Ανάγκη καθολικής κάλυψης και αξιόπιστης φροντίδας

Τις κατευθύνσεις στις οποίες προτίθεται να βασιστεί η πολιτική του Υπουργείου Υγείας όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις για τον τομέα της Υγείας, έδωσε ο υπουργός, κ. Ανδρέας Ξανθός, στο πλαίσιο του Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ στο Παρίσι.

Από τη Γαλλία, ο υπουργός Υγείας σημείωσε, ότι ακόμη και μέσα σε περιβάλλον λιτότητας και δημοσιονομικής πειθαρχίας, που αποτελεί την κυρίαρχη «συνταγή» για την έξοδο από την οικονομική κρίση, υπάρχουν περιθώρια βιώσιμης χρηματοδότησης και αποτελεσματικής λειτουργίας του Δημόσιου Συστήματος Υγείας και του Κοινωνικού Κράτους, υπό την προϋπόθεση της ενίσχυσής τους με ανθρώπινους και υλικούς πόρους και της μεταρρύθμισής τους, με στόχο την καθολικότητα, την ισότητα και την ποιότητα στη φροντίδα.

Πλαίσιο εκσυγχρονισμού της Υγείας

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Ξανθός, η βιωσιμότητα ενός προσβάσιμου και ποιοτικού δημόσιου συστήματος υγείας συναρτάται από διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις όπως:

Α) Η ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ως βασικού «πυλώνα» του ΕΣΥ.

Ο Υπουργός τόνισε, πως η χώρα βρίσκεται “στην αφετηρία μιας σημαντικής μεταρρυθμιστικής τομής που εμπνέεται από τις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), προωθούμε σε συνεργασία με την ΕΕ και τον WHO-Europe ένα πολιτικό σχέδιο αναδιοργάνωσης της δημόσιας ΠΦΥ που εδράζεται σε αποκεντρωμένες δομές (τοπική μονάδα υγείας), στον οικογενειακό γιατρό και τη διεπιστημονική ομάδα υγείας, με συγκεκριμένο πληθυσμό αναφοράς, με κοινοτικό προσανατολισμό των υπηρεσιών, με έμφαση στην πρόληψη και στη Δημόσια Υγεία”.

Όπως υποστήριξε, “η στρατηγική απάντηση στην ανθρωπιστική και υγειονομική κρίση, στην ανάγκη καθολικής κάλυψης και αξιόπιστης φροντίδας του πληθυσμού και επιστημονικά τεκμηριωμένης άσκησης της ιατρικής, είναι η ΠΦΥ. Η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ συνιστά αλλαγή παραδείγματος στην Υγεία: από την αποσπασματική και ανεξέλεγκτη αγορά υπηρεσιών στην ολιστική και συνεχιζόμενη φροντίδα, με προτεραιότητα στις δημόσιες δομές και με επικουρικό ρόλο του ιδιωτικού τομέα υγείας. Μόνο έτσι μπορούμε να ξεπεράσουμε τη διαχρονική στρέβλωση του ΕΣΥ που είναι ο νοσοκομειοκεντρικός και ιατροκεντρικός του χαρακτήρας, μπορούμε να οργανώσουμε καλύτερα τη λειτουργία των νοσοκομείων, να αποσυμφορήσουμε τα ΤΕΠ, να περιορίσουμε την «παθητική ιδιωτικοποίηση» του συστήματος υγείας και την δυσβάστακτη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, να αντιστρέψουμε την αναποτελεσματική και δαπανηρή υποκατάσταση πρωτοβάθμιων υπηρεσιών με νοσοκομειακές, να ενδυναμώσουμε την ολοκληρωμένη και ανθρωποκεντρική φροντίδα.

Β) Η βελτίωση της Διοίκησης του ΕΣΥ.

Σύμφωνα με τον κ. Ξανθό, αυτή θα επιτευχθεί, “μέσω διαφανούς, συμμετοχικής, δημοκρατικής και αποτελεσματικής διακυβέρνησης που υπόκειται στις αρχές της δημόσιας λογοδοσίας, του κοινωνικού ελέγχου, του σεβασμού των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων και κυρίως των ασθενών”, ενώ μίλησε για μεταρρύθμιση και κεντρικοποίηση του συστήματος προμηθειών. Για τις αλλαγές αυτές απαραίτητη κρίνεται “η ανάπτυξη και διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων και η αναβάθμιση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η ενσωμάτωση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ και του ΕΟΠΥΥ, η αξιοποίηση του Υγειονομικού Χάρτη ως εργαλείου σχεδιασμού των υπηρεσιών με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις τεκμηριωμένες ανάγκες υγείας του πληθυσμού”.

Γ) Η βιώσιμη χρηματοδότηση του ΕΣΥ και η διεύρυνση του «δημοσιονομικού χώρου» για Δημόσια Υγεία μέσω της συνέργειας των πόρων από τη γενική φορολογία και τις ασφαλιστικές εισφορές υγείας.

