Ταξίδι στην ιστορία της Σύρου

Τεκμήρια από τα αρχεία επτά κοινοτήτων της Σύρου, που στις αρχές της δεκαετίας του 1910 άρχισαν να αποκτούν τη διοικητική αυτονομία τους από τον Δήμο Άνω Σύρου, παρουσιάζονται στην έκθεση «Αρχειακή Άνοιξη» στην Έπαυλη Τσιροπινά, με την υπογραφή της ταξινομικής ομάδας του Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης, Χρήστου Λούκου.

Η έκθεση εγκαινιάστηκε το βράδυ της Δευτέρας, παρουσία πρώην Δημάρχων και Κοινοταρχών, σημερινών Αντιδημάρχων, δημοτικών συμβούλων και προέδρων Δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.

Στην προσπάθεια διάσωσης των αρχείων των Κοινοτήτων Βάρης, Γαλησσά, Μάννα, Πάγου, Ποσειδωνίας και Χρούσσων, πριν από τις ενοποιήσεις με τα σχέδια «Καποδίστρια» και «Καλικράτη», αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του ο Χωρικός Αντιδήμαρχος Ποσειδωνίας, Αλέξης Αθανασίου. Ειδικότερα, έκανε λόγο για ένα «ταξίδι στην ιστορία του τόπου» που συνεχίζεται για τρίτο συνεχόμενο καλοκαίρι, ενώ δεν έκρυψε την υπερηφάνεια του για το συγκεκριμένο έργο, χάρη στο οποίο διασώθηκε ένα σημαντικό αρχείο, που αργά ή γρήγορα θα πεταγόταν ή θα κατέληγε στην ανακύκλωση. Καταλήγοντας, σημείωσε πως ο Χρήστος Λούκος αποτελεί «κεφάλαιο» για τη Σύρο, η οποία χρωστάει πολλά τόσο στον ίδιο, όσο και στα παιδιά της ταξινομικής ομάδας, που για 15 ημέρες δουλεύουν ασταμάτητα.

Πολύτιμη ομάδα για τη Σύρο και τις Κυκλάδες

Για τον επικεφαλής του έργου, Χρήστο Λούκο, με τον οποίο συνεργάστηκε για περισσότερο από δύο δεκαετίες, μίλησε ο πρώην Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιάννης Δεκαβάλλας. Όπως τόνισε, ο ίδιος ξεκίνησε την ταξινόμηση του αρχείου της Ερμούπολης την δεκαετία του ’70 με μια χούφτα φοιτητές και τη συνδρομή της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού. «Σε βάθος χρόνου έκανε εντυπωσιακή δουλειά, κάνοντας πολλούς κορυφαίους ιστορικούς να παραμιλούν», ανέφερε χαρακτηριστικά. Εξέφρασε δε τη χαρά του για το γεγονός ότι τα σχέδια του κ. Λούκου για την ταξινόμηση των επτά πρώην κοινοτήτων του νησιού, έγιναν πραγματικότητα. Όραμα το οποίο ο καθηγητής είχε εκφράσει κατά την παρουσίαση του ιστορικού αρχείου της Άνω Σύρου, το 2012. Όπως τόνισε, τόσο ο κ. Λούκος, όσο και η ομάδα του είναι πολύτιμοι για το νησί και τις Κυκλάδες γενικότερα, ως εκ τούτου, τόσο η δημοτική όσο και η περιφερειακή αρχή θα πρέπει να βρίσκεται μόνιμα στο πλευρό τους.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην ομάδα απηύθυναν, τέλος, οι πρώην Αντιδήμαρχοι Ποσειδωνίας Δημήτρης Ρούσσος και Τζώρτζης Μακρυωνίτης, δίνοντας στη συνέχεια τον λόγο στον κ. Λούκο, ο οποίος περιέγραψε τη δουλειά που έχει πραγματοποιηθεί τα τρία τελευταία χρόνια.

Αμέσως μετά, ακολούθησε θεατρική παράσταση με την επιμέλεια του Κωνσταντίνου Λούκου, εμπνευσμένη από το αρχείο των επτά κοινοτήτων της Σύρου.

Σημαντικά τεκμήρια

Σημειώνεται ότι, στην έκθεση που φιλοξενείται στον πάνω όροφο της Έπαυλης Τσιροπινά, περιλαμβάνονται έγγραφα και εικόνες σχετικά με τον χώρο, πολλά τεκμήρια για τους ανθρώπους, πιστοποιητικά γεννήσεως, γάμου και θανάτου που συντάσσουν κυρίως ιερείς, βεβαιώσεις μαίας, βιβλία πληθυσμού, μητρώα θηλέων, δημοτολόγια, αιτήσεις πολιτών για έκδοση πιστοποιητικών ώστε να αποδημήσουν ή να σπουδάσουν, πολύτεκνοι, Μικρασιάτες πρόσφυγες, στοιχεία για τα σχολεία των κοινοτήτων και τις εθνικές εορτές, αντιδράσεις στον αποκλεισμό καθολικών δασκάλων από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Μέσα από την έκθεση, προβάλλονται επίσης οι ασχολίες των κατοίκων, η παρουσία του κράτους και η πολιτική στις ποικίλες μορφές της και η δοκιμασία της Κατοχής.

Επιπλέον, ποικίλα έγγραφα αναδεικνύουν όψεις της κοινωνικής και καθημερινής ζωής ή δίνουν το γενικότερο πλαίσιο: απαγορεύσεις στρατιωτικού διοικητή κατά των Αποκριών, προσδιορισμός ώρας για το κλείσιμο των καφενείων, οδηγίες για την αντιμετώπιση περιπτώσεων από δαγκώματα σκύλων, εγκύκλιος για την προστασία αρχειακού υλικού, απαγόρευση του υφυπουργού Ασφαλείας Μανιαδάκη να μεταβούν Έλληνες στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του εκεί εμφυλίου πολέμου, ευχετήρια τηλεγραφήματα προέδρων κοινοτήτων για τη γέννηση βασιλοπαίδων ή τη διάσωση του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου από την απόπειρα δολοφονίας του κλπ.

Αντίστοιχα, με τα παραπάνω τεκμήρια που λόγω περιορισμένου χώρου δεν κατέστη δυνατόν να εκτεθούν, τοποθετήθηκαν κατά ενότητες στα ευρισκόμενα στον χώρο της έκθεσης ντοσιέ.

Η έκθεση, η οποία περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα «Σύρος – Πολιτισμός» λειτουργεί καθημερινά: 12:00-14:00 και 18:00-22:00 (εκτός Τέταρτης & Κυριακής) και θα διαρκέσει έως 15 Σεπτεμβρίου 2018.