Αυτοδιοικητικές μεταβολές

Άμεση υλοποίηση ριζικών μεταβολών στην αυτοδιοίκηση, με ζητούμενο την αυτοτέλεια της για την πλέον αποτελεσματική της λειτουργία, περιλαμβάνεται στον άμεσα υλοποιήσιμο σχεδιασμό του υπουργείου Εσωτερικών.

Καίρια σημεία των αλλαγών, όπως αυτά έχουν προαναγγελθεί, αφορούν στον τρόπο λειτουργίας των ΟΤΑ, με ενίσχυση της αυτοδύναμης λειτουργίας τους, τόσο σε επίπεδο αρμοδιοτήτων όσο και πόρων, με παράλληλη κατάργηση όλων των μνημονιακών δεσμευτικών μέτρων.

Βασικό ζητούμενο από την πλευρά των αυτοδιοικητικών, αλλά και δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης, η απάλειψη των θεσμικών αγκυλώσεων του «Καλλικράτη» και κάθε εφαρμογή πολιτικής που προκάλεσε δυσλειτουργία των αυτοδιοικητικών δομών και μείωσε την διοικητική τους αυτοτέλεια.

Προαναγγελία των αλλαγών

Σύμφωνα με τα όσα υποστήριξε στη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας, παρουσιάζοντας τον προγραμματισμό του κόμματος του για την ανασυγκρότηση του κράτους, αλλά και με όσα αναλυτικά αναφέρονται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την αυτοδιοίκηση, θα υπάρξει πλήρης αναδιάρθρωση της.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, όταν μιλούσε για «ένα αποκεντρωμένο κράτος των πολιτών», ουσιαστικά έδινε το στίγμα της διακυβέρνησης που θα ασκήσει το κόμμα του, στοχεύοντας στην ανασυγκρότηση των θεσμών αυτοδιοίκησης.

Συγκεκριμένα είχε πει «ενισχύουμε, αρχικά, τη δημοκρατική συμμετοχή και διαφάνεια, την οικονομική αυτοτέλεια και την αποτελεσματική λειτουργία των δήμων και των περιφερειών. Οργανώνουμε τη συγκροτημένη μετάβαση στο αποκεντρωμένο κράτος των πολιτών. Παράλληλα, ξεκινάμε το διάλογο με την κοινωνία και τις αυτοδιοικητικές δυνάμεις για τη συνολική αντικατάσταση του “Καλλικράτη” με νέο θεσμικό πλαίσιο για την αυτοδιοίκηση, που θα ολοκληρωθεί στο τέλος της αυτοδιοικητικής περιόδου».

Με δεδομένη την οικονομική ασφυξία στην οποία έχουν περιέλθει οι ΟΤΑ, είχε επισημάνει «Αυξάνουμε σταδιακά τους πόρους της αυτοδιοίκησης, ώστε να αποκτήσει ενεργό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Στην κατεύθυνση αυτή, η αναπτυξιακή τράπεζα που θα ιδρύσουμε θα έχει τη δυνατότητα, εκτός από τη χαμηλότοκη δανειοδότηση, να εκδίδει και ειδικά ομόλογα έργου για την αυτοδιοίκηση».

Χαρακτηριστική η αναφορά του στην εισαγωγή νέων θεσμών «όπως η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, η λαϊκή αρνησικυρία και τα δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία των πολιτών».

Οι βασικές μεταβολές

Στο πλαίσιο των αναδιαρθρώσεων που έχουν ήδη προαναγγελθεί, αυτές αφορούν στις νέες ρυθμίσεις που σχετίζονται με βασικές μεταρρυθμίσεις για του ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, που θα αλλάξουν την εικόνα αλλά και την λειτουργική αποτελεσματικότητα της αυτοδιοίκησης.

Για του ΟΤΑ α΄ βαθμού υπάρχει προσανατολισμός στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος για τους ΟΤΑ και την εφαρμογή της απλής αναλογικής, την χωροταξία ώστε να υπάρξει η δυνατότητα επαναφοράς στα προγενέστερα διοικητικά όρια των Δήμων που πληρούν τα εθνικά, κοινοτικά και διεθνή κριτήρια περί νησιωτικότητας και ορεινότητας, τις αρμοδιότητες παλαιές και νέες που θα αναλάβουν οι Δήμοι με σαφή διαχωρισμό αρμοδιότητας μεταξύ κεντρικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης, μέτρα για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών, απλοποίηση του συστήματος διακυβέρνησης των Δήμων, κατάργηση του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ και τέλος αναδιάρθρωση και απλοποίηση των μηχανισμών εποπτείας επί των ΟΤΑ, με διασφάλιση ότι πραγματοποιείται αυστηρά και μόνο έλεγχος νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας (όπως συχνά συμβαίνει με τους ελέγχους των Γ.Γ. των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου) και θέσπιση διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου.

Όσον αφορά στον θεσμό της αιρετής Περιφέρειας πρωτίστως εξετάζονται τα αρνητικά σημεία που παρουσιάζει, τα οποία σχετίζονται με την αντιδημοκρατική λειτουργία της, όπως το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, την αναποτελεσματικότητά της λόγω της γραφειοκρατίας και της σύγχυσης αρμοδιοτήτων, την αδιαφανή λειτουργία της και την ελλιπή δημόσια λογοδοσία, τη διαιώνιση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, την απουσία κοινωνικής συμμετοχής, την απουσία του αυτοδιοικητικού χαρακτήρα της με διαχειριστικές και απλώς διεκπεραιωτικές των κεντρικών κατευθύνσεων λειτουργίες και την αντιαναπτυξιακή προσέγγισή της.

