόσταση ενώ στην πράξη θα διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στην κατεύθυνση που θα πάρει η ιστορία. Με τις μηχανορραφίες τους θα σχεδιάσουν την πλοκή και θα αποφασίσουν για την μοίρα των ηρώων αυτής της όμορφης παράστασης. Πίσω βέβαια από αυτές τις θεές κρύβεται ο συγγραφέας.

Ετικέτες: