«Η ζωή εμπνέει τις λέξεις που γεννιούνται»

Το όγδοο κατά σειρά μυθιστόρημά του με τίτλο «Λίγες και μία νύχτες» θα παρουσιάσει την Τετάρτη 5 Ιουλίου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Σύρου – Ερμούπολης, ο συγγραφέας Ισίδωρος Ζουργός.

Το πρώτο ραντεβού του με το αναγνωστικό κοινό του νησιού «καθυστέρησε» δύο ολόκληρα χρόνια, καθώς η προγραμματισμένη επίσκεψή του στη Σύρο, τον Ιούλιο του 2015, ματαιώθηκε, λόγω της ανακοίνωσης διεξαγωγής του ελληνικού δημοψηφίσματος και της επακόλουθης κοινωνικής αναταραχής.

Στο διάστημα που μεσολάβησε, ο κ. Ζουργός ολοκλήρωσε το νέο βιβλίο του από τις εκδόσεις «Πατάκης», για το οποίο θα συνομιλήσει τόσο με τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Ερμούπολης, όσο και με τους επισκέπτες της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Η εκδήλωση περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα εκδηλώσεων του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης «Σύρος – Πολιτισμός 2017».

Το «Λίγες και µία νύχτες», µε άξονα την ερωτική ιστορία που φωλιάζει στην καρδιά της αφήγησης, εξιστορεί µια περιπέτεια για το κυνήγι του πλούτου και την αναζήτηση της ευτυχίας. Αναπλάθει μια µαγευτική συνοικία έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης, αυτή των Εξοχών, που έσβησε για πάντα, με περιγραφές των φτωχικών και πλούσιων σπιτιών, των τοίχων και των επίπλων τους. Το βιβλίο εμπεριέχει ακόμη τον σχολιασμό του, διερωτάται πίσω από την κουΐντα για τα άγονα χωράφια της γραφής, τα εργαστήριά της, τις αστοχίες και τα πάθη της και αναδεικνύει μέσα από έναν διαρκή δεσμό της μυθοπλασίας με την ιστορία, την ανήκεστο βλάβη της ύπαρξης, αυτήν που προκάλεσε ο πιο δημεγέρτης αιώνας, ο εικοστός.

Εκτός από τη συγγραφική ιδιότητά του, ο Ισίδωρος Ζουργός υπηρετεί στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ως δάσκαλος, τα τελευταία 30 χρόνια. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία, καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και ιστορίας της εκπαίδευσης.

Σε συνέντευξή του στην «Κοινή Γνώμη» ο συγγραφέας μίλησε για τη θέση που κατέχει το ιστορικό παρελθόν στα μυθιστορήματά του, για την επιρροή της εκπαιδευτικής ιδιότητάς του στην επιλογή και διαμόρφωση του προσωπικού συγγραφικού ύφους του, καθώς για τη συμβολή της ιστορίας στη νοηματοδότηση του παρόντος.

Ο τίτλος του βιβλίου σας, που μας παραπέμπει στη δημοφιλή συλλογή Ανατολίτικων παραμυθιών «Χίλιες και μία νύχτες», αποπνέει έναν αέρα «ταξιδιάρικο» και ταυτόχρονα μία αφηγηματική διάθεση, συντεταγμένη με το στοιχείο της νοσταλγίας και της ενθύμησης. Ποιο είναι το θέμα που πραγματεύεται και πώς αυτό διαφοροποιείται από προηγούμενα έργα σας;

«Το “Λίγες και μία νύχτες” αναφέρεται στη ζωή ενός ανθρώπου επινοημένου -δεν έχει υπάρξει στην πραγματικότητα-, ο οποίος γεννιέται στη Θεσσαλονίκη το 1898. Εμείς τον συναντούμε σε κάποια κεφάλαια αργότερα, γέρο πια, στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Μέσα από τη ζωή του και ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, παρακολουθούμε τα ιστορικά γεγονότα που αφορούν κυρίως στη Θεσσαλονίκη και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα, όπως η αιχμαλωσία του -σουλτάνου επί 33 έτη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αβδούλ- Χαμίτ Β’, τον Απρίλιο του 1908. Η Κυβέρνηση των Νεότουρκων τον έφερε στη Θεσσαλονίκη και τον κράτησε φυλακισμένο σε μια υπέροχη έπαυλη. Το μυθιστόρημα ξεκινάει με αφορμή αυτό το ιστορικό γεγονός και επινοεί το μύθο, σύμφωνα με τον οποίο, ο γιος του κηπουρού της βίλας βρίσκεται μπροστά σε έναν θαυμαστό πια κόσμο, τον κόσμο του σουλτάνου με τους ακόλουθους, τον ευνούχο, τις γυναίκες, τους παπαγάλους και τις άσπρες γάτες, κάτι το οποίο είναι απίστευτα μαγευτικό στα μάτια ενός παιδιού της εργατικής τάξης, προερχόμενου από τις φτωχές συνοικίες. Αυτές είναι οι λίγες θαυμαστές νύχτες της ζωής του πρωταγωνιστή. Όμως, το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη ζωή του και τις επόμενες δεκαετίες, η οποία εν μέρει ταυτίζεται με τη μοίρα της Ελλάδος και της Θεσσαλονίκης. Ενδεικτικά, αναφέρω την άφιξη των συμμαχικών στρατευμάτων της Αντάντ στη Θεσσαλονίκη το 1915, την εκστρατεία στην Ουκρανία, τη μεγάλη φωτιά της Θεσσαλονίκης, την εμπλοκή της Ελλάδος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη Μικρασιατική καταστροφή, τον Μεσοπόλεμο, αργότερα το Ολοκαύτωμα τα Ισραηλιτικής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλονίκη της αντιπαροχής και της μεταπολίτευσης. Όλη αυτή η ιστορία της Θεσσαλονίκης και της χώρας έχει μία οργανική θέση με τη ζωή του Λευτέρη Ζεύγου, που είναι ο βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου».

