Παγκόσμια ημέρα Μουσείων

Στην προσπάθειά του να γίνουν τα μουσεία φορείς πολιτιστικής προσφοράς στον άνθρωπο, το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (International Council of Museums - ICOM) καθιέρωσε από το 1977 τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων.

Στο πλαίσιο αυτό, παράλληλα με το γενικότερο μήνυμα του εορτασμού, τα μουσεία έχουν μια πολιτιστική παρουσία και ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους τους είναι, ή … πρέπει να είναι να γνωρίσει η κάθε κοινωνία, οι άνθρωποι, μικροί ή μεγάλοι, την ιστορία της χώρας τους. Το κάθε μουσείο είναι η δια βίου επαφή του ανθρώπου με τα εκθέματα. Τα μουσεία είναι η προθήκη, η βιτρίνα μιας χώρας. Είναι οι καλλίτεροι πρεσβευτές ενός τόπου και φυσικά είναι η πιο σημαντική πολιτιστική πλευρά που μπορεί να φέρει κοντά πολλούς λαούς σε μια ειρηνική συνύπαρξη. Πριν λίγα χρόνια ένας καλός Μουσειολόγος, ο Αμερικανός Stephen Weil (δεν είναι πια στη ζωή), είχε μελετήσει και είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι επισκέψεις σ’ ένα καλό Μουσείο έχει θετική επίδραση στη ζωή των ανθρώπων. Όταν όμως αναφέρουμε ή περιγράφουμε ένα «καλό μουσείο» δεν εννοούμε μόνο το πολυτελές κτίριο ή την σπάνια συλλογή που φιλοξενεί. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι μια καλή επικοινωνία και κατάλληλη ξενάγηση ή συζήτηση που μπορεί να γίνει μεταξύ των αρχαιολόγων και των ξεναγών με τους επισκέπτες.

Μόνο έτσι μπορεί (και πρέπει νομίζω) ο απλός άνθρωπος να αποκτήσει μια σφαιρική αντίληψη και γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού που προσφέρουν οι συλλογές των μουσείων. Πρέπει… «ο αρχαιολόγος, όπως είχε πει ο Weil, να είναι ο διαμεσολαβητής! Να είναι δηλαδή, αυτός που θα «μεταφράσει» την ιστορία και θα περιγράψει τα εκθέματα σε μια γλώσσα απλή, καθημερινή, εύληπτη για τους επισκέπτες.» Μήπως, λοιπόν, πρέπει στ’ αλήθεια να φροντίσουμε (όσοι αγαπάμε τη χώρα μας), να γνωρίσουμε, να μάθουμε αυτόν τον σπουδαίο πολιτισμό του παρελθόντος και να φροντίζουμε να μεταδίδουμε αυτή τη γνώση στον κάθε Έλληνα, στον κάθε απλό άνθρωπο ώστε να μάθει και να γνωρίσει το «σπίτι» του και τα μοναδικά έργα τέχνης και ομορφιάς που αυτή η χώρα μας πρόσφερε από τα αρχαία χρόνια; Ίσως, έτσι μπορέσουμε να βοηθήσουμε ώστε να σταματήσει η αρχαιοκαπηλία. Τα τελευταία χρόνια, δεν ζούσε ο Έλγιν, που είχε πάρει τα γλυπτά του Παρθενώνα. Εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες φροντίζουμε να … φύγουν εκτός Ελλάδος.

Νομίζω, ότι όταν τα μικρά Ελληνόπουλα γνωρίσουν και εκτιμήσουν τους υπέροχους αρχαίους θησαυρούς μας και θα καμαρώνουν και θα φροντίζουν να τα προστατεύουν. Και φυσικά θα υπερηφανεύονται για τον αρχαίο πολιτισμό της χώρας τους.

Λόγια μεγάλων ανδρών

Ο Ίων Δραγούμης έλεγε στους νέους: «Γνωρίστε την κληρονομιά που έχετε και γίνετε αξιοθαύμαστοι. Να γυρίζουν να σας κοιτάζουν και να σας θαυμάζουν όλοι οι λαοί της γης»! Αλλά και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος είχε πει: «… αν ένας πολιτικός ήθελε να προσφέρει κάτι σημαντικό στη χώρα, έπρεπε να ετοιμάσει την Ελλάδα να γίνει ένα είδος Ναού που θα φυλάσσεται το φως του πνεύματος. Αυτό το φως θα αντλήσουν οι άλλοι λαοί όταν θα κορεσθούν από την πτώση». Αυτή την ημέρα, στις 18 Μαΐου, συνηθίζεται στις περισσότερες χώρες να τιμάται η τέχνη και ο πολιτισμός από πολλούς ανθρώπους, όπως πολιτικούς, καλλιτέχνες, επιστήμονες κα.

