Αντιπολιτεύονται οι ΟΤΑ

Την στιγμή που γίνεται αντιληπτό από όλους, ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης, πως εκ μέρους των δανειστών ασκούνται εκβιαστικές πιέσεις προς την κυβέρνηση, η οποία, σύμφωνα και με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βρουφάκη, αντιμετωπίζει ένα πραξικόπημα «όχι με τανκς, όπως το 1967, αλλά μέσω των τραπεζών», η όποια οικονομική διευκόλυνση της, από το σύνολο των φορέων που έχουν την δυνατότητα, θα έπρεπε να αποτελεί τουλάχιστον ηθική τους υποχρέωση.

Όμως επειδή η ηθική, επανειλημμένως έχει αποδειχθεί πως απέχει μακράν της πολιτικής, η αντιμετώπιση της οικονομικής δυσχέρειας, μέσω συγκεκριμένων λύσεων, όπως η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την μεταφορά των ταμειακών διαθέσιμων των φορέων στην ΤτΕ, έχει αποτελέσει «πεδίον δόξης λαμπρόν» για την έκφραση της πλέον έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης, στο εσωτερικό της χώρας.

Στην έλλειψη ενημέρωσης και διαλόγου εκ μέρους της κυβέρνησης πριν την λήψη της σχετικής απόφασης, εστιάζει η πλειοψηφία των αντιδρώντων, όπως επίσης και στην έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, μη αναγνωρίζοντας το «έκτακτο» της υπόθεσης, κάνοντας λόγο περί αντισυνταγματικότητας για την συγκεκριμένη ενέργεια, την οποία παράλληλα χαρακτηρίζουν ως μη ηθικά ορθή.

Άλλωστε το να πληγεί το ηθικό βάρος της νέας κυβέρνησης, λόγω της μη συμμετοχής της στην πολιτική διαφθοράς που επικράτησε, σε κυβερνητικό επίπεδο, όλα τα προηγούμενα χρόνια και αναγνωρίζεται από την πλειοψηφία των πολιτών, σύμφωνα με το σύνολο των δημοσκοπικών ευρημάτων, αποτελεί και το κύριο σημείο της αντιπολιτευτικής στοχοποίησης.

Σαφώς και η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που αποτέλεσε κύριο στοιχείο του τρόπου νομοθέτησης που ακολουθούσε η προηγούμενη συγκυβέρνηση, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως στοιχείο υστέρησης της παρούσας κυβέρνησης, όπως επίσης και η έλλειψη ενημέρωσης των άμεσα εμπλεκόμενων.

Όμως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επικρατήσει η λογική της συλλογικής αντιμετώπισης των δημιουργούμενων εθνικών θεμάτων, που υπό τις παρούσες συνθήκες μπορούν να χαρακτηριστούν και ως αδιέξοδα.

Με υπογραφή Σαμαρά

Η ΠΝΠ αφορά στην μεταφορά των ταμειακών διαθέσιμων των φορέων του δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδας, για μετατροπή τους σε repos, προκειμένου να καλυφθούν τρέχουσες οικονομικές ανάγκες του δημοσίου.

Μία Πράξη που σχετίζεται με το Μητρώο των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, της Ελληνική Στατιστικής Αρχής και το οποίο περιλαμβάνεται στις υποχρεώσεις του συνόλου των κρατών μελών της Ε.Ε., που αφορά και στην κατάρτιση της λίστας, που ισχύει από Σεπτέμβριο του 2014 καις την οποία περιλαμβάνονται τα ονόματα των 1.500 φορέων που καλούνται να μεταφέρουν τα διαθέσιμά τους στην ΤτΕ.

Η συγκεκριμένη πράξη που χαρακτηρίστηκε από τη Ν.Δ. ως μία «πραξικοπηματική απόφαση», να υπενθυμιστεί ότι βασίστηκε στην υπογραφή, εκ μέρους του Α. Σαμαρά, τον Απρίλιο του 2014, της έκθεσης αξιολόγησης του δευτέρου προγράμματος προσαρμογής, στην παράγραφο 136 της οποίας γίνεται λόγος για μέτρο που υποχρεούται να λάβει η κυβέρνηση και αφορά στην χρήση των ταμειακών διαθέσιμων των φορέων του δημοσίου.

