Ο πολίτης του κόσμου Στέλιος Νιώτης μιλά για την τέχνη και το νησί που αγαπά

«Εραστής» του πολιτισμού και της Σύρου

Πήγα να συναντήσω έναν γνωστό τεχνοκράτη και να συζητήσω μαζί του την επιλογή του να εγκατασταθεί στη Σύρο, στην οποία έχει θεμελιώσει τα τελευταία χρόνια το σπίτι του και εκφράζει με κάθε τρόπο την αγάπη του για το νησί.

Οι δεσμοί του με τη Σύρο από τα παιδικά του χρόνια, τα οποία έζησε στο νησί και η καταγωγή της συζύγου του, τον έκαναν να επιλέξει, τώρα στα χρόνια που εφησυχάζει επαγγελματικά, να αφιερωθεί σε ότι αγαπά.

Από τη σχολή «DE SAINT VINCENT DE PAUL» έως τις οικογενειακές βόλτες στα στενά της Σύρου και τις αναμνηστικές απεικονίσεις μπροστά στο θέατρο Απόλλων, μέχρι τον σημερινό του «επαναπατρισμό» στο αγαπημένο νησί, κύλησε ένα ποτάμι χρόνων γεμάτων εμπειριών, γνώσεων και επαγγελματικής καταξίωσης.

Ένας άνθρωπος με άποψη και αιχμηρό λόγο που δεν διστάζει να διατυπώσει, ακόμα και αν κάποιους πονά, αρκεί να υπερασπιστεί ότι πιστεύει και πρόθυμος πάντα να προσφέρει όταν του ζητηθεί.

Μου συστήθηκε ως ένας αθώος παρατηρητής, ενώ πολλοί είναι αυτοί που τον γνωρίζουν στο νησί από την αγάπη αλλά και την ανιδιοτελή προσφορά του στον πολιτισμό.

Στον πολιτισμό άλλωστε επικεντρώθηκε και η κουβέντα μας, γιατί για τον εξ αγχιστείας Συριανό, αυτό είναι ένα από τα πάθη του.

-Για όσους ασχολούνται με τα πολιτιστικά της Σύρου;

Διαισθάνομαι, και παρατηρώ, ότι οι περισσότεροι ασχολούνται χωρίς να έχουν κωδικοποιήσει ορθολογικά τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν.

Με αφορμή το Φεστιβάλ, οι τοπικοί άρχοντες δεν φαίνονται να ασχολούνται ιδιαίτερα. Δεν διέκρινα τη παρουσία τους στις εκδηλώσεις, πέραν κάποιων «υποχρεωτικών». Δείχνουν να παρατηρούν από μακριά. Διερωτάται κανείς, μήπως αδιαφορούν επαναπαυόμενοι στη σιγουριά της καρέκλας τους, μέχρι λίγο πριν από εκλογές;

-Πέρα από τα πρόσωπα πάμε στην ουσία αυτού που λέγεται πολιτισμός και στη διαχείριση του, μέσω του «οργάνου» που είναι το θέατρο «Απόλλων». Υπάρχουν πολλοί που έχουν τη γνώση και τη διάθεση να προσφέρουν επί της ουσίας, όμως βρίσκουν πόρτες κλειστές. Πως μπορούν αν υπερπηδηθούν αυτά τα εμπόδια; Ποια η γνώμη του παρατηρητή με γνώση και εμπειρία που δεν τον δένουν πολιτικοί δεσμοί;

Ο κ. Δεκαβάλλας θα μπορούσε να δημιουργήσει, πέραν πολιτικών σκοπιμοτήτων και παρατάξεων, μία μικρή ομάδα τεσσάρων, το πολύ πέντε ατόμων, που δεν θα έχουν οικονομικό ενδιαφέρον, οι οποίοι θα ενδιαφέρονται για το νησί και θα ξέρουν ή θα έχουν τη δυνατότητα να αξιολογούν και να κάνουν προτάσεις τότε κάτι θα γινόταν. Η σκέψη η δική μου αφορά στη δημιουργία μιας ομάδας από ανεξάρτητους ανθρώπους χωρίς οικονομική ανάγκη.

Του χρόνου είναι τα 150 χρόνια του θεάτρου. Αυτό δεν έχει καμία σχέση ούτε με τον κ. Τιμπόρις, ούτε με κανένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Έκανα μία συζήτηση με κάποιο μέλος του ΟΠΑΣ για το ανέβασμα μίας παράστασης στις 20 Απριλίου του 2014, που συμπίπτει με το Πάσχα και είναι η ημέρα γενεθλίων του θεάτρου. Το να ανέβει μια παράσταση με Rigoletto, όπως αυτή πριν 150 χρόνια είναι ακριβή. Μπορεί όμως να ανέβει μία πολύ φθηνότερη παραγωγή (και μάλιστα ελληνική) ειδικά για την επέτειο. Δεν άκουσα τίποτε από τότε που έγινε η συζήτηση (Φεβρουάριος).

