«Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία»

Η διατράνωση της ατρόμητης ελληνικής ψυχής, εις το όνομα της ελευθερίας, απέναντι στην αριθμητική και εξοπλιστική υπεροχή του κατακτητή, υπενθυμίστηκε, τιμήθηκε και γιορτάστηκε, κατά το διήμερο εορτασμό της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου.

Με μεγάλη συμμετοχή μαθητών και σπουδαστών, από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά και πολιτών, οι οποίοι, παρά τις χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες και τη βαριά συννεφιά, παρακολούθησαν τη στεφάνωση των μνημείων και τη μαθητική παρέλαση, πραγματοποιήθηκαν οι καθιερωμένες εκδηλώσεις για την απότιση φόρου τιμής, στους ήρωες του 1940, τους στρατιώτες και τους άμαχους, που κράτησαν όρθια για μήνες ολόκληρους την Ελλάδα, απέναντι στις απόπειρες των Ιταλικών και Γερμανικών στη συνέχεια στρατευμάτων, να εισέλθουν και να καταλάβουν τη χώρα, στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, μία ηρωική αντίσταση, που ανέτρεψε τη χρονολογική σειρά όλων των σχεδίων του γερμανικού επιτελείου και έτσι επέφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες του και ίσως στην όλη πορεία του πολέμου.

Το ηρωικό «ΟΧΙ» τίμησαν οι μαθητές όλων των βαθμίδων της Α’βάθμιας και Β’βάθμιας εκπαίδευσης, οι σπουδαστές της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, της ΕΠΑΣ Βοηθών Νοσηλευτών, μέλη Συλλόγων και εκπρόσωποι πολιτιστικών και αθλητικών φορέων του νησιού.

Στεφάνωση στα μνημεία της Ερμούπολης

Οι εορταστικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν στις αίθουσες όλων των σχολικών μονάδων, αλλά και της ΑΕΝ, νωρίς το πρωί της Πέμπτης, ενώ στις 11 το πρωί τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση, στο Κοιμητήριο του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου, παρουσία Αρχών, Προϊσταμένων υπηρεσιών, αποδεκτών επισήμων προγραμμάτων και αντιπροσωπειών μαθητών, Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, μαθητών των τελευταίων τάξεων του 4ου και του 6ου Δημοτικού Σχολείου, 3ου Γυμνασίου και από το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων. Στη συνέχεια, αναπέμφθηκε προσκλητήριο νεκρών και πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνου από τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς Σύρου.

Στις λίγο πριν τις 4 το μεσημέρι, κατατέθηκαν στέφανα στο Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης, στην περιοχή του προσφυγικού συνοικισμού του Ξηροκάμπου, από μαθητές του 6ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, καθώς και από το Σύλλογο Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου, ενώ στις 4 στην Προτομή του Ταγματάρχη Γεωργίου Δουράτσου (Διοικητή του Οχυρού «Ρούπελ» κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής το 1941), από τον Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, κ. Γιώργο Λεονταρίτη, και μαθητές του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.

Η στεφάνωση στα υπόλοιπα μνημεία της πόλης, πραγματοποιήθηκε υπό τους ήχους των τυμπάνων των σχολείων της Β’βάθμιας, και τους μαθητές όλων των σχολείων, να παρελαύνουν από την πλατεία Ηρώων, έως και την πλατεία Μιαούλη.

Στο Ηρώο Πεσόντων, στέφανα κατέθεσαν οι μαθητές του του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, του 3ου Γυμνασίου Σύρου, ΕΠΑΛ Σύρου, του Εσπερινού ΕΠΑΛ Σύρου και οι σπουδαστές και οι σπουδάστριες της ΕΠΑΣ Βοηθών Νοσηλευτών του Γενικού Νοσοκομείου Σύρου.

