Αμεσότητα και χρηματοδοτήσεις για τα επικίνδυνα κτίρια

Σε προτεραιότητα έρχονται τα ετοιμόρροπα κι επικίνδυνα κτίρια της χώρας - δυστυχώς – μετά τον φονικό σεισμό στη Σάμο, ο οποίος προκάλεσε τον θάνατο δύο νέων παιδιών εξαιτίας κατάρρευσης τοίχου από παλιό κτίσμα, ο οποίος και τα καταπλάκωσε.

Τις ημέρες που ακολούθησαν το Υπουργείο Περιβάλλοντος – κατόπιν εντολής Πρωθυπουργού - προγραμμάτισε σύσκεψη για τη σοβαρή υπόθεση των παλαιών κι άκρως επικίνδυνων – για την ασφάλεια των πολιτών – κτιρίων που συναντώνται σε πολλές περιοχές της χώρας, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις σχετικά με παρεμβάσεις άρσης της επικινδυνότητάς τους ή ακόμη και κατεδάφισής τους.

Η συγκεκριμένη υπόθεση απασχολεί έντονα και το νησί της Σύρου, καθώς η ξεχωριστή νεοκλασική Ερμούπολη υποφέρει εδώ και πολλές δεκαετίες από την εγκατάλειψη πολλών εξ αυτών.

Με αφορμή την ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και του Κωστή Χατζηδάκη σχετικά με την καταγραφή τους, την ανάπτυξη της δυνατότητας αμεσότερων παρεμβάσεων σε αυτά, αλλά και την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων για αναγκαίες κατεδαφίσεις κλήθηκαν να τοποθετηθούν ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Μηνάς Αληφραγκής καθώς και ο Δήμαρχος Σύρου - Ερμούπολης, Νίκος Λειβαδάρας.

Οι ίδιοι αναφέρθηκαν - μεταξύ άλλων - στις μέχρι σήμερα ενέργειες του Δήμου απέναντι στο θέμα της άρσης επικινδυνότητας, ενώ γνωστοποίησαν πως πρόκειται να αποστείλουν υπόμνημα προς το Υπουργείο Πολιτισμού, για τη δυνατότητα ταχύτερων ενεργειών όσον αφορά τις επεμβάσεις σε κτίρια του ιστορικού κέντρου. Στο πλαίσιο των απαντήσεών τους, δεν παρέλειψαν να αναφερθούν σε ελέγχους που έκανε η Τεχνική Υπηρεσία μετά τον σεισμό στη Σάμο, ο οποίος έγινε ιδιαίτερα αισθητός στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, ενώ τόνισαν πως το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα πρέπει να μη μείνει στα λόγια, σχετικά με την υπόθεση των επικίνδυνων κτιρίων σε πανελλαδικό επίπεδο.

