Οι απρόσμενες "εκπλήξεις" του στόματος

Τα μυστικά, αλλά και τις δυσάρεστες εκπλήξεις που μπορεί να περιμένουν έναν ασθενή εντός της στοματικής του κοιλότητας, αποκάλυψε στην “Κοινή Γνώμη” ο διεθνούς φήμης κλινικός Στοματολόγος και Συγγραφέας, κ. Γιώργος Λάσκαρης, υπογραμμίζοντας ότι τα νοσήματα του στόματος δεν είναι μόνο εκείνα, που σχετίζονται με τα δόντια και τα ούλα.

Σε μία αποκλειστική συνέντευξη στο σπίτι του στη Σύρο, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Στοματολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επισκέπτης του Πανεπιστημίου Λονδίνου έλυσε τους “γρίφους” γύρω από την επιστήμη της στοματολογίας, μεταδίδοντας τις γνώσεις και τις εμπειρίες που συνέλεξε για περισσότερο από 45 χρόνια.

Ο κ. Λάσκαρης ίδρυσε το Στοματολογικό Τμήμα της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου “Α. Συγγρός”, του οποίου υπήρξε και διευθυντής από το 1971 έως το 2008. Έχει εκδώσει 9 βιβλία στα ελληνικά και 5 στην αγγλική γλώσσα, ενώ το τελευταίο βιβλίο του “Κλινική Στοματολογία: Διάγνωση – Θεραπεία” βραβεύτηκε ομόφωνα από την Ακαδημία Αθηνών το 2013, έχοντας χαρακτηριστεί από τον επιστημονικό κόσμο “ευαγγέλιο της στοματολογίας”.

Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι -ακόμα και σήμερα- έχουν άγνοια για την στοματολογία;

“Πιστεύω ότι τόσο εγώ προσωπικά, όσο και άλλοι συνάδελφοι καταφέραμε να βάλουμε την κλινική στοματολογία και στον ελληνικό και στον παγκόσμιο χάρτη. Αυτό σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα γνωρίζουν πού θα απευθυνθούν, όταν έχουν ένα πρόβλημα στόματος. Βεβαίως, δεν μπορώ να πω ότι είναι η πλειοψηφία, διότι οι περισσότεροι νομίζουν ότι θα πάνε στον ωτορινολαρυγγολόγο, στον δερματολόγο, στον οδοντίατρο. Η ευθύνη της υγείας του στόματος, εκτός ουλών και δοντιών ανήκει στον στοματολόγο. Εκείνος ασχολείται με τα νοσήματα του βλεννογόνου του στόματος, τα νοσήματα των γνάθων και των σιαλογόνων αδένων. Δεν ασχολείται με τα δόντια. Με τα ούλα έχουμε κοινά και με τον οδοντίατρο και με τον περιοδοντολόγο”.

Η επιστήμη αυτή είναι περισσότερο διαδεδομένη στο εξωτερικό;

“Όχι. Ίσως εμείς είμαστε πιο πρωτοπόροι σε σχέση με την Ευρώπη και την Αμερική. Δυστυχώς, δεν έχει πάρει τη θέση που της χρειάζεται στον κόσμο της ιατρικής. Και αυτό υφίσταται, λόγω της ιδιομορφίας της. Εκπαιδευτικά, ανήκει στο χώρο της οδοντιατρικής. Τα νοσήματα όμως ανήκουν στη σφαίρα της ιατρικής. Κατά την άποψη μου, η στοματολογία πρέπει να γίνει μελλοντικά μία υποειδικότητα της γενικής παθολογίας και εκείνος που θα ασχοληθεί πρέπει να είναι όχι μόνο οδοντίατρος, αλλά και ιατρός. Και να έχει γνώσεις και γενικής παθολογίας και δερματολογίας και ωτορινολαρυγγολογίας και θεραπευτικής. Είναι ένα πολύ δύσκολο αντικείμενο, εάν θέλουμε βέβαια να το αντιμετωπίσουμε σε όλο το φάσμα”.

Οι ασθενείς εμπιστεύονται εξ' αρχής κάποιον στοματολόγο, ή καταφεύγουν σε άλλες λύσεις;

“Πολλές φορές απευθύνονται σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, οι οποίοι μπορεί να είναι άριστοι, κορυφαίοι, αλλά δεν είναι στοματολόγοι. Όπως επίσης, πηγαίνουν και ρωτούν τους φαρμακοποιούς. Τα νοσήματα του στόματος είναι πάνω από 1.000. Δεν είναι απλό δηλαδή να ασχοληθεί κάποιος που δεν έχει εκπαιδευτεί, δεν έχει καλλιεργηθεί επάνω στο χώρο αυτό. Έχουμε δει στην πράξη ασθενείς οι οποίοι νομίζουν ότι έχουν άφθες, αλλά έχουν καρκίνο και χάνεται πολύτιμος χρόνος. Είναι λάθος να πηγαίνεις στο φαρμακείο και να σου χορηγεί ο φαρμακοποιός διαλύματα χωρίς να ξέρει. Διότι στην ιατρική υπάρχουν δύο βασικοί πυλώνες. Πρώτα θα μπει η διάγνωση στο νόσημα και μετά η θεραπεία. Όχι ανάποδα. Πώς θεραπεύουμε κάτι, χωρίς να ξέρουμε τι είναι;”

