“Ανακαλύπτοντας” ξανά το Σπήλαιο Αντιπάρου

Το Σπήλαιο της Αντιπάρου επισκέφτηκαν και μελέτησαν οι σπηλαιολόγοι του Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδος, κ.κ. Παραγκαμιάν και Νικολουδάκης, αποτυπώνοντας την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πανίδα του ιστορικού σπηλαίου.

Την Αντίπαρο επισκέφτηκαν, με σκοπό τη μελέτη, την αποτύπωση και την παράδοση των στοιχείων στους αρμόδιους φορείς, όσον αφορά στους ζωντανούς οργανισμούς, που συναντώνται μέσα στο Σπήλαιο Αντιπάρου, ένα από τα ομορφότερα και τα πιο σημαντικά του κόσμου, καθώς, εκτός από μαγευτικό φυσικό αξιοθέατο, συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία του τόπου και προκαλεί μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, λόγω των ευρημάτων της λίθινης εποχής που ανακαλύφθηκαν στο εσωτερικό του, όπως οι χαραγμένες επιγραφές.

Διακοσμείται από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, βρίσκεται 171 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι βαραθρώδες και η θερμοκρασία του το χειμώνα κυμαίνεται στους 15 βαθμούς Κελσίου. Έχει έκταση περίπου 5.600 τετραγωνικά μέτρα, ενώ το μέγιστο βάθος του φτάνει τα 85 μέτρα περίπου και η κατάβαση γίνεται εύκολα και με ασφάλεια, μέσω τσιμεντένιας σκάλας που αριθμεί 411 σκαλιά. Τέλος, η ανθρώπινη παρουσία στο εσωτερικό του, έχει χρονολογηθεί από την εποχή του Πάριου ποιητή Αρχίλοχου (728 - 650 π.Χ.) έως τον εικοστό αιώνα.

Ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα

Σύμφωνα με τον κ. Νικολουδάκη, η επίσκεψη των δύο επιστημόνων πραγματοποιήθηκε προκειμένου “να παρατηρήσουμε και κυρίως να φωτογραφήσουμε κάποια είδη του σπηλαίου, κυρίως κάποια είδη ασπονδύλων, αλλά και να κάνουμε και άλλες παρατηρήσεις, όπως, για παράδειγμα, διαπιστώσαμε εδώ την παρουσία της πεπλόγλαυκας, ενώ οι μαρτυρίες από ανθρώπους που έρχονται συχνά εδώ στο σπήλαιο μιλούν για την παρουσία νυχτερίδων”.

Όπως εξήγησε, “η πανίδα μέσα στα σπήλαια έχει αρκετές ιδιαιτερότητες και είναι ακόμη πιο σημαντικές αυτές, όταν βρισκόμαστε σε ένα νησιωτικό χώρο, καθώς τα σπήλαια αποτελούν, ουσιαστικά, νησιά, μέσα σε νησιά”.

“Οι ζωντανοί οργανισμοί μέσα στο σπήλαιο της Αντιπάρου είναι απομονωμένοι εντελώς, αποκομμένοι από το εξωτερικό περιβάλλον εδώ και δεκάδες, δεκάδες χιλιάδες, ή και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, με αποτέλεσμα να έχουν αποκτήσει πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Κάποια από αυτά τα είδη είναι τελείως τυφλά, άχρωμα και έχουν βεβαίως πολύ μικρούς πληθυσμούς. Κάποια εξ αυτών, περιγράφηκαν για πρώτη φορά από το Σπήλαιο”, σημείωσε, σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν εντός του Σπηλαίου. “Σήμερα, θα επιχειρήσουμε να τα “επαν-ανακαλύψουμε” και να τα φωτογραφήσουμε. Θα παραδώσουμε τις φωτογραφίες στους διαχειριστές του Σπηλαίου και στο Δήμο, διότι αυτό το πράγμα θα γίνει για πρώτη φορά”.

Μελέτη οργανισμών που ευδοκιμούν στο Σπήλαιο

Κατά την έρευνά τους, οι σπηλαιολόγοι εντόπισαν την παρουσία πεπλόγλαυκων, φυτικών οργανισμών, θηλαστικών και άλλων ζώων, τα οποία ανέλυσε ο κ. Νικολουδάκης.