Τα μέτρα του Υπουργείου

Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό, στην τηλεδιάσκεψη υπό τον Κωστή Χατζηδάκη συζητήθηκαν τόσο τα προβλήματα του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου για τα ετοιμόρροπα και εγκαταλελειμμένα κτίρια όσο και οι άμεσες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν στο επιχειρησιακό πεδίο.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος αποφασίστηκαν κι ανακοινώθηκαν τα εξής: “1. Προχωρούσε ήδη και βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αντιμετώπιση του προβλήματος των επικίνδυνων και των εγκαταλελειμμένων κτιρίων.
Με τη ρύθμιση αυτή επικαιροποιείται το θεσμικό πλαίσιο για τα ετοιμόρροπα κτίρια (που ανάγεται στο 1929) και αντιμετωπίζονται διαχρονικά κενά της νομοθεσίας ιδίως όσον αφορά στη δυνατότητα γρήγορων επεμβάσεων για την επισκευή των εγκαταλελειμμένων κτιρίων από τους δήμους ή και άλλους φορείς, χωρίς το ιδιοκτησιακό καθεστώς να λειτουργεί απαγορευτικά. Το κόστος των επεμβάσεων θα καλύπτεται άμεσα από δημόσιους πόρους και στη συνέχεια ο φορέας της επέμβασης θα μπορεί να αναλαμβάνει τη διαχείριση και εκμετάλλευση του ακινήτου μέχρι την αποπληρωμή της δαπάνης από τους ιδιοκτήτες του κτηρίου. Η ρύθμιση θα ενταχθεί στο υπό ψήφιση σχέδιο νόμου για τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας.
2. Με το ίδιο σχέδιο νόμου, ενεργοποιείται μετά από δεκαετίες άγονων προσπαθειών και δικαστικών ακυρώσεων, ο θεσμός της μεταφοράς συντελεστή δόμησης (ΜΣΔ), κυρίως με τον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή σε κατάλληλες περιοχές της χώρας (τηρουμένων όλων των περιβαλλοντικών όρων) και με την ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας Γης σε συνεργασία με το ΤΕΕ. Μεταξύ άλλων, με τη μεταφορά συντελεστή δόμησης οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων θα μπορούν να αποζημιώνονται για την αδυναμία υλοποίησης του συνόλου του συντελεστή δόμησης που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου. Αυτό θα τους δώσει τη χρηματική δυνατότητα να προβαίνουν στην συντήρηση και επισκευή του διατηρητέου κτιρίου. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η μεταφορά του συντελεστή δόμησης θα συνδεθεί μέσω της Τράπεζας Γης με σχετικές χρηματικές καταβολές που θα δίνουν οι ιδιοκτήτες στις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή και θα αποδίδονται στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων.
3. Ξεκινάει την επόμενη εβδομάδα η καταγραφή και η σήμανση των ετοιμόρροπων κτιρίων σε όλη την Ελλάδα. Η καταγραφή θα γίνει σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος που θα διαθέσει εθελοντές μηχανικούς σε όλη τη χώρα. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα συνεργασθεί με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έτσι ώστε οι μηχανικοί να «βγουν στον δρόμο» ξεκινώντας από περιοχές προτεραιότητας.
4. Μετά την καταγραφή των κτιρίων και την υιοθέτηση των νέων ρυθμίσεων, οι δήμοι θα αναλάβουν την επιχείρηση κατεδάφισης των ετοιμόρροπων κτιρίων. Για τον σκοπό αυτό θα εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή τους από το Δημόσιο.
5. Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) θα αναλάβει την ενημέρωση του κοινού και των μαθητών για τα ετοιμόρροπα κτίρια σε κάθε περιοχή.
6. Θα αναζητηθούν πηγές χρηματοδότησης του όλου εγχειρήματος από το Πράσινο Ταμείο, το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα εργαλεία του Δημοσίου.
7. Η Επιτροπή που συνεδρίασε, διευρυμένη με εκπροσώπους του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών – θα συνεδριάζει υπό την προεδρία του υφυπουργού, Δημήτρη Οικονόμου κάθε εβδομάδα για να παρακολουθεί την πρόοδο του όλου εγχειρήματος”.

Μ. Αληφραγκής: Αναγκαία η καταγραφή αλλά και η χρηματοδότηση(!)

Μιλώντας για την περίπτωση της Σύρου και συγκεκριμένα της Ερμούπολης, ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος τόνισε πως η πόλη “υποφέρει” από πολλά ερειπωμένα κτίσματα ενώ δεν διαθέτει κτίρια σε στάδιο κατάρρευσης σε τόσο υψηλό βαθμό.

“Αυτή τη στιγμή στην Ερμούπολη τα κτίρια υπό κατάρρευση αφορούν σε ένα ελάχιστο ποσοστό. Το μεγάλο πρόβλημα που έχουμε είναι πως υπάρχουν πολλά ερειπωμένα κτίρια. Έχουμε καθαιρέσει στοιχεία τους βέβαια κι έχει αρθεί η επικινδυνότητα, ενώ έχουμε βάλει και υποστυλώματα όπου κρίθηκε απαραίτητο” δήλωσε αρχικά, κρίνοντας “πολύ σημαντικό” από πλευράς κράτους να προβεί σε καταγραφή όλων των κτιρίων που θεωρούνται επικίνδυνα. “Πρέπει να γίνει μία καταγραφή αυτών των κτιρίων και να υπάρξει μία χρηματοδότηση κεντρικά από το κράτος, όσον αφορά την άρση επικινδυνότητας” σημείωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως, “Οι Δήμοι σήμερα – και ειδικά στο πολύ δύσκολο διάστημα της πανδημίας που διανύουμε – δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν σε αυτά τα έξοδα”.

Μιλώντας με στοιχεία για τα ποσά που διαθέτει ο Δήμος, ο ίδιος πρόσθεσε πως, “σε ετήσια βάση, βγάζει ένα κονδύλι γύρω στις 50 ή και 70 χιλ. ευρώ για επείγουσες περιπτώσεις. Από τη στιγμή που θα χαρακτηριστεί ένα κτίριο επικίνδυνο από την Υπηρεσία της Πολεοδομίας, υπάρχει εργολάβος, ο οποίος – αν δεν ενδιαφερθεί ή δεν βρεθεί ο ιδιοκτήτης – θα επέμβει άμεσα. Μετά καταλογίζεται η όποια δαπάνη στον ιδιοκτήτη και τα ποσά θα βεβαιωθούν στην εφορία, μαζί με όποιες ποινικές συνέπειες έχει ο ιδιοκτήτης”.