Ποιες είναι οι πιο συχνές ομάδες νόσων του στόματος;

“Τα νοσήματα μπορούμε να τα χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες. Πρώτον, σε νοσήματα τοπικά, που είναι μόνο στο στόμα. Στην ομάδα αυτή υπάρχουν νοσήματα αθώα, νοσήματα επώδυνα που δεν είναι επικίνδυνα για τη ζωή, αλλά και επικίνδυνα νοσήματα για τον ασθενή, όπως ο καρκίνος. Επιπλέον, υπάρχει μία μεγαλύτερη κατηγορία που είναι εκδηλώσεις στο στόμα από γενικά νοσήματα, όπως νοσήματα στο αίμα, ανοσολογικά νοσήματα, νοσήματα μεταβολισμού, λοιμώδεις και AIDS. Αυτό είναι ένα πρώτο μήνυμα, αλλά για να αξιοποιηθεί, θα πρέπει ο γιατρός να είναι γνώστης, να πάρει αυτό που βλέπει, να το αναλύσει και να συνεργαστεί με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Κάποια από τα νοσήματα μπορεί να είναι τραύματα μέσα στο στόμα, ενώ οι άφθες αποτελούν το πιο συχνό νόσημα, γνωστό από την εποχή του Ιπποκράτη νόσημα. Από κει και πέρα, συναντάμε νοσήματα από λοιμώξεις, από μικρόβια, μύκητες και ιούς που δεν είναι τόσο συχνά, καθώς το στόμα έχει μια φοβερή άμυνα”.

Ποιες είναι οι σοβαρότερες παθήσεις του στόματος;

“Ο καρκίνος και η λευκοπλακία, που είναι μια προκαρκινική βλάβη. Και οι δύο συνδέονται με το κάπνισμα. Σύμφωνα με δικά μου στοιχεία, πάνω από 2.000 ασθενείς με καρκίνο του στόματος, οι 9 στους 10 είναι καπνιστές. Άλλη μία αιτία είναι και το υπερβολικό αλκοόλ. Ο συνδυασμός δε και των δύο είναι καταστροφικός. Επιπλέον, τα τελευταία 20 χρόνια το ενδιαφέρον έχει στραφεί και στους ιούς HPV, οι οποίοι ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αλλά φαίνεται πως παίζουν ρόλο και με τον καρκίνο του στόματος. Στο στόμα κάνουν τέσσερα νοσήματα, τις κοινές μυρμηγκιές, τα οξυτενή κονδυλώματα, τα θηλώματα και την εστιακή επιθετική υπερπλασία”.

Ποια είναι τα ποσοστά εκδήλωσης καρκίνου του στόματος;

“Πρόκειται για τον 6ο πιο συχνό καρκίνο στον άνθρωπο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι 500 έως 550.000 νέοι καρκίνοι εμφανίζονται κάθε χρόνο. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι έχουμε κάθε χρόνο περίπου 600-650 νέες περιπτώσεις καρκίνου του στόματος και 200-250 θανάτους. Ο καρκίνος του στόματος είναι επιθετικός. Γι' αυτό η μάχη κρίνεται στο πρώιμο στάδιο. Όσο πιο γρήγορα μπει η διάγνωση και η αντιμετώπιση, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχουμε να κερδίσουμε τη μάχη και να επιβιώσει ο ασθενής. Δυστυχώς όμως στην πράξη, τη στιγμή που κάποιος θα βάλει τη διάγνωση, ο καρκίνος του στόματος συνήθως έχει προχωρήσει, έχει δώσει και μεταστάσεις στους λεμφαδένες του λαιμού. Αυτό δημιουργεί μία δυσμενή πρόγνωση. Έτσι λοιπόν όλη η μάχη που πρέπει να δώσουμε είναι στην πρώιμη διάγνωση. Τα πρώτα σημάδια του καρκίνου στο στόμα είναι μια άσπρη πλάκα ή μια ερυθρότητα, ένας συνδυασμός και των δύο ή μία πληγή που δεν κλείνει. Το κακό είναι ότι στην αρχή δεν πονάει, δημιουργεί ελάχιστα συμπτώματα, αλλά ύποπτα και οφείλουμε να λύσουμε το πρόβλημα με ακρίβεια”.

Υπάρχει αποτελεσματική αντιμετώπιση της κακοσμίας;

“Η κακοσμία του στόματος είναι ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που έχει επεκτάσεις επαγγελματικές, προσωπικές, οικογενειακές κλπ. Κατά 95% οφείλεται σε αίτια τα οποία είναι μέσα στο στόμα και πολύ σπάνια μπορεί να είναι στη μύτη, στο φάρυγγα, στο λάρυγγα. Οι πηγές της κακοσμίας είναι δύο, η κακή στοματική υγιεινή σε συνδυασμό με τα υπολείμματα τροφών στα δόντια και η διαταραχή στη σχέση των μικροβίων που συμβιώνουν αρμονικά στο στόμα, μαζί με την ανάπτυξη των Gram αρνητικών αναερόβιων βακτηρίων μικρόβια του στόματος, Πέρα από τη στοματική υγιεινή μας, το άλλο σκέλος είναι ευθύνη του στοματολόγου ο οποίος χορηγεί φάρμακα που μειώνει το μικροβιακό φορτίο και έτσι, η κακοσμία κόβεται μαχαίρι”.