Νέα προοπτική στον πολιτιστικό τουρισμό

Τη δυνατότητα για πεζοπορικές εξορμήσεις, εκπαίδευση και αναψυχή προσφέρει στους λάτρεις του Αιγαιοπελαγίτικου τοπίου το Πάρκο Πάρου, το οποίο πριν από πέντε χρόνια άνοιξε τις πύλες του, για να δώσει μία νέα προοπτική στον πολιτιστικό και ποιοτικό τουρισμό στα νησιά του Αιγαίου και της Ελλάδας.

Το Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου είναι μια δημοτική Α.Ε. που γεννήθηκε το 2009 από την επιθυμία μιας ομάδας πολιτών να προστατεύσουν και να αναδείξουν την χερσόνησο του Αϊ Γιάννη Δέτη, αξιοποιώντας τα δύο μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού, τον διαχρονικό πολιτισμό και την ιδιαίτερη φύση της.

Εναλλακτικός τουριστικός προορισμός

Σήμερα, το Πάρκο λειτουργεί σαν εναλλακτικός τουριστικός προορισμός, στο πλαίσιο μιας αειφόρου διαχείρισης του οικοσυστήματος, με εκδηλώσεις μουσικής και θεάτρου στο υπαίθριο θέατρο Αρχίλοχος, ταινίες δίπλα στη θάλασσα στο Σινέ Έναστρον, φυσιολατρία και περιηγήσεις στα μονοπάτια, δράσεις οικολογίας, εθελοντισμού και αθλητικές διοργανώσεις.

Σημειώνεται ότι από φέτος λειτουργεί και η Μόνιμη Έκθεση για τα Ορλωφικά στον ανακαινισμένο εκθεσιακό χώρο στα κελιά του 'Αι-Γιάννη, αναδεικνύοντας μια σημαντική ιστορική στιγμή για την Πάρο και συγκεκριμένα, την εγκατάσταση της ναυτικής βάσης των Ρώσων στον κόλπο της Νάουσας, μετά την πρώτη εξέγερση των Ελλήνων ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό και την καταστροφή του τουρκικού στόλου.

Από το 1770 έως το 1774, ο ρωσικός στόλος, με συνεχείς εχθροπραξίες στην ανατολική Μεσόγειο απέναντι στον οθωμανικό στόλο, ανάγκασε την Πύλη να υπογράψει συνθήκη ειρήνης (Κιουτσούκ Καϊναρτζή 1774) με την οποία η Ρωσία πέτυχε την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα και τα Στενά του Βοσπόρου και ανέλαβε την προστασία των ορθοδόξων υπηκόων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η συνθήκη αποτέλεσε και την απαρχή για την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου του Αιγαίου και την άνθιση της ελληνικής ναυτιλίας.

Στη χερσόνησο και τον όρμο του Αϊ Γιάννη, διασώζονται σήμερα ορατά τα ίχνη αυτής της ιστορικής περιόδου, όπου εκατοντάδες ρωσικά πλοία ελλιμενίστηκαν και δημιουργήθηκαν οχυρές εγκαταστάσεις, κτίρια διοίκησης και χώροι διαβίωσης για την παραμονή πλέον των 10.000 ανθρώπων (πληρώματα και στρατός). Χάρη στις χορηγίες των Ιδρυμάτων Λεβέντη και Νιάρχου, η έκθεση ανοίγει προοπτικές για την Πάρο στην αναδυόμενη τουριστική αγορά των Ρώσων.

Καθίσταται γνωστό ότι η Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία που διαχειρίζεται το Πάρκο δεν επιδοτείται από

το Δήμο ή το Κράτος, αντίθετα έχει πραγματοποιήσει όλες τις υποδομές με χορηγίες ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, δωρεές ιδιωτών και προσφορά μελετών από επιστήμονες και ειδικούς. Με τα έσοδα από τη λειτουργία του αναψυκτηρίου και της παραλίας, η Δημοτική Α.Ε. χρηματοδοτεί μικρά έργα, όπως τα μονοπάτια, και στηρίζει το Φεστιβάλ, μεγάλες αθλητικές οργανώσεις και οικολογικές δράσεις που αναβαθμίζουν την τουριστική εικόνα της Πάρου.

Η χερσόνησος του Αϊ- Γιάννη χθες και σήμερα

Η χερσόνησος του Αϊ – Γιάννη Δέτη, συνολικής έκτασης 800 στρεμμάτων, είναι ένας τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με ενδιαφέρουσα ενδοχώρα και ακτογραμμή, υπήνεμες αμμουδιές, κρυστάλλινα νερά και ένα φυσικό αγκυροβόλιο. Σε όλη τη χερσόνησο υπάρχουν ίχνη της ιστορίας του Αιγαίου, που περιλαμβάνει ένα προϊστορικό οικισμό, το μεταβυζαντινό μοναστήρι του Αϊ – Γιάννη και απομεινάρια της έδρας του ρωσικού στόλου που βρισκόταν στη χερσόνησο κατά τη διάρκεια του Α’ Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1768 -1774).