Ωστόσο, εστιάζοντας στη διαδικασία που περιέγραψε προηγουμένως και η οποία ακολουθείται ως σήμερα βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, εξήγησε τα ακόλουθα: “Αυτό πολλές φορές είναι χρονοβόρο, υπό την έννοια πως δεν βρίσκουμε τον ιδιοκτήτη, πολλές φορές υπάρχουν πολλοί συνιδιοκτήτες και δεν συμφωνούν ενώ υπάρχει και οικονομική αδυναμία. Ως εκ τούτου, αναγκάζεται ο Δήμος να κάνει κάποιες ενέργειες και αυτή η υπόθεση είναι μία μεγάλη “πληγή” για τον Δήμο”.

ΤΕΕ: Κλιμάκιο για αυτοψία και καταγραφή στη Σύρο

Ερωτηθείς, αν στο πλαίσιο των ανακοινώσεων του Υπουργείου προβλέπεται καταγραφή και στη Σύρο, απάντησε καταφατικά. “Γνωρίζω πως θα υπάρξουν κλιμάκια κατά τόπους από μηχανικούς μέσω του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), οι οποίοι θα καταγράψουν αυτά τα κτίρια και θα βρεθεί και κονδύλι μάλιστα για να γίνει αποκατάσταση ή κατεδάφιση αυτών των κτιρίων”. Σύμφωνα με όσα υποστήριξε δε, “αυτή η απόφαση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση”, ανεξάρτητα αν η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, “από την πλευρά της, ήδη στο μεγαλύτερο ποσοστό (95%) τα γνωρίζει αυτά τα κτίρια, είτε από καταγραφές δικές της, είτε και από αναφορές δημοτών και από τους ίδιους τους μηχανικούς”.

Θέλοντας να δώσει έμφαση στο ζήτημα της εξασφάλισης χρηματοδοτήσεων και πόσο σημαντικό είναι αυτό από πλευράς κράτους, γνωστοποίησε τις σημερινές οικονομικές δυνατότητες του Δήμου ως προς τις παρεμβάσεις άρσης επικινδυνότητας. “Προχθές υπέγραψα μία νέα σύμβαση γύρω στις 50 χιλ. ευρώ πλέον ΦΠΑ, η οποία θα προχωρήσει κανονικά. Η προηγούμενη σύμβαση ήταν 70 χιλ. ευρώ ενώ για το 2021 θα υπάρξει πάλι αντίστοιχο ποσό. Ακόμη δεν έχει κλείσει ο προϋπολογισμός, αλλά το ποσό κινείται στο ίδιο ύψος που γνωρίζαμε ως σήμερα” σχολίασε, μιλώντας παρακάτω για την περίπτωση της Ερμούπολης που είναι ιστορικός τόπος.

Υπόμνημα στο Υπ. Πολιτισμού για αμεσότητα παρεμβάσεων

“Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα” δήλωσε κατηγορηματικά, εξηγώντας πως από τον Δήμο θα προωθηθεί υπόμνημα στο Υπουργείο Πολιτισμού για να δοθεί η δυνατότητα άμεσων παρεμβάσεων όταν προκύπτει σοβαρός κίνδυνος για την ασφάλεια των πολιτών.

“Το Σάββατο που μας πέρασε λόγω του σεισμού έφυγε ένα φουρούσι από ένα μπαλκόνι, από ένα παλιό νεοκλασικό κτίριο. Την ίδια μέρα, πήγαμε με τους μηχανικούς, βάλαμε τις απαγορευτικές - προειδοποιητικές κορδέλες και αποκλείσαμε τον δρόμο και τη Δευτέρα, κάναμε υποστύλωση του μπαλκονιού. Ωστόσο επειδή αυτό δεν έχει κληρονόμους προσφεύγουμε στο Υπουργείο Πολιτισμού για να μας δώσει την άδεια να κατεδαφίσουμε το μπαλκόνι που είναι επικίνδυνο. Αυτό δυστυχώς θα μας πάρει μήνες όπως γίνεται αντιληπτό” περιέγραψε γλαφυρά, υποστηρίζοντας πως, “Πρέπει το Υπουργείο να προβλέψει άμεσες ενέργειες για τέτοιες περιπτώσεις”. Σε αυτήν την κατεύθυνση, τόνισε πως, “Είναι στο πλάνο μου να στείλουμε ένα υπόμνημα προς το Υπουργείο Πολιτισμού ώστε σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται αυξημένη επικινδυνότητα και χρειάζεται ταχύτατη αντίδραση, να επεμβαίνουμε χωρίς το Υπουργείο Πολιτισμού. Για παράδειγμα ας υπάρχει μία αδειοδότηση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής σε τοπικό επίπεδο. Τα μέλη του είναι μηχανικοί και αρχιτέκτονες και έχουν σαφή γνώση του αντικειμένου”.