Στο προηγούμενο μυθιστόρημά σας με τίτλο ««Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο» εντάξατε στοιχεία από τον κόσμο της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της Ιατρικής και βεβαίως, της Ιστορίας, η οποία έχει κυρίαρχο ρόλο και στο τελευταίο βιβλίο σας.

«Είναι σχεδόν συγγραφική εμμονή και λέω σχεδόν, γιατί δεν αφορά όλα μου τα βιβλία αποκλειστικά. Ωστόσο, με ενδιαφέρει τα περισσότερα να παίζουν σε μία σχέση ιστορίας και μύθου, ο οποίος βρίσκεται σε έναν διαρκή δεσμό με τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Είναι μία μυθοπλασία, η οποία φωλιάζει κάτω από την ομπρέλα της ιστορίας. Άλλωστε, η ιστορία αποτελεί μόνιμη πηγή ενδιαφέροντος και δεν απευθύνεται μόνο στους ειδικούς επιστήμονες, σε όλους τους ανθρώπους. Γιατί υπάρχει πάντα η προσδοκία ότι η γνώση του παρελθόντος θα νοηματοδοτήσει και θα φωτίσει το παρόν. Και τα μυθιστορήματα ιστορικού περιβάλλοντος έχουν μέσα τους βαθιά αυτή τη φιλοδοξία. Να φωτίσουν το παρόν με όχημα την ιστορία. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο και ανοιχτό θέμα».

Από πού πηγάζει η συγκεκριμένη «εμμονή» σας με την ιστορία;

«Υπηρετώ ως δάσκαλος σε δημοτικό σχολείο. Αυτό σημαίνει ότι εδώ και πολλές δεκαετίες, στα 30 χρόνια που δουλεύω, διδάσκω και ιστορία στις μεγάλες τάξεις. Επομένως, συντηρείται η προϋπάρχουσα αγάπη της ιστορίας και με μια εργασιακή καθημερινότητα. Αλλά ο πιο βασικός λόγος είναι ότι είμαι αναγνώστης της ιστορίας και μου αρέσει η ιστορία κυρίως ως πεδίο ανάγνωσης. Αυτό ήταν η βασική αιτία που ενεπλάκη μαζί με το μυθιστόρημα. Αγαπώ την ιστορία, αγαπώ και τα μυθιστορήματα κι αυτές τις δύο αγάπες κάποια στιγμή τις έβαλα να συνυπάρχουν».

Η εκπαιδευτική ιδιότητά σας έχει διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην επιλογή της συγγραφικής ταυτότητάς σας;

«Δεν έχει παίξει πολύ μεγάλο ρόλο, αλλά προφανώς, όταν έχεις, επί 30 χρόνια, μια εργασιακή ζωή στην τάξη, αυτό σε επηρεάζει σε πάρα πολλά πράγματα. Σε επηρεάζει φυσικά και στη βασική ασχολία σου, που είναι η παραγωγή της λογοτεχνίας. Η σχέση βέβαια λογοτεχνίας και εκπαίδευσης είναι κάτι το οποίο θέλει ιδιαίτερη προσοχή, διότι μερικές φορές η μία ιδιότητα αντιστρατεύεται την άλλη. Για παράδειγμα, όπως πολλές φορές το έχω δηλώσει, η εκπαίδευση απαιτεί βεβαιότητες, ενώ η καλλιτεχνική δημιουργία βαθύτατες αμφιβολίες».

Από πού αντλείτε την έμπνευση και τις ιστορίες των βιβλίων σας;

«Πέρα από την Ιστορία, εμπνέομαι από τις αναγνώσεις μου, λογοτεχνικές, φιλοσοφικές ή άλλου είδους και επίσης από την ζωή την ίδια. Η ζωή εμπνέει έτσι κι αλλιώς τις λέξεις που γεννιούνται. Αυτός είναι ένας κανόνας που ισχύει πάντα και νομίζω πως εγώ δεν μπορώ να αποτελέσω εξαίρεση».

Ποιες είναι οι απαιτήσεις ενός μυθιστορήματος με ιστορικά στοιχεία;

«Τα μυθιστορήματα ιστορικού περιβάλλοντος έχουν μία παραπάνω δυσκολία που γεννιέται από την ανάγκη εκτενούς μελέτης σε πραγματολογικά και φιλοσοφικά στοιχεία και λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, την εποχή στην οποία αναφέρονται. Αυτός είναι ένας επιπλέον κόπος πέρα από την αγωνία της γραφής και των λέξεων, γι’ αυτό ο οποιοσδήποτε θελήσει να ασχοληθεί με τέτοιου είδους μυθιστορήματα, πρέπει να ξέρει ότι είναι πολύ πιο απαιτητικά σε κόπο και χρόνο».

Η παρουσίαση του βιβλίου «Λίγες και μία νύχτες» του Ισίδωρου Ζουργού θα πραγματοποιηθεί αύριο στις 20:00, στην φιλόξενη αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.