Διαπραγμάτευση υψηλού ρίσκου, αλλά πραγματική διαπραγμάτευση

Η Ελληνική Κυβέρνηση τούτη την ώρα διεξάγει μια διαπραγμάτευση με αίσθημα υψηλής ευθύνης, που όμοια της ίσως δεν έχει ξανασυμβεί στον τελευταίο μισό αιώνα. Για πρώτη φορά, μέσα στα τελευταία τέσσερα χρόνια, δίνεται η εντύπωση ότι ακολουθείται τακτική με σχέδιο δράσης από την ελληνική πλευρά. Αυτή η πρωτοφανής αναπτυξιακή στρατηγική είναι, που έχει εκνευρίσει τους Γερμανούς και τους ελεγχόμενούς τους. Κανένας ασφαλώς δεν πιστεύει ότι ο Jeroen Dijsselbloem έλαβε την πρωτοβουλία (μόνο μέσω των διαβουλεύσεων με τους εταίρους) και τροποποίησε το αρχικά συμφωνηθέν κείμενο που δόθηκε στον Υπουργό μας, μέσω του Pierre Moscovici. Ο εκνευρισμός αυτός μετατράπηκε σε οργή για τους εμπνευστές του τελεσιγράφου, όταν ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών στη συνέντευξη τύπου, που έδωσε λίγο μετά τη συνέντευξη–παρωδία των τεσσάρων μερών που είχε προηγηθεί, αποκάλυψε την ύπαρξη αρχικού συμφωνηθέντος κειμένου. Σημειώνεται ότι το κείμενο έδωσε στη δημοσιότητα ο δημοσιογράφος του βρετανικού Channel 4, Paul Mason, ενώ μέχρι την ώρα εκείνη «τα παπαγαλάκια» των εταίρων-πιστωτών το διέψευδαν. Λίγο αργότερα η Annika Breidthardt, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε για λογαριασμό του P. Moscovici , ότι «η χαρτολογία δεν έχει κανένα νόημα και ότι υπήρξαν πάρα πολλά προσχέδια που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας». Ναι, αλλά ο Βαρουφάκης δεν είπε ότι δεν υπήρξαν άλλα έγγραφα. Είπε ξεκάθαρα ότι αυτό ήταν το τελικό προ-συμφωνηθέν, το οποίο στη συνέχεια αναιρέθηκε. Η δήλωση της εκπροσώπου ερμηνεύεται ως μια τυπική δήλωση αυτοπροστασίας.

Η ενέργεια όμως της ελληνικής πλευράς να αποκαλύψει άμεσα τα παρασκηνιακά παιχνίδια, δείχνει την αποφασιστικότητά της να χτυπήσει πρωτόγνωρα την πολιτική υποκρισία στην καρδιά του Eurogroup. Μπορεί να δυσκολεύει στη συνέχεια το ζητούμενο κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης από τις δύο πλευρές, αλλά τη στιγμή εκείνη η ενέργεια κρίθηκε από τους Έλληνες διαπραγματευτές ως άκρως επιβεβλημένη. Και εκ των υστέρων -κατά τη γνώμη μου- και άκρως επιτυχημένη. Γιατί διέλυσε την ψευδή ομόφωνη στάση των άλλων 18, μέσω του κοινού ανακοινωθέντος-ultimatum: “take it or leave it”. Και γιατί εξέθεσε τη Γερμανία, η οποία στο μεταξύ είχε φροντίσει να συμμετάσχει εντός της συζήτησης του Eurogroup σχετικά χαλαρά. Αυτό είναι που πιθανώς εκνεύρισε και τον Wolfgang Schäuble.