Έναντι αυτών η κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει στην κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, την κωδικοποίηση του συνόλου της νομοθεσίας που αφορά την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, την πραγματική εφαρμογή του τεκμηρίου της αρμοδιότητας των αιρετών Περιφερειών, την μεταβίβαση στις περιφέρειες συνόλου των σχετικών με περιφερειακά ζητήματα αρμοδιοτήτων, την υποχρεωτική γνωμοδότηση των Περιφερειών για κάθε σημαντικό κρατικό μέτρο και την αλλαγή του εκλογικού συστήματος της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Η ενημέρωση της ΚΕΔΕ

Μία πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε μεταξύ του νέου υπουργού Εσωτερικών, Νίκου Βούτση, με αντιπροσωπεία της ΚΕΔΕ, κατά την οποία συζητήθηκαν βασικά ζητήματα που απασχολούν την Αυτοδιοίκηση, με τους αυτοδιοικητικούς να ενημερώνουν για τις προτάσεις τους προς τον υπυοργό.

Στα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ειδικότερα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, αλλά και στην «επιστροφή» στα ταμεία των δήμων της χώρας του πρωτογενούς πλεονάσματος, που έχει παρακρατηθεί από τους ήδη μειωμένους πόρους της Αυτοδιοίκησης

Στην άμεση υλοποίηση του προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας στους δήμους, που αφορά 33.000 θέσεις απασχόλησης

Τι θα ισχύσει στο διάστημα της μεταβατικής περιόδου, μετά την κατάργηση των γενικών γραμματέων Αποκεντρωμένης Διοίκησης και την ψήφιση του νέου θεσμικού πλαισίου.

Τη συμμετοχή των δήμων στη διαχείριση του ΕΣΠΑ, για τα έργα που τους αφορούν, που αποτελεί πάγιο αίτημα της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού. Καθώς και τη μεγαλύτερη συνεισφορά του Πράσινου Ταμείου, προκειμένου να χρηματοδοτήσει έργα ανάπτυξης στους Δήμους.

Στη διασφάλιση της συνέχισης και ολοκλήρωσης δημοτικών έργων που χρηματοδοτούνται από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ μέσω της ΕΕΤΑΑ και τα οποία κινδυνεύουν με ματαίωση εφόσον δεν ολοκληρωθούν μέχρι στις 31/12/2015, ενώ οι δήμοι θα κληθούν να επιστρέψουν τη χρηματοδότησή τους.

Στην παροχή δυνατότητας πρόσληψης προσωπικού σε μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους της χώρας, που σήμερα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις τους εξαιτίας της έλλειψης αυτής.

Στην ικανοποίηση του αιτήματος της ΚΕΔΕ που στόχο έχει την αποτελεσματικότερη λειτουργία των δήμων και ιδιαίτερα των μικρών σε μέγεθος πληθυσμού, με το οποίο ζητά να δοθεί η δυνατότητα καταβολής εξόδων σε όλους τους αντιδημάρχους, να καλύπτονται τα έξοδα μετακίνησης δημοτικών συμβούλων σε καλλικρατικούς δήμους. Καθώς και να δοθεί η δυνατότητα πρόσληψης ειδικών συνεργατών και συμβούλων σε όλους τους δήμους της χώρας σε αριθμό αντίστοιχο με αυτό των αντιδημάρχων.

Στην παράταση της προθεσμίας για την αδειοδότηση των αθλητικών χώρων των Δήμων.

Ο υπουργός Εσωτερικών Ν. Βούτσης προανήγγειλε τη βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε αλλαγές στον «Καλλικράτη» και εν γένει στο μοντέλο λειτουργίας των δήμων, παραπέμποντας στις προσεχείς προγραμματικές δηλώσεις.

Τέλος συμφωνήθηκε η πολιτική της κυβέρνησης για την Αυτοδιοίκηση να παρουσιαστεί αμέσως μετά την ψήφιση των προγραμματικών δηλώσεων από τον ίδιο τον υπουργό στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ.

Μετά το τέλος της συνάντησης ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. Γ. Πατούλης τόνισε: «Είχαμε μια πρώτη, διερευνητικού χαρακτήρα συνάντηση, με την νέα ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών. Καταθέσαμε τις θέσεις της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού για μια σειρά από ζητήματα. Συμφωνήσαμε με τον κ. Υπουργό να περιμένουμε τις ανακοινώσεις της Κυβέρνησης και την παρουσίαση των προγραμματικών της δηλώσεων, προκειμένου στη συνέχεια να αναζητήσουμε τρόπους επίλυσης των θεμάτων που μας απασχολούν. Προσβλέπουμε σε μια ειλικρινή συνεργασία, προς όφελος της χώρας και των τοπικών μας κοινωνιών. Περιμένουμε τον κ. Βούτση τις επόμενες ημέρες στο Διοικητικό Συμβούλιο της Κ.Ε.Δ.Ε. για να έχουμε μια περισσότερο αναλυτική συζήτηση, παρουσία όλων των μελών μας».