Η παρέλαση συνεχίστηκε απρόσκοπτα, υπό τις επευφημίες των πολιτών, γονέων και φίλων, ως την προτομή του Πυρπολητή Κανάρη, όπου οι σπουδαστές της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Σύρου, οι μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, του 2ου Γυμνασίου Σύρου, του Εσπερινού Γυμνασίου (με τάξεις Λυκείου) Σύρου και εκπρόσωποι από το Ναυτικό Όμιλο Σύρου, κατέθεσαν στεφάνια.

Τέλος, η στεφάνωση, κατέληξε στην πλατεία Μιαούλη και στο μνημείο του Ανδριάντα του Ναυάρχου, όπου μαθητές από το 3ο και 4ο Δημοτικό Σχολείο Ερμούπολης, το Γενικό Λύκειο Σύρου και βαθμοφόρους του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων.

Την επομένη, 28η Οκτωβρίου, έγινε έπαρση της Σημαίας στο Δημαρχιακό Μέγαρο, με συμμετοχή του Σώματος Ελλήνων προσκόπων, ενώ προσκύνημα και κατάθεση στεφάνων πραγματοποιήθηκε από εκπροσώπους των τοπικών αρχών και τους μαθητές των Δημοτικών Σχολείων, σε Άνω Σύρο, Βάρη και Ποσειδωνία.

Στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου, τελέστηκε επίσημη δοξολογία, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωροθέου Β’.

«Alors, c'est la guerre!»

Τον πανηγυρικό της ημέρας, μετά το πέρας της δοξολογίας, εκφώνησε ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, ο οποίος τόνισε, ότι «η σημερινή ημέρα, είναι μία ημέρα μνήμης, αλλά και εθνικής υπερηφάνειας».

Σημειώνει, σε ένα σύντομο ιστορικό και αναφερόμενος στον τορπιλισμό του εύδρομου «ΕΛΛΗ», ότι η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν επεδίωκε πόλεμο. «Ούτε ήταν έτοιμη, παρ’ ότι για αρκετό καιρό προετοιμαζόταν, να συγκρουστεί με τον Ιταλό γείτονά της. Γνώριζε η ελληνική κυβέρνηση, πως η τορπίλη αυτή, δεν ήταν, παρά η απέλπιδα πράξη ενός παράφρονα αυτοκράτορα, ο οποίος ήλπιζε με τον τρόπο αυτό, να ανταγωνιστεί σε πολεμικά ανδραγαθήματα το Γερμανό συνέταιρό του στον παραλογισμό, που οδηγούσε με ταχείς βηματισμούς, σε παγκόσμια σύρραξη, στον τρόμο και στον θάνατο».

Υπενθύμισε δε, πως “στις 30 Οκτωβρίου 1940 ο πηχυαίος τίτλος, στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον», ήταν μία ταπεινή, μικρή, γεμάτη ηρωισμό, πίκρα και αποφασιστικότητα λέξη, γνωστή στους Έλληνες από την εποχή των Θερμοπυλών, των Σαλαμινομάχων και των Μαραθωνομάχων: «ΟΧΙ». Αυτή ήταν η λέξη, που με άλλα λόγια ο Μεταξάς απάντησε, στις απαιτήσεις της Ιταλίας, δύο ημέρες πριν. «Όχι», αυτή ήταν η λέξη, που χιλιάδες φορές εκστομίστηκε από χείλια ελληνικά. Από τον Διάκο στην Αλαμάνα, τον Παπαφλέσσα στο Μανιάκι, το Δασκαλογιάννη στην Κρήτη, τον Παύλο Μελά στη Σιάτιστα. «ΟΧΙ», από τον άγνωστο στρατιώτη, ήρωα, που πότισε τη γη με γενναιότητα και αυταπάρνηση στους αιώνες. «ΟΧΙ», από το στρατιώτη του Αλβανικού μετώπου, από τη μάνα, την αδελφή, τη σύζυγο που έμεινε πίσω, επιδεικνύοντας εφάμιλλο ηρωισμό”.

