“Μονόδρομος η στροφή προς τις ΑΠΕ”

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε ένας ακόμα κύκλος σπουδών της Ακαδημίας Ενέργειας, στον οποίο συμμετείχαν μηχανικοί από όλο το Αιγαίο, είτε ως εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, είτε ως ιδιώτες.

Η Ακαδημία Ενέργειας αποτελεί πρωτοβουλία του Ενεργειακού Γραφείου Αιγαίου για την επιμόρφωση και κατάρτιση στελεχών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νέων επαγγελματιών σε θέματα ενεργειακού σχεδιασμού και ανάπτυξης έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης Ενέργειας. Στρατηγικός στόχος της είναι η ενίσχυση του σχετικού ανθρωπίνου δυναμικού σε τοπικό επίπεδο και η διευκόλυνση της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης με βλέμμα προς τους ευρωπαϊκούς, εθνικούς και τοπικούς στόχους για μείωση των εκπομπών CO2 κατά 20% έως το 2020.

Ο κύκλος σπουδών περιλάμβανε πέντε θεματικές ενότητες και κατά την τελετή λήξης παρουσιάστηκε η καλύτερη εργασία για κάθε μία από αυτές. Στη θεματική ενότητα “Αιολική Ενέργεια και Χωροταξία” καλύτερη εργασία αναδείχθηκε αυτή των Συριανών Θάνου Φώσκολου και Νίκου Καραντώνη.

• Η εργασία σας με τίτλο “Τεχνική και χωροταξική αξιολόγηση της διείσδυσης αιολικής ενέργειας στην Σύρο – Γυάρο” αξιολογήθηκε και βραβεύθηκε ως η καλύτερη εργασία στη θεματική ενότητα “Αιολική Ενέργεια και Χωροταξία” στο πλαίσιο λειτουργίας της Ακαδημίας Ενέργειας και του επιστημονικού κύκλου που πραγματοποίησε. Ποια είναι η κεντρική ιδέα της;

“Η συγκεκριμένη εργασία δεν αποτελεί αποκλειστικά προσωπική δουλειά, αλλά εκπονήθηκε σε συνεργασία με το φίλο και συνάδελφο Νίκο Καραντώνη. Όπως αναφέρεται και στον τίτλο η ιδέα ήταν να αξιολογήσουμε κατά πόσο και σε τι βαθμό μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την αιολική ενέργεια που μπορεί να παραχθεί από ανεμογεννήτριες στη Σύρο και στη Γυάρο, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις υφιστάμενες ανεμογεννήτριες, αλλά και αυτές που γνωρίζουμε ότι θα κατασκευαστούν”.

• Για ποιο λόγο επιλέχθηκε το νησί της Γυάρου ως κατάλληλο μέρος;

“Με την εφαρμογή του Καλλικράτη, η Γυάρος πέρασε στη δικαιοδοσία του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης. Επιπλέον διαθέτει μεγάλο αριθμό κατάλληλων επιφανειών, υψηλού δυναμικού, που παραμένουν ανεκμετάλλευτες και τέλος λόγω της μικρής απόστασης της από τα νησιά Τήνος, Άνδρος και Κέα, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο και τα οφέλη διασύνδεσης της Γυάρου με τα νησιά αυτά”.

• Από τη λειτουργία ενός αιολικού πάρκου ποια θα ήταν τα οφέλη για τη Σύρο αλλά και για τα γύρω νησιά;

“Καταρχήν πρόκειται για μία αστείρευτη και καθαρή πηγή ενέργειας. Το ποσοστό κάλυψης από την αιολική ενέργεια δύναται να φτάσει το 27% της συνολικής παραγόμενης ενέργειας. Αναλογιστείτε λοιπόν τι θα συμβεί αν μειώσουμε το φορτίο που καλείται να καλύψει το υφιστάμενο ηλεκτρικό σύστημα του υποσταθμού της ΔΕΗ σχεδόν κατά 1/3. Πόσο μειώνονται οι ρύποι που εκλύονται στην ατμόσφαιρα; Πόσο πιο εύκολα θα ανταπεξέλθει το σύστημα κατά τις περιόδους υψηλής ζήτησης; Λιγότερες διακοπές, ενδεχομένως σταθερότερη τάση κλπ.

Επιπλέον σκεφτείτε την εξοικονόμηση χρημάτων που θα είχε ο Δήμος αν κάλυπτε τις απαιτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας βασικών μονάδων, όπως η μονάδα αφαλάτωσης και οι δημόσιες υπηρεσίες, με ενέργεια προερχόμενη από ένα αιολικό πάρκο. Η μονάδα αφαλάτωσης από μόνη της έχει ένα τιμολόγιο ΔΕΗ που πολλές φορές ξεπερνάει και τις €100.000 μηνιαίως. Αφήνω τα μαθηματικά σε σας. Πρόκειται για μία δυνατότητα ολικής οικονομικής εξυγίανσης του Δήμου. Οι κατευθύνσεις προς τις οποίες θα μπορούσαν να διατεθούν αυτοί οι εξοικονομούμενοι πόροι είναι αμέτρητες. Συσσίτια, έργα υποδομής, κοινωνικής πολιτική, σχολεία, παιδικές χαρές, πάρκα, υγεία, πολιτισμός… Πόσο θα μπορούσε να ωφεληθεί η ποιότητα ζωής των πολιτών;”.