Στόχος της παραπάνω κατεύθυνσης, όπως εξήγησε ο υπουργός, είναι “η εξάλειψη των «καταστροφικών» ίδιων δαπανών των πολιτών και με απαράβατο όρο τον ουσιαστικό έλεγχο της προκλητής ζήτησης, της σπατάλης και της διαφθοράς στο Σύστημα Υγείας”.

Δ) Η ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και η προώθηση της αποασυλοποίησης-αποϊδρυματοποίησης από κοινού στις δομές ψυχικής υγείας και στις προνοιακές δομές.

Όπως υποστηρίχθηκε πρόκειται για μια παρέμβαση που “ενισχύει την κουλτούρα του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που ευνοεί τη δικτύωση και συνέργεια των κοινωνικών υπηρεσιών, δίνει έμφαση στην αξιολόγηση των δομών και στον έλεγχο της ποιότητας της φροντίδας και προωθεί την αναδιοργάνωση του Κοινωνικού Κράτους, χωρίς τις παθογένειες, τις στρεβλώσεις και τις ανισότητες του παρελθόντος”.

Ε) Τέλος, η «αλλαγή μίγματος» στη φαρμακευτική πολιτική με κεντρικές προτεραιότητες την εγγυημένη πρόσβαση όλων στα αναγκαία φάρμακα, την αξιολόγηση της φαρμακευτικής καινοτομίας, τον έλεγχο της συνταγογράφησης και τη διαπραγμάτευση «δίκαιων» τιμών αποζημίωσης.

Μέτρα όπως η δημιουργία HTA, η ενσωμάτωση υποχρεωτικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων βασισμένων σε αξιόπιστα μητρώα ασθενών, η αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων, η προώθηση της κλινικής έρευνας στη χώρα με γνώμονα την επιστημονική πρόοδο, την ασφάλεια των ασθενών και τη Δημόσια Υγεία, οι διακρατικές συνεργασίες για την από κοινού διαπραγμάτευση προσιτών τιμών στα ΦΥΚ, “μπορούν να διασφαλίσουν την ευχερή πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα με τεκμηριωμένο κλινικό όφελος και την οικονομική βιωσιμότητα του Δημόσιου Συστήματος Υγείας”, τόνισε ο υπουργός.

Σεβασμός στα δικαιώματα των ασθενών

Στο ίδιο Φόρουμ, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, κ. Μπασκόζος, επικεντρώθηκε στον τομέα των φαρμάκων, τονίζοντας, ότι ο έλεγχος των φαρμάκων για τις σπάνιες παθήσεις και η εξατομικευμένη ιατρική είναι ζωτικής σημασίας, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε κενά στην καθολική κάλυψη, ξεκαθαρίζοντας, πως “δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην αγορά και τον ανταγωνισμό να υπαγορεύει ποιοι είναι οι δικαιούχοι των διαθέσιμων εξειδικευμένων θεραπειών”.

Ο κ. Μπασκόζος υπογράμμισε, πως χρειάζεται να γίνουν περισσότερα προς την κατεύθυνση της τιμολόγησης με βάση την αξία των προϊόντων, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με μια “αλλαγή στα παρεχόμενα κίνητρα, αυτά που σχετίζονται με την τιμολόγηση σε εκείνα που σχετίζονται με τις διαδικασίες (όπως π.χ. η είσοδος στην αγορά, η στελέχωση, φορολογικές ελαφρύνσεις, η διαθεσιμότητα των κλινικών δεδομένων κ.α.)”.

Από τον Γ.Γ. επισημάνθηκε επίσης και η αδιαμφισβήτητη ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο των ερευνητικών πρακτικών, των αντίστοιχων δαπανών και κυρίως των πρακτικών προώθησης των φαρμάκων.

Κλείνοντας, σημείωσε πως απαιτείται “αλλαγή νοοτροπίας, ένα νέο επίπεδο κατανόησης, ένα πλαίσιο για τον ανοικτό διάλογο και την ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών και σίγουρα νέα, εξελιγμένα, εργαλεία είναι πλέον αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης, της σχέσης κόστους -αποτελεσματικότητας και της διαθεσιμότητας των πληρωμών, διατηρώντας πάντα προσιτό το κόστος”,

Η ισότιμη πρόσβαση στα καινοτόμα προϊόντα και η βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ζωτικής σημασίας για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στο κράτος, την κοινωνία και όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους, ενώ τόνισε, πως “η κάλυψη των ολοένα και αυξανόμενων αναγκών υγείας του πληθυσμού θα πρέπει να εξασφαλίζεται με σεβασμό στα δικαιώματα των ασθενών και με την συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, με την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας των μη προνομιούχων και την διασφάλιση της δημόσιας υγείας και του δημοσίου συμφέροντος συνολικά”.