“«ΟΧΙ», ή «Alors, c'est la guerre!», δηλαδή, «αυτό, σημαίνει πόλεμος!». Αυτή ακριβώς ήταν η επίσημη απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940”, ανέφερε, με το άκουσμα της οποίας, «η Πίνδος γίνεται ο τάφος των επιδρομέων, αφού, προτού ακόμη λήξει το τελεσίγραφο, από τις 5.30 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου, άρχισε ο πόλεμος, που έμελλε να διδάξει στον Άξονα, αλλά και στους Ευρωπαίους, που υπνωτισμένοι έβλεπαν την πολεμική μηχανή των Γερμανών, να υποτάσσει τη μία χώρα μετά την άλλη, σε ελάχιστο χρόνο, πως η ψυχή θα νικήσει τη βία, η ελευθερία θα θριαμβεύσει, και πως τα έπη δε γράφονται με λόγια, αλλά με αίμα και δάκρυα».

Όπως επεσήμανε, «οι Έλληνες, πήγαν στον πόλεμο γελώντας και δεν λογάριασαν τίποτα, παρά μονάχα τη μοίρα τους. Το πεπρωμένο, που θα πολεμούν μόνοι, λιγοστοί, απέναντι σε πολλούς. Οι Έλληνες το ’40, δεν δίδαξαν πώς πολεμούν οι ήρωες, δίδαξαν στην ανθρωπότητα, πώς πολεμούν οι ελεύθεροι άνθρωποι. Τι ανάστημα έχουν εκείνοι που δεν δειλιάζουν στην πρόκληση της δόξας και τι βηματισμό ακολουθούν, όσοι πορεύονται χωρίς δισταγμό, το δρόμο της αρετής και της τιμής. Από τα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, εξέπεμψαν το μήνυμα της ελπίδας στις καρδιές των ελεύθερων ανθρώπων, ότι οι νεοβάρβαροι δεν ήταν αήττητοι, αφού εξευτελίστηκαν από την ελληνική λόγχη, ότι οι Θερμοπύλες δεν έχουν τελειωμό, όσο υπάρχουν Έλληνες και, όπως είχε γράψει κάποτε, ένας απ’ τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, “Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας, ας έχωσι· θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία”».

Καταλήγοντας, ο τόνισε, πως «σήμερα, η ψυχή μας στρέφεται στους νεκρούς προγόνους μας. Στα παλικάρια μας, που έμειναν για πάντα εκεί ψηλά. Σ’ αυτούς, που το πέρασμά τους, από το μάταιο τούτο κόσμο, σημαδεύει τώρα ένας ξύλινος σταυρός, λησμονημένος, εκεί πάνω στις χιονισμένες βουνοκορφές της Βορείου Ηπείρου. Το παράδειγμα, λοιπόν, του “ΟΧΙ” του ’40 και όλοι οι νεκροί, που έπεσαν μαχόμενοι για τη λευτεριά της πατρίδος μας, πρέπει να μας ενώνει και σήμερα».

Αθρόα συμμετοχή στην παρέλαση

Πριν την έναρξη της μαθητικής παρέλασης, τελέστηκε Επιμνημόσυνη Δέηση στο Εθνικό Ηρώο της πόλης, στο πάρκο έμπροσθεν του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου, όπου στέφανα κατέθεσαν, εκ μέρους της κυβέρνησης, η αν. Υπουργός Εργασίας, κ. Ράνια Αντωνοπούλου, βουλευτές του Νομού και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Αρχών, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, εκπρόσωποι φορέων και εκπρόσωποι της Α’βάθμιας και Β’βάθμιας εκπαίδευσης.

Αμέσως μετά, ακολούθησε η έναρξη της μαθητικής παρέλασης, η οποία, παρά τη μεγάλη συμμετοχή, τόσο από πλευράς μαθητών και μελών Συλλόγων και φορέων, όσο και από πλευράς θεατών, έμοιαζε φτωχότερη από προηγούμενες χρονιές, καθώς αισθητή έγινε η απουσία της Φιλαρμονικής του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, τα τμήματα της οποίας, λόγω των «αναταράξεων», του προηγούμενου διαστήματος, δεν κατέστη δυνατόν να προετοιμαστούν κατάλληλα.

