«Η απουσία της καλαισθησίας επιδρά αρνητικά και στους αναγνώστες»

Μια σπάνια παρέμβαση για την αισθητική του βιβλίου, την έννοια της καλαισθησίας και τη σχέση της με την κατανόηση των ιδεών είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν φοιτητές και ερευνητές στο αναγνωρισμένο πανευρωπαϊκά Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη στα Χανιά.

Καλεσμένος ομιλητής ήταν ο εκδότης και τυπογράφος – «αυθεντία της τυπογραφίας» είναι η συνήθης χαρακτηρισμός που του αποδίδεται – Γιάννης Μαμάης, ο οποίος ανταποκρίθηκε με θέρμη στην πρόσκληση του 2ου Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» για μια εισήγηση για τα σύγχρονα βιβλία και τα καίρια σημεία στα οποία πάσχουν από αισθητικής άποψης.

Η εκδήλωση, στην οποία παρέστη ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Γιώργος Καψάλης και προλόγισε η Επίκ. Καθηγήτρια Γλωσσολογίας κ. Νικολέττα Τσιτσανούδη, Ακαδημαϊκή Διευθύντρια του Θερινού Πανεπιστημίου, πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα διαλέξεων του μοναδικού στην Ελλάδα Μουσείου αφιερωμένου στην Τυπογραφία, στο Βιοτεχνικό Πάρκο Σούδας. Από το 2012 το Μουσείο είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μουσείων Τυπογραφίας, ενώ φέτος γιόρτασε τα 11 χρόνια λειτουργίας με την τιμή της υποψηφιότητας για το σπουδαίο βραβείο “Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς 2016” που απονέμεται από το Φόρουμ των Ευρωπαϊκών Μουσείων και τελεί υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Τα ψεγάδια των σημερινών βιβλίων

Στην ομιλία του, ο κ. Μαμάης έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο «ψεγάδι» του σημερινού βιβλίου, εντοπίζοντας το πρόβλημα στη στοιχειοθεσία. Αναφέρθηκε μάλιστα στο γεγονός ότι αρκετοί αναγνώστες σήμερα εκπαιδεύονται κρυφά, εξοικειώνονται σιγά σιγά και μάλιστα συστηματικά, με τη μορφή της ατημελησίας που υπηρετεί η μορφή του αφρόντιστου και κακοφτιαγμένου βιβλίου. Όπως τόνισε, «αυτή η μορφή στα χρόνια μας έχει παγιωθεί τόσο βαθιά στην αισθητική αντίληψη του αναγνωστικού κοινού, που, όταν ο αναγνώστης κληθεί να αξιολογήσει ξάφνου ένα καλαίσθητο βιβλίο, τα χάνει, δεν καταλαβαίνει τι αλλόκοτο φρούτο είναι αυτό που έχει μπροστά του ή το προσπερνάει αδιάφορος».

Τυπογραφία είναι το μάτι

Μετά από μία αναλυτική αναφορά στα βιβλία του πρόσφατου παρελθόντος που άφησαν εποχή αλλά και στους ανθρώπους που τα δημιούργησαν, αναφέρθηκε στις απαραίτητες προϋποθέσεις για την παρουσίαση ενός εμφανίσιμου βιβλίου. Δηλώνοντας ένθερμος υποστηρικτής της «κλασικής γραμμής» στην τυπογραφική επιμέλεια, σημείωσε πως «όποιος κάνει τον κόπο να συγκρίνει τα παλιά ωραία βιβλία με τα πιο καλαίσθητα σημερινά θα διαπιστώσει ότι το «κλασικό» αποδεικνύεται ακόμα και τώρα το πιο «μοντέρνο» – με την επιμονή του στη λιτότητα, με την αποστροφή του προς το κραυγαλέο και με την έγνοια του για το αβίαστο ταίριασμα». Υπογράμμισε δε πως «Τυπογραφία είναι το μάτι: αυτό που δεν «πικραίνει» το μάτι είναι εύστοχο και λειτουργικό. Και τούτο ισχύει στο σύνολο, από το εξώφυλλο ως τον κολοφώνα. Επιζητούμε στο τελικό αποτέλεσμα μια αρμονία που θα μου άρεσε να την παρομοιάσω με αυτή της μουσικής. Αυτό το έλλειμμα αισθητικής ή αρμονίας πηγάζει από αδιαφορία και άγνοια»...

Την εκδήλωση παρακολούθησαν εκτός των φοιτητών του 2ου Θερινού Πανεπιστημίου, ο Καθηγητής Γλώσσας και Πολιτισμού, Gareth Owens, ο Επίκ. Καθηγητής ΜΜΕ του ΑΠΘ, Αντώνης Σκαμνάκης, η διευθύντρια του Μουσείου κ. Έλια Κουμή, ηθοποιοί, καλλιτέχνες κ.ά.