Η χερσόνησος και ο ομώνυμος όρμος, αποτελούν προνομιακό τόπο για την δημιουργία ενός

Πρότυπου Νησιωτικού Πάρκου, καθώς συνυπάρχουν αρμονικά η επαφή με τη νησιωτική Φύση, η γνωριμία με την ιστορία του τόπου, η καλοκαιρινή ραστώνη της παραλίας, η ήπια άθληση, η απόλαυση παραστάσεων τέχνης σε μαγευτικούς χώρους.

Όπως υπογραμμίζεται στην ειδική έκδοση για τα πέντε χρόνια του Πάρκου Πάρου, η δημιουργία του βασίστηκε σε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο με άρτιες επιστημονικά μελέτες που

προβλέπει διαφορετικές χρήσεις και λειτουργίες για διακριτές περιοχές της χερσονήσου και σταδιακή υλοποίηση

των αναγκαίων έργων με οικολογικά φιλικές τεχνικές λύσεις προσαρμοσμένες στο τοπίο.

Ενιαίος χώρος οικολογίας, πολιτισμού και άθλησης

Κεντρικός στόχος του Σχεδίου είναι η διαφύλαξη της ενδοχώρας και της βορειοδυτικής ακτής της χερσονήσου ως

μιας περιοχής 700 στρεμμάτων αμιγούς Νησιωτικής Φύσης και η συγκέντρωση των υποδομών αναψυχής, ήπιας

άθλησης, πολιτισμού, σε Ζώνη μικρού πλάτους στην υπήνεμη παράκτια περιοχή.

Για την θαλάσσια περιοχή του Πάρκου, τον όρμο του Άϊ Γιάννη, στόχος είναι η οριοθέτηση αγκυροβολίου για τα

σκάφη αναψυχής και ο καθορισμός θαλάσσιων διαδρόμων κίνησης των μηχανοκίνητων σκαφών, jet ski κ.α ώστε

να εξασφαλίζονται συνθήκες απόλυτης ασφάλειας των κολυμβητών και αποτροπής κινδύνων ρύπανσης.

Η εκπλήρωση αυτών των στόχων οδήγησε στον διαχωρισμό των χρήσεων και λειτουργιών σε διακριτές Περιοχές:

την Περιοχή Προστασίας της Νησιωτικής Φύσης (Ζώνη Ι), την Παράκτια Περιοχή Πολιτισμού και Αναψυχής (Ζώνη

ΙΙ), την Θαλάσσια Περιοχή του Όρμου του Αϊ-Γιάννη.

Ωστόσο για τους επισκέπτες το Πάρκο δεν διαχωρίζεται σε επιμέρους Ζώνες αλλά λειτουργεί ως ενιαίος χώρος οικολογίας, πολιτισμού, άθλησης και αναψυχής, ελεύθερα προσβάσιμος καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Αποκατάσταση της βιοποικιλότητας

Ένας από τους στόχους του Πάρκου είναι και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. Η εντατική βόσκηση αιγοπροβάτων για δεκαετίες, απογύμνωσε την χερσόνησο από την τοπική βλάστηση. Με την

δημιουργία του Πάρκου το 2009 και την παύση της βόσκησης, η Φύση η ίδια, παρά τις λιγοστές βροχές, το μακρύ

θέρος και την άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα, ανέλαβε το μεγάλο έργο της αποκατάστασής της. Το 2010 εφαρμόστηκε πιλοτικά η μέθοδος ‘Φυσικής Καλλιέργειας’ με σβώλους ποικιλίας σπόρων για την δημιουργία κατάλληλου ‘εδάφους’ από θαμνώδη φυτά για το ριζικό σύστημα δέντρων. Το 2012 εφαρμόστηκε Πρόγραμμα φύτευσης δενδρυλίων για την δημιουργία μικρών “αλσυλλίων” με ενίσχυση του Πράσινου Ταμείου, σε επιλεγμένες περιοχές σύμφωνα με εξειδικευμένο χάρτη του βοτανολόγου Γ. Σφήκα. Το ολοκληρωμένο Πρόγραμμα για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και του τοπίου περιλαμβάνει επίσης την ανακατασκευή των μικρών πέτρινων φραγμάτων στις ρεματιές του Πάρκου, τη μετατροπή του χωματόδρομου προς το Φάρο σε πλακοστρωμένο πεζόδρομο και ετήσιες φυτεύσεις από μαθητές και εθελοντές.