Σε μια τέτοιου είδους διαπραγμάτευση χρειάζονται γερά νεύρα και υπομονή. Ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών προέβη στη γνωστή προσβλητική δήλωση περί ανεύθυνης ελληνικής κυβέρνησης και αξιολύπητων ελλήνων, όχι γιατί μόνο έχασε τη ψυχραιμία του (ίσως και να την έχασε λίγο), αλλά και γιατί σκοπίμως με υπεροπτικό τρόπο, αντιτίθεται στη διαυγή γραμμή της ελληνικής αντιπροσωπείας. Επιχειρεί έτσι να απομονώσει τους Έλληνες από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Να ανεβάσει την ένταση παίζοντας με τη δύναμη ισχύος που διαθέτει. Στην επόμενη δήλωσή του εκτιμώ ότι θα επαινεί τους Έλληνες για τα όσα έχουν κάνει ως τώρα. Μια στο καρφί και μια στο πέταλο. Η τακτική αυτή δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί. Ορθώς -κατά την κρίση μου- ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, χθες στη Βουλή των Ελλήνων, δεν θα μπορούσε να αφήσει αναπάντητο το χαρακτηρισμό αυτό. Και βεβαίως υπερασπίστηκε τον ελληνικό λαό και την κυβέρνηση. Και το έκανε χωρίς οργή και θυμό, αλλά με οξυδέρκεια και νηφαλιότητα.

Ο Wolfgang Schäuble πιθανώς ξέρει ότι ενδεχόμενη παραδοχή επίσημης αποτυχίας του μνημονίου θα συνοδευτεί από μελλοντική περικοπή του χρέους. Ξέρει ότι θα τερματιστεί επισήμως η προσποίηση ότι δε θα υπάρξουν απώλειες (οικονομικές για τους πιστωτές). Γιατί αρνείται (με εκκωφαντικό τρόπο) να αποδεχθεί ότι το πρόγραμμα λιτότητας και εξαθλίωσης έχει αποτύχει. Γιατί ξέρει ότι θα δυσκολευτεί (αν όχι ότι είναι αδύνατο) να πείσει το γερμανικό λαό ότι τα χρήματα πήγαιναν μόνο για το καλό των Ελλήνων.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει καταφέρει, με μια εξαιρετική τακτική (πέρα από το προσωπικό του στυλ, την αδιαμφισβήτητη πολυμάθεια και ευφυΐα του) ως τώρα, να εμμένει στις ελληνικές θέσεις αποφεύγοντας το μπλοφάρισμα και να οδηγεί τους Ευρωπαίους εταίρους στην αμυντική τακτική των τελεσιγράφων. Η σκιώδης καγγελαριακή προσπάθεια απαξίωσής του μέσω επιλεγμένων γερμανικών μέσων, συνηγορεί στο γεγονός, ότι αυτή την ώρα καθίσταται επικίνδυνος για την ισορροπία του γυάλινου γερμανο-ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Η έλλειψη plan b που αναφέρει ο Υπουργός Οικονομικών μας, αποτελεί κατά τη γνώμη μου το πιο σκληρό plan b - όριο γραμμής που τρομάζει τους εταίρους μας και δη τους Γερμανούς. Όπως και οι διαδηλώσεις στις πλατείες, ακόμη και στο ίδιο το Βερολίνο. Η δήλωση του κ. Βαρουφάκη, που πράγματι υποτιμήθηκε στα ελληνικά ΜΜΕ, στον έγκυρο πάντα Guardian, ως απάντηση σε σχετική ερώτηση, «ας έρθει ο Αρμαγεδδών», κρύβει μέσα της (όπως ανέλυσε σε σχετικό άρθρο του ο κ. Γεώργιος Φίλης που αναδημοσιεύθηκε στο Freepen, 17/02) τη στρατηγική ισοδύναμων όπλων (πυρηνικής αποτροπής). Υπονοείται βεβαίως και η θεωρία λήψης και υποστήριξης κρίσιμων αποφάσεων διαμέσου στρατηγικής (Θεωρία Παιγνίων). Αν συμβεί ρήξη, τότε η ελληνική πλευρά διαθέτει πυρά που η ευρωπαϊκή πλευρά δεν θα ήθελε να ενεργοποιηθούν. Φυσικά ισχύει και το αντίθετο. Πρέπει λοιπόν πρωτίστως η Αθήνα να πείσει ότι δεν μπλοφάρει (και ως τώρα νομίζω ότι πείθει, λέγοντας ότι δεν μπλοφάρει και ότι δεν υπάρχει plan b). Συνεπώς, η ενεργοποίηση κάθε plan b σε περίπτωση παραβίασης των οριακών της γραμμών, δεν εξαρτάται από εκείνη (π.χ στάση πληρωμών που ως γνωστόν οι περισσότεροι απεύχονται). Στη συνέχεια με το υπάρχον νομικό πλαίσιο και αν δεν πρυτανεύσει η λογική, μόνο με πραξικοπηματικό τρόπο, η ΕΚΤ θα οδηγήσει την Ελλάδα σε Grexit, τραβώντας εκείνη το καλώδιο από την πρίζα. Σ΄αυτή την περίπτωση όμως, όσο και αν ακούγεται αυτή τη στιγμή οξύμωρο, η Ελλάδα θα έχει κερδίσει κατά κράτος σε πολιτικό επίπεδο το bras de fer των 18 εναντίον ενός. Ναι και όμως γίνεται..