Στην παρέλαση συμμετείχαν μέλη του Λυκείου των Ελληνίδων Σύρου, του Συλλόγου Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου, του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρητών Σύρου, του Συλλόγου Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου «Ο Εύξεινος Πόντος», του Λαογραφικού Χορευτικού Ομίλου «η σοφία της παράδοσης», οι μαθητές των σχολείων όλων των βαθμίδων, οι σπουδαστές της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Σύρου, μέλη του Ναυτικού Ομίλου Σύρου, του Αθλητικού Συλλόγου Tae Kwon Do Ερμούπολης και του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων.

Ακολούθησαν χορευτικές επιδείξεις, από μικρά και μεγάλα μέλη του Λυκείου Ελληνίδων Σύρου, τα οποία, συνοδευόμενα και από μέλη του Λυκείου, που συμμετείχαν στην παρέλαση με τις φορεσιές των σχολείων τους, χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς στο κέντρο της Πλατείας Μιαούλη, μαγνητίζοντας τα βλέμματα των θεατών.

«Συνεχής και αδιάκοπος αγώνας»

Το δικό του μήνυμα, για την 28η Οκτωβρίου, εξέδωσε ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, τονίζοντας, πως «η γενναιοψυχία που επέδειξαν οι ήρωές μας στα χιονοσκέπαστα βουνά της Πίνδου και η πολύτιμη συμβολή των αμάχων, ιδιαίτερα των γυναικών της Πίνδου, αποδεικνύουν περίτρανα πως ο ελληνικός λαός, φλογισμένος από τα ιδανικά της εθνικής ανεξαρτησίας, έχει ψυχή αδούλωτη».

Όπως κατέληξε, “το «ΟΧΙ», λοιπόν, των Ελλήνων αναδεικνύεται σε σύμβολο της αιώνιας πάλης του δικαίου έναντι στο άδικο, της πάλης για την αρετή και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτός είναι και ο λόγος που οι λαοί είναι καλό να μην ξεχνούν την ιστορία τους, γιατί διαφορετικά παρακμάζουν και χάνονται. Αποτελεί ύψιστο χρέος όλων μας να θυμόμαστε τα κατορθώματα και τις θυσίες των προγόνων μας και να απαντάμε με το ίδιο ηχηρό «ΟΧΙ» σε κάθε μορφή υποδούλωσης και ατίμωσης. Το επίκαιρο μήνυμα της ημέρας είναι σαφές: ο συνεχής και αδιάκοπος αγώνας του λαού μας για ειρήνη και προκοπή”.

«Να μην παραδώσουμε λευκές σελίδες Ιστορίας»

Ωστόσο, και ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, σε δήλωσή του, επεσήμανε, ότι «η γενιά του ’40, μια από τις δυναμικότερες γενιές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, έδωσε σκληρές μάχες για αξίες και ιδανικά και δίδαξε έμπρακτα τη σημασία των όρων της φιλοπατρίας, της αυταπάρνησης και του ηρωισμού».

Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με τον Αντιπεριφερειάρχη, «η Ελλάδα του σήμερα καλείται να αξιοποιήσει τα διδάγματα και τις παρακαταθήκες και να σφυρηλατήσει την εθνική ενότητα και ομοψυχία. Σήμερα ο πόλεμος είναι οικονομικός, πνευματικός και ηθικός. Είναι πόλεμος κατά των αρχών, ιδεών και αξιών της φυλής μας». Όπως υπογράμμισε, «έχουμε χρέος ηθικό απέναντι στους νεκρούς του '40 και της Κατοχής και απέναντι στις γενιές που θα μας διαδεχθούν, να προασπίσουμε τα Εθνικά μας ιδεώδη για να μην παραδώσουμε λευκές τις σελίδες της σύγχρονης Ιστορίας στον ιστορικό του μέλλοντος».