“Ο πεπλόγλαυκες ουσιαστικά εξεμούν ό,τι δεν μπορούν να χωνέψουν από τα θηλαστικά που τρώνε, δύο φορές την ημέρα. Αυτό γίνεται, διότι μέχρι να χωνέψουν το πρώτο ποντικάκι για παράδειγμα, δεν μπορούν να φάνε άλλο, καθώς είναι κλειστό το πεπτικό τους σύστημα. Έτσι λοιπόν, εμείς, συλλέγοντας αυτούς τους βολβούς εμεσμάτων, μπορούμε να βρούμε τι είδη ζώων τρώνε – αν είναι ποντίκια, μυγαλές, νυχτερίδες κλπ. Στο Σπήλαιο εδώ, οι πεπλόγλαυκες έρχονται τακτικά. Είναι ορατά τα σημεία στα οποία κάθονται, για να χωνέψουν την τροφή τους [...], είναι φανερό, λόγω του ουρικού οξέως, που έχει μείνει ως αποτύπωμα στα βράχια”, ανέφερε.

Αντίστοιχα, εξήγησε, πως “τα έγχρωμα τμήματα στο διάκοσμο της εισόδου, που είναι, δηλαδή, σκούρα πράσινα, έως μαύρα, ανοιχτοπράσινα κλπ, αποτελούν, ουσιαστικά, ζωντανούς φωτοσυνθετικούς οργανισμούς, που έχουν επικαθήσει πάνω και φωτοσυνθέτουν. Υπάρχει μία διαβάθμιση από έξω προς τα μέσα. Ενώ έξω έχουμε τα κανονικά ξυλώδη φυτά που όλοι γνωρίζουμε, καθώς μπαίνουμε μέσα στο Σπήλαιο και αλλάζει η ποιότητα και η ποσότητα του φωτός, αλλάζουν και οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί. Έτσι, στα βαθύτερα σημεία, υπάρχουν χλωροφύκη, κυανοφύκη και βρυόφυτα. Στις διάφορες δε τρυπούλες που υπάρχουν, έχουν αναπτυχθεί και ιστοί αραχνών, οι οποίες τρέφονται βεβαίως με διάφορα έντομα τα οποία μπαινοβγαίνουν ή κυκλοφορούν εδώ στο Σπήλαιο”.

Τέλος, σε μία αναφορά στα πλούσια ευρήματα της αποστολής, επεσήμανε, πως βρέθηκαν “δύο τυφλά ισόποδα - είναι από αυτά τα ζωάκια που κυκλοφορούν στο εξωτερικό περιβάλλον κάτω από τις πέτρες και γίνονται “μπαλάκια” όταν τα ακουμπάμε.- και τα δύο είδη τυφλά, ενδημούν δηλαδή σε σπήλαια. Επίσης, ένα είδος ψευδοσκορπιού, ένα μικρό σκορπιό μόλις δύο χιλιοστά, ένα ή δύο είδη νυχτερίδων, που υπάρχουν στο σπήλαιο – θα πρέπει να εξετάσουμε τις φωτογραφίες, διότι βρίσκονται ψηλά στην οροφή – ένα είδος ίουλου, ένα διπλόποδο και ένα είδος πολύ-πολύ μικρού σαλιγκαριού, που λέγεται οξύχειλος και το οποίο βρίσκουμε πολύ συχνά σε σπηλιές, αλλά ζει και στο εξωτερικό περιβάλλον”.

Όπως σημείωσε, τα είδη αυτά φωτογραφήθηκαν σε υψηλή ανάλυση, θα μελετηθούν και αναμένεται να τεθούν στη διάθεση των αρμοδίων, οι οποίοι μπορούν να τα αξιοποιήσουν με ποικίλους τρόπους, ακόμη και ως προωθητικό υλικό για το Σπήλαιο, προς τους επισκέπτες, αλλά και τους ντόπιους.

Κλείνοντας την περιήγηση, ο σπηλαιολόγος, κ. Νικολουδάκης, τόνισε, ότι “το σπήλαιο το ξέρω από μικρό παιδί. Πάντα ήθελα να έρθω εδώ. Είναι από τα πιο σημαντικά, από ιστορικής απόψεως, σπήλαια. Είναι ακριβώς ό,τι περίμενα και αισθάνομαι και ακριβώς όπως περίμενα. Αυτό το δέος, δηλαδή, κυρίως όταν γνωρίζεις, ότι το έχουν επισκεφτεί διάφοροι πολυμαθείς της εποχής του 17ου και 18ου αιώνα”.