Έγκριτοι οικονομικοί αναλυτές ανά την υφήλιο με συνεχή άρθρα τους (μεταξύ αυτών και ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Paul Krugman,) δικαιώνουν την επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης για την αλλαγή πλεύσης κατά της λιτότητας, την ύπαρξη ενός νέου προγράμματος οικονομικής σταθερότητας που περιλαμβάνει αναδιάρθρωση του χρέους (χωρίς αίμα αυτή τη φορά για τον ελληνικό λαό) και κατηγορούν ευθέως τους Ευρωπαίους ιθύνοντες για έλλειψη σοφίας και αυτοκαταστροφικές τάσεις.

Εντέλει, αν επαναληφθεί ο λανθασμένος χειρισμός της Ιρλανδίας και της Κύπρου, η ΕΚΤ και οι Εταίροι μας θα ρισκάρουν αυτή τη φορά την ενότητά της ενωμένης Ευρώπης, την πολιτική, την οικονομική και τη γεωπολιτική σταθερότητά της.

Γι΄ αυτό και οι ενδείξεις οδηγούν ότι θα υπάρξει συμφωνία. Μπορεί να πάει στο + πέντε της 28ης του Φλεβάρη, με ανοιχτά, κλειστά ή ελεγχόμενα ΑΤΜ, με την υπομονή και τη δική μας και των αγορών στα δοκιμαζόμενα όριά της, αλλά τελικώς θα υπάρξει.

Μια συμφωνία που θα ικανοποιεί τόσο τη φρασεολογία των δύο μερών, όσο και την ουσία της διαπραγμάτευσης, είτε λέγεται παράταση, είτε πρόγραμμα-γέφυρα, είτε «λευκή περίοδος». Διαφορετικά, η μπάλα - καυτή πατάτα θα είναι στο τερέν των εταίρων μας, που με τα στημένα τελεσίγραφά τους, θα χρεωθούν την αποτυχία εξεύρεσης κοινής αποδεκτής λύσης. Έξω από τη λογική των δημοκρατικών θεσμών στην κόντρα τους με τη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία. Αν οι εταίροι – πιστωτές παραμείνουν αμετακίνητοι στις θέσεις τους, θα πρέπει να είναι απολύτως βέβαιοι ότι αναλαμβάνουν και την πολιτική ευθύνη και το πολιτικο-οικονομικό κόστος των δικών τους μονομερών ενεργειών έναντι της Ελλάδας.

Φτάνει μόνο, να παραμείνουμε όλοι οι Έλληνες ψύχραιμοι, να δείξουμε υπομονή, να αντέξουμε και να στηρίξουμε την Ελληνική Κυβέρνηση που διεξάγει τούτη την ώρα μια διαπραγμάτευση υψηλού ρίσκου, αλλά πραγματική διαπραγμάτευση.

<