Έλεγχος σε γήπεδο Άνω Σύρου και Βούρλη

Πέραν των ανωτέρω, κληθείς να γνωστοποιήσει αν έγιναν έλεγχοι μετά τον σεισμό της Σάμου, στο νησί της Σύρου, ο κ. Αληφραγκής υπήρξε σαφής.

“Μετά τον σεισμό, κάναμε μία αυτοψία στο γήπεδο ποδοσφαίρου της Άνω Σύρου, που δεν υπήρξε πρόβλημα. Δεν υπήρξε κάτι περισσότερο ανησυχητικό. Άρα, προχωράμε σε γεωλογική μελέτη για να δούμε ποιες επεμβάσεις πρέπει να γίνουν ώστε να επαναλειτουργήσει”.

Επιπλέον, γνωστοποίησε πως, “σήμερα (σσ. χθες) θα έχω και νέα ενημέρωση για τον δρόμο του Βούρλη, δηλαδή αν προέκυψε περαιτέρω καθίζηση ή κάτι άλλο. Βέβαια, καθ΄ υπερβολή ελέγξαμε το σηνείο γιατί έχουμε λάβει τα μέτρα εδώ και χρόνια σχετικά με τη μη διέλευση βαρέων οχημάτων, αλλά επειδή διέρχονται επιβατικά οχήματα, θελήσαμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι. Η πρώτη ενημέρωση είναι ότι δεν υπάρχει άλλο πρόβλημα”.

Ολοκλήρωσε τις απαντήσεις του, λέγοντας τέλος πως, “στο νησί δεν είχαμε κάποια άλλη ζημιά”, αλλά κι επαναλαμβάνοντας πως, “αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και στο θέμα των παρεμβάσεων και των χρηματοδοτήσεων για την ασφάλεια των πολιτών και τη διάσωση κτιρίων”.

Ν. Λειβαδάρας: Το κράτος να μη μείνει στα λόγια

Σε παρόμοιο τόνο τοποθετήθηκε προς την εφημερίδα ο Δήμαρχος, λέγοντας εξ αρχής πως, “Είναι αυτονόητο ότι ο Δήμος κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να προλάβει κάποια τραγική κατάσταση”.

Ωστόσο, όπως παρατήρησε ο κ. Λειβαδάρας: “Είναι σημαντικό ότι το Υπουργείο θα προχωρήσει σε καταγραφή, αλλά το σημαντικό είναι να μπορούν να γίνονται άμεσα οι παρεμβάσεις γιατί τα περισσότερα κτίρια είναι ιδιωτών”.

Μέχρι στιγμής, συμπλήρωσε πως, “ο Δήμος παρεμβαίνει για την άρση επικινδυνότητας και τα χρεώνει μετά στον δημότη, αλλά το θέμα είναι να υπάρξει χρηματοδότηση και από το κράτος”, καθώς σύμφωνα με όσα διευκρίνισε, “Το κονδύλι που μπαίνει στον προϋπολογισμό κάθε χρόνο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των παρεμβάσεων, γιατί γνωρίζουμε καλά ότι στην Ερμούπολη υπάρχουν πάρα πολλά διατηρητέα που έχουν περιέλθει σε κατάσταση “κατάρρευσης””.

Επισημαίνοντας μάλιστα πως όσες παρεμβάσεις γίνονται επί των κτιρίων αποτελούν προσωρινές λύσεις, εξέφρασε την επιθυμία του, το κράτος να προχωρήσει σε πράξεις και να μη σταθεί στα λόγια. “Όποιες παρεμβάσεις γίνονται είναι εμβαλωματικές, δηλαδή κόντρα πλακέ σε κουφώματα ή τσιμέντο σε τμήματα τοίχων. Φάνηκε πως το Υπουργείο μετά τον σεισμό στη Σάμο έδειξε μία ευαισθησία για τα παλιά κι επικίνδυνα κτίρια. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα μείνουν στα λόγια, αλλά θα προχωρήσουν στην ουσία” δήλωσε, ολοκληρώνοντας τις απαντήσεις του.