Συνομιλία της λογοτεχνίας με την ιστορία

Ευφυής, σεμνή και ιδιαίτερα διαφωτιστική παρέμβαση στο έργο του Γεώργιου Δροσίνη «Έρση» αποδεικνύεται η παρέμβαση του Αντώνη Μαστραπά -αποφοίτου της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικά του Ιστορικού και Αρχαιολογικού τμήματος- ο οποίος υποκινούμενος από το πάθος της Αρχαιολογίας, ασχολήθηκε με το μυθιστόρημα, από την πλευρά του ερευνητή που αναζητά την αλήθεια στα λόγια του λογοτέχνη.

Το βιβλίο του με τίτλο «Η Έρση και η Αρχαιογνωσία του Γεωργίου Δροσίνη. Συμβολή στη βιογραφία» του που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μανδραγόρας, παρουσιάστηκε την περασμένη Παρασκευή στο φιλόξενο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Σύρου – Ερμούπολης. Την εκδήλωση συντόνισε ο εκδότης – συγγραφέας Κώστας Κρεμμύδας.

Στην Έρση του Γεωργίου Δροσίνη, η συνομιλία της λογοτεχνίας με την ιστορία είναι προφανής, καθώς η διαχείριση των γνώσεων του παρελθόντος τροφοδοτεί τη μυθοπλασία του έργου. Ουσιαστικά ο θαυμασμός για το ένδοξο παρελθόν αποτελεί την αιτία της συγγραφής του. Σημαντικά ζητήματα, που απασχολούσαν τη Φιλολογία, την Ιστορία και κυρίως την επιστήμη της Αρχαιολογίας διατρέχουν της σελίδες της Έρσης και αποκτούν λογοτεχνική υπόσταση.

Διερευνώντας την αρχαιομάθεια του Γ. Δροσίνη, ο Αντώνης Μαστραπάς δεν ανακάλυψε μόνο το εύρος και το κύρος των γνώσεών του, αλλά ανίχνευσε άγνωστες πτυχές της ζωής του, πολύ περισσότερο κατανόησε μύχιες σκέψεις του και διέκρινε ανεκπλήρωτα όνειρά του. Πάνω από όλα αναζήτησε τους λόγους που τον οδήγησαν στη συγγραφή της Έρσης σε μια κρίσιμη καμπή για τον Ελληνισμό, επικυρώνοντας έτσι την ιστορικότητα του έργου.

Ο Αντώνης Μαστραπάς γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη ζωή και την τέχνη στις προϊστορικές Κυκλάδες. Συμμετείχε σε ανασκαφικές έρευνες σε νησιά των Κυκλάδων και στη Ρόδο, ενώ παράλληλα παρακολούθησε σειρά μεταπτυχιακών σεμιναρίων αρχαιολογικού και ιστορικού περιεχομένου. Είναι συγγραφέας επιστημονικών μονογραφιών, σχολικών εγχειριδίων, άρθρων και μελετών σχετικών με το προϊστορικό Αιγαίο, την Αρχαία Ελληνική Ιστορία και τη διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας.

Καταλυτικός ο ρόλος του βιβλίου για την κατανόηση του έργου του Δροσίνη

Στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας σημειώνει πως «με το παρελθόν δεν ασχολούνται μόνο οι ιστορικοί, η συλλογική μνήμη αποτελεί πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης. Ο διάλογος της ιστορίας με τη λογοτεχνία είναι πολύ παλιός. Η διαπλοκή ανάμεσά τους είναι δημιουργική γιατί η ιστορία τροφοδοτεί με υλικό τη λογοτεχνία και η λογοτεχνία πλάθει με αυτό το υλικό τη δική της ιστορία».

Αναφερόμενη στο παρόν έργο, η δημοσιογράφος – συγγραφέας Χριστίνα Πουλίδου τόνισε ότι ο Δροσίνης υπήρξε τυχερός που τον μελέτησε ο Μαστραπάς, καθώς το βιβλίο του «Έρση» έχει μια χειμαρρώδη αρχαιολατρία και έναν ειδυλλιακό υπερτονισμό που δε συμβαδίζουν με τις σημερινές λογοτεχνικές εκφράσεις. «Όμως ο Μαστραπάς σεμνά, προσεκτικά και με τη σκαπάνη του ερευνητή ανασύνθεσε ψηφίδα τη ψηφίδα και μας έδωσε τη μεγάλη εικόνα την εποχή της συγγραφής του, τα ρεύματα που τότε εκδηλώνονταν τις ιστορικές εξελίξεις και τους προβληματισμούς εκείνων των ηρωικών χρόνων», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια, η Φιλόλογος και τ. Λυκειάρχης κ. Ειρήνη Δράκου μίλησε με τη σειρά της για τον καταλυτικό ρόλο του βιβλίου του Αντώνη Μαστραπά στην κατανόηση του μυθιστορήματος «Έρση» και φυσικά του ίδιου του Δροσίνη και της εποχής του. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως από τις πρώτες σελίδες του και τις άπειρες πληροφορίες που ο συγγραφέας παραθέτει για την καλλιέργεια, την ευρυμάθεια, το πάθος του Δροσίνη για την αρχαιολογία, την λογοτεχνία, την ιστορία και την εν γένει παρουσία και συμμετοχή του σε πρωτοποριακές ενέργειες της εποχής του, εντοπίζεται και μια άλλη αγάπη του Δροσίνη. Εκείνη για την αγάπη και την εκπαίδευση, η οποία γίνεται φανερή σα κεφάλαια «Η γέννησις ενός σχολείο» και το «πέρασμά μου από το Υπουργείον».

Ο Γεώργιος Δροσίνης και η Σύρος

Η «Έρση» του Δροσίνη ήταν ένα από τα βιβλία του παππού του, Αριστοτέλη Μαστραπά, που ο τότε μαθητής Γυμνασίου, Αντώνης Μαστραπάς εντόπισε στη βιβλιοθήκη του πατέρα του και επιχείρησε να διαβάσει. Όταν μετά από χρόνια, εισήχθη στη Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής ξαναδιάβασε το έργο και κατάλαβε ότι ήταν τα μηνύματα του παππού του που μέσω του βιβλίου τον είχαν παροτρύνει να οδηγηθεί στην επιλογή της ζωή του, την αρχαιολογία και την ιστορία. Για τη σύνθεση του βιβλίου του αξιοποίησε το υλικό που του παραχωρήθηκε από τον Σύλλογος πρὸς διάδοσιν Ὠφελίμων Βιβλίων και τον Σύλλογο «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη».

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας μίλησε για τις ουσιαστικές σχέσεις του Δροσίνη με τη Σύρο, οι οποίες απορρέουν από δεσμούς συγγενικούς και φιλικούς με επιφανείς πολίτες του νησιού. Είναι γνωστό πως κλάδος της μεγάλης χιώτικης οικογένειας των Πετροκόκκινων εγκαταστάθηκε στο νησί μετά την καταστροφή της Χίου, το 1822. Γόνος αυτής της οικογένειας ήταν ο Ιωάννης Πετροκόκκινος, Δήμαρχος Ερμούπολης με αξιόλογο κοινωνικό έργο. Από την οικογένεια καταγόταν και η μητέρα του Γεωργίου Δροσίνη.