-Για όσα έχουν γίνει και προέρχονται από τη συμπεριφορά του συγκεκριμένου ανθρώπου;

Δεν γνωρίζω λεπτομέρειες. Εάν είναι όπως έχουν γραφεί τότε αυτό που έγινε με τον δημοσιογράφο είναι υπερβολικό, όπως ήταν υπερβολική η κράτηση του στην Αστυνομία. Του δόθηκε η ευκαιρία να απαντήσει;. Είναι γεγονός ότι παρουσιάζεται να έχει μία συμπεριφορά που σε ορισμένες στιγμές μοιάζει με τη δημοκρατία του ενός. Ίσως γιατί κάποιοι του έδωσαν το δικαίωμα. Ίσως γιατί βαρέθηκε να περιμένει αποφάσεις και υποσχέσεις και αναγκάστηκε σε πολλές περιπτώσεις να αποφασίζει μόνος του. Είναι πολλά τα αδικαιολόγητα. Όμως ζητούμενο είναι εάν προσφέρει στο νησί. Το ότι βρήκε και λειτουργεί έτσι δεν φταίει αυτός. Φταίνε αυτοί που του το επιτρέψανε.

-Κοινό ζητούμενο είναι η ουσία του πολιτισμού πέρα από πρόσωπα. Όμως το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον εστιάζει στο πως τα όποια πρόσωπα εκμεταλλεύονται τον πολιτισμό.

Το ζητούμενο το δικό μου είναι να μπορέσουμε να βοηθήσουμε και όχι να καταλογίσουμε ευθύνες.

-Όμως είναι ανοιχτός ο Δήμος για να δεχτεί βοήθεια;

Ο κ. Δεκαβάλλας μοιάζει να θέλει να είναι ευχάριστος με όλους. Εκ του αποτελέσματος (επανεκλογές) ίσως να νομίζει ότι έχει πετύχει έτσι.

Η Δημοτική αρχή πιστώνεται την επιτυχία του κ. Τιμπόρις, ο οποίος ήρθε γιατί, μεταξύ άλλων διαπίστωσε ότι το θέατρο και το νησί ήταν μια ευκαιρία. Μη ξεχνάμε ότι υπηρετεί για τριάντα χρόνια παρεμφερή επιχειρηματικά δρώμενα στην Αμερική με επιτυχία (Carnegy Hall). Δεν το έκρυψε, νομίζω.. Η γνωριμία μαζί του ήταν πριν τρία χρόνια. Μουσικά ο κ. Τιμπόρις δεν παρουσιάστηκε ως ο νέος Bernstein, o Previn,o Barenboim η o Ozawa. Σ’ εμένα ήταν πάντοτε ειλικρινής, δηλαδή ότι η καρδιά του ήταν στους μαθητές του όταν δίδασκε, στη διεύθυνση ορχήστρας αλλά και ειδικά όταν ενεργεί σαν ιμπρεσάριος. Ποιος καλλιτέχνης δεν είναι και ιμπρεσάριος;; Δεν κατάλαβα γιατί έπρεπε να κάνει απολογισμό. Εάν έκανε τώρα, θα έπρεπε να τον κάνει κάθε χρόνο. Σημειώνω ι ότι στο πρόγραμμα του 2014 έχουν ενταχθεί και εκκλησίες της Σύρου, ενώ φέτος έμεινε εκτός ο Αγ. Νικόλαος.

-Χρησιμοποιείται ως προμετωπίδα το πολιτιστικό παρελθόν της Σύρου και επάνω σε αυτό βρίσκει και πατά ο κάθε ένας;

Προφανώς του δόθηκαν δικαιώματα. Δεν ήλθε ουρανοκατέβατος και εγκαταστάθηκε εδώ. Εμένα δεν μ’ ενδιαφέρει ο κ. Τιμπόρις. Το θέατρο μ’ ενδιαφέρει. Που ανήκει το θέατρο; Ποιος το διοικεί; Πως δουλεύει; Πληρώνουν για τις παραστάσεις; Ποιος αποφασίζει; Ποιος ελέγχει;

Πέραν λοιπόν του φεστιβάλ επικεντρώνομαι στο θέατρο Απόλλων. Πέραν των δύο εβδομάδων του φεστιβάλ, στέκομαι στο θέμα του θεάτρου. Αυτό πρέπει να απασχολεί και αυτό να δούμε.

Σημειώνω, με έμφαση, ότι αρχίζει κάτι το αντίστοιχο που διοργανώνετε από τον κ. Μαργαζιώτη. Δεν γνωρίζω το κ. Μαργαζιώτη ούτε τα περί της οργάνωσης του, πέρα από κάποιες αξιολογότατες παραστάσεις που παρακολούθησα πέρσι. Ποιο καθεστώς διέπει αυτές τις εκδηλώσεις;

-Τώρα στο πολιτιστικό παιχνίδι της Σύρου μπαίνει και το θέμα της διεκδίκησης του τίτλου της πολιτιστικής πρωτεύουσας.

Ας μη λέμε πράγματα που μάλλον δεν έχουν αποτελέσει δεύτερη σκέψη και τρέχουμε με παρορμητικότητα. Δεν μπορούμε νομίζω να συναγωνιστούμε το Ηράκλειο που είναι η Νο 1 υποψηφιότητα. Εάν μπορεί όμως να δαπανηθεί ένα μικρό ποσό, τόσο όσο να ακούγεται το όνομα της Σύρας, δεν θα ήταν κακό.

-Δηλαδή δεν έχουμε καμία ελπίδα;

Με ποιες υποδομές θα στηρίξουμε την πολιτιστική πρωτεύουσα; Εάν ξεκινάμε με υποδομές μόνο σαν τον κ. Τιμπόρις, φοβάμαι καμία.