• Στο πεδίο της ενέργειας όσον αφορά στο νησί της Σύρου ποιες αξιολογείτε θετικές κινήσεις και ποιες αρνητικές; Διαχρονικά υπάρχουν “πλεονεκτήματα” που έχουν παραμείνει αναξιοποίητα και δεν έχουν διερευνηθεί από τη δημοτική Αρχή;

“Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι έχει διερευνηθεί από τη δημοτική αρχή μέχρι σήμερα, αλλά στην πράξη δεν έχουμε δει κάτι ουσιώδες ως προς την κατεύθυνση ανάπτυξης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει και αξιολόγηση κάποιου έργου ως θετικό ή αρνητικό. Η αδράνεια είναι πασιφανής. Η αιολική ενέργεια είναι μία μόνο από τις μορφές ΑΠΕ. Μπορούμε π.χ. να εκμεταλλευτούμε την κυματική και την βιομάζα. Αν υπάρχει η θέληση και το όραμα, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Τα εργαλεία μας έχουν δοθεί. Απομένει να τα χρησιμοποιήσουμε”.

• Με δεδομένες τις αδειοδοτήσεις που έχουν λάβει εταιρείες για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων, θα μπορούσαν η Σύρος και τα γύρω νησιά να είναι ενεργειακά αυτόνομα σε βάθος χρόνου;

“Φυσικά, αλλά αυτή τη στιγμή κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Δυστυχώς το υφιστάμενο ηλεκτρικό σύστημα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί πλήρως τα μεγέθη της ενέργειας που μπορούν να προέλθουν από την αιολική ή τις υπόλοιπες μορφές ΑΠΕ. Απαιτείται πραγματική αναβάθμιση όλου του δικτύου. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να πούμε ότι η συγκεκριμένη υπόθεση παύει να είναι ουτοπική”.

• Αναφορικά με την πιθανή ύπαρξη αιολικών πάρκων έχουν προκληθεί πλείστες αντιδράσεις που προβάλλουν κυρίως το επιχείρημα να μην αλλοιωθεί το περιβάλλον. Η αιολική ενέργεια ωστόσο είναι “ανεξάντλητη πηγή ενέργειας”. Γιατί πιστεύετε αντιμετωπίζεται “εχθρικά” από τις τοπικές κοινωνίες και όχι μόνο; Ελλοχεύουν κίνδυνοι από μία ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη ιδιωτική πρωτοβουλία;

“Πρώτον και κύριον λόγω ανασφάλειας. Ο κόσμος δεν είναι εξοικειωμένος με τις ανεμογεννήτριες. Φοβάται την αλλαγή και είναι κατανοητό. Η κλίμακα των έργων, η έλλειψη ενημέρωσης, οι συγκρούσεις που αφορούν τις χρήσεις γης, η ανησυχία για την επίπτωση στο περιβάλλον και τον τουρισμό, η κακή εμπειρία από αποτυχημένες εφαρμογές και η καχυποψία προς τους ιδιώτες επενδυτές είναι δεδομένο ότι προκαλούν μία επιφυλακτικότητα, μία ανασφάλεια και μία προκατάληψη προς τα αιολικά πάρκα. Βέβαια η πλειοψηφία των αντιδράσεων συνήθως έγκειται στην αισθητική και ηχητική όχληση, τα οποία όμως είναι υποκειμενικά κριτήρια.

Σαφώς και υπάρχουν κάποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, από τόσο μεγάλα έργα, αλλά έχει αποδειχθεί ότι μία σωστή και ολοκληρωμένη μελέτη, προβλέπει όλα τα πιθανά προβλήματα και συνεπώς λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Βέβαια μία ανεξέλεγκτη ιδιωτική πρωτοβουλία όπως είπατε θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια προβλήματα. Δεν θα ήταν η πρώτη φορά άλλωστε. Η κοινωνία έχει βιώσει πολλές υπερβολές που, στο βωμό του κέρδους, προκαλούν ποικίλες καταστροφές. Για τα πάντα πρέπει να υπάρχει μέτρο”.

• Ποια είναι η θέση σας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ανάπτυξη των νησιών γενικά; Οφείλει η πολιτική ηγεσία κάθε τόπου να πραγματοποιήσει μία ώριμη στροφή προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση;

“Προσωπικά θεωρώ πως η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελεί μονόδρομο. Η ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως απλά άλλο ένα πεδίο δράσης των Δήμων ή μία ακόμη ευκαιρία για έργα αποσπασματικού χαρακτήρα. Αντιθέτως, πρέπει να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο δράσης με συγκεκριμένους και ξεκάθαρους στόχους. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Δήμος έχει δεσμευτεί με το σύμφωνο των Δημάρχων για την μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 20% μέχρι το 2020. Η σωστή διαχείριση της ενέργειας μόνο οφέλη μπορεί να έχει, τόσο για το περιβάλλον, άρα και τη δημόσια υγεία, όσο και για την οικονομική εξυγίανση των Δήμων. Άλλωστε όλοι πληρώνουμε ήδη στο λογαριασμό της ΔΕΗ ένα ποσοστό υπέρ ΑΠΕ! Μέχρι τώρα κινητήριος μοχλός της ανάπτυξης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί αποκλειστικά η ιδιωτική πρωτοβουλία. Νομίζω πως ήρθε η στιγμή που και η πολιτική ηγεσία πρέπει να αναλάβει τη δράση που της αναλογεί”.