Αρκετά χρόνια πριν, στη Γαλλία, ο αείμνηστος Φρανσουά Μιτεράν επισκεπτόταν κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου ένα από τα σπουδαία Μουσεία της χώρας του. Πιο συχνά, βέβαια, επισκεπτόταν το Λούβρο. Φυσικό ήταν να τον ακολουθούν, μια τέτοια μέρα, αρκετοί δημοσιογράφοι και βέβαια να γίνονται αρκετές ερωτήσεις. Ένας δημοσιογράφος είχε παρατηρήσει ότι ο Μιτεράν και την πρώτη φορά και την δεύτερη σταμάτησε στην πρώτη αίθουσα του Μουσείου θαυμάζοντας την υπέροχη Αφροδίτη της Μήλου για αρκετή ώρα. Ο δημοσιογράφος έχοντας την απορία τον ρώτησε: «Γιατί κ. Πρόεδρε σταθήκατε με τόσο θαυμασμό μπροστά στην Αφροδίτη; Υπάρχουν κι άλλα θαυμάσια έργα τέχνης» Και ο Μιτεράν του απάντησε: «Δεν σταμάτησα να θαυμάσω τόσο την Αφροδίτη. Σταμάτησα να θαυμάσω την πατρίδα της την Ελλάδα, γιατί αυτή η χώρα έδωσε τα φώτα του πολιτισμού σε όλον τον κόσμο!!»

Όταν είχα διαβάσει αυτό το απόσπασμα από την ομιλία του Μιτεράν, συμφώνησα με το σχόλιο του έλληνα δημοσιογράφου που είπε: «Ευχαριστούμε τον κ. Μιτεράν για τον θαυμασμό του στον Ελληνικό πολιτισμό που έδωσε τα φώτα και στις άλλες χώρες. Μήπως όμως, εμείς οι Έλληνες δώσαμε όλα τα φώτα και … μείναμε στο σκοτάδι;…»

Άδικο είχε; Αισθανόμαστε ότι είμαστε ο περιούσιος λαός. Είμαστε;

«Μικροί Ανδρόνικοι»

«Ένα φυτώριο μικρών αρχαιολόγων που «δένει» τους σπόρους του Πολιτισμού και της Ιστορίας στο Δήμο Ερμουπόλεως στη Σύρο, έχει κερδίσει την αγάπη των επισκεπτών. Η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, θαυμαστή για την αρχιτεκτονική της, αλλά και την Τέχνη που προάγει, έκανε ακόμα ένα μεγάλο βήμα, δίνοντας την ευκαιρία σε μαθητές του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου να γίνουν «ένα» με την κληρονομιά τους. Όλα ξεκίνησαν με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης, όπου τα «βλαστάρια» θέλησαν να γνωρίσουν καλλίτερα το νησί τους και την ιστορία του… Οι μικροί εθελοντές με χαρά και ζήλο μεταδίδουν τις γνώσεις τους στου επισκέπτες…. Συγχαρητήρια…» Αντ. Ξ. Δημοσιογράφος Αθηναϊκής εφημερίδας που ξεναγήθηκε από τους μικρούς εθελοντές και ενθουσιάστηκε.

Μαζί με τις φίλες μου και συνεργάτιδές μου Λίζα Μπατλάκη και Μαρία Στέλλα, υποδεχθήκαμε, πάρα πολλά θετικά σχόλια γι’ αυτό το … «φυτώριο» των μικρών αρχαιολόγων όπως τους έχουν αποκαλέσει πολλοί επισκέπτες μας.

Η ευγενική συμπεριφορά και το χαμόγελο κερδίζει τον επισκέπτη. Και νομίζω ότι τα δικά μας παιδιά κέρδισαν και υποδέχονται τα επαινετικά σχόλια των επισκεπτών και για τις γνώσεις τους και για την ευγένειά τους.

18 Μαΐου, γιορτάζουν όλα τα Μουσεία του κόσμου.

Αυτό το άρθρο είναι αφιερωμένο στην αείμνηστη Ντόλλυ Γουλανδρή, που δημιούργησε το ωραιότερο στον κόσμο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.