Να υπενθυμιστεί ότι τα ασφαλσιτικά ταμεία δεν υποχρεούνται σε υπαγωγή στο μέτρο, ενώ η αναφορά της λέξης «δύναται» που γίνεται στην ΠΝΠ, δίνει τη δυνατότητα στις διοικήσεις των φορέων να λάβουν τις τελικές αποφάσεις συμμόρφωσης τους.

Αυτοδιοικητικές διασπάσεις

Από τους περίπου 1.500 φορείς του δημοσίου, ΔΕΚΟ, Δήμους, Περιφέρειες, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ανεξάρτητες αρχές κ.λ.π., τους οποίους αφορά η μεταφορά των ταμειακών τους διαθέσιμων στην ΤτΕ, οι μεγαλύτερες αντιδράσεις καταγράφηκαν από τους αιρετούς της αυτοδιοίκησης και των δύο βαθμών.

Δήμαρχοι και περιφερειάρχες, εξ αφορμής της συγκεκριμένης απόφασης, ύψωσαν αντιπολιτευτικό λόγο, βάλλοντας κατά της κυβερνητικής απόφασης, με την δημιουργούμενη όμως ένταση να οδηγήσει σε εσωτερικές διασπάσεις, όχι μόνο στα συλλογικά όργανα εκπροσώπησης τους, ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, αλλά και μέσα στα ίδια τα κόμματα από τα οποία χαράσσεται η συγκεκριμένη αντιπολιτευτική γραμμή.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η στάση αυτοδιοικητικών στελεχών της Ν.Δ., όπως των περιφερειαρχών Πελοποννήσου, Π. Τατούλη και Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα, που διατύπωσαν άλλη άποψη από την «γαλάζια» γραμμή, εκφράζοντας λόγο μεγαλύτερης συλλογικότητας στην αντιμετώπιση του θέματος.

Ο κ. Τζιτζικώστας, στάθηκε στην ανάγκη διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής, αναφέροντας «Εμείς καλούμε την κυβέρνηση άμεσα σε ειλικρινή διάλογο με τους φορείς της αυτοδιοίκησης, προκειμένου να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα και να διασφαλίσουμε την κοινωνική συνοχή».

Από την πλευρά του ο κ. Τατούλης εμφανίστηκε ως υποστηρικτής της κυβερνητικής τακτικής και μίλησε για ισχυροποίηση της θέσης της χώρας, λέγοντας «Δεν μπορούμε να είμαστε αντίθετοι σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία που ισχυροποιεί την θέση της Χώρας μας σε αυτή τη κρίσιμη φάση που είναι σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση».

Ευθέως στοχοποίησε για πολιτικά κίνητρα αντίδρασης την Κ.Ε.Δ.Ε., ο υποστηριζόμενος από το ΠΑΣΟΚ, δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος έκρινε ως δικαιολογημένη τη στάση της κυβέρνησης, συμπληρώνοντας για την Κ.Ε.Δ.Ε. ότι «Είναι αντίθετης παράταξης από την κυβέρνηση και προφανώς λειτουργούν και πολιτικά κίνητρα».

Την δική του απάντηση στη στάση που κρατούν επί του θέματος οι εκπρόσωποι δημάρχων και περιφερειαρχών, έδωσε ο υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Βούτσης, ο οποίος παραλλήλισε με την προγενέστερη στάση των εκπροσώπων των ΟΤΑ, λέγοντας ότι «όταν η τότε κυβέρνηση νομοθετούσε για την περικοπή κατά 60% του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων για τους ΟΤΑ ήρθαν οι πλειοψηφίες τους και κατέθεσαν φάκελο με τίτλο ‘η συμβολή των ΟΤΑ στις κρίσιμες στιγμές που περνά η χώρα’».

Αντίδραση συλλογικών οργάνων

Εκ μέρους του συλλογικού οργάνου των Δήμων (Κ.Ε.Δ.Ε.), από της τάξης του οποίου προκλήθηκε και η μεγαλύτερη αντίδραση, έχει υπάρξει μία σταθερή γραμμή αντίδρασης, η οποία επαναλαμβάνεται στις δηλώσεις των περισσότερων δημάρχων και αφορά στην απουσία διαλόγου και ενημέρωσης, όπως και στην έλλειψη αποσαφήνισης τεχνικών σημείων της εφαρμογής του μέτρου.

Καθώς εκ μέρους των αιρετών του Α΄ βαθμού αυτοδιοίκησης θεωρήθηκε ότι οι εξηγήσεις του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Δ. Μάρδα, δεν κρίθηκαν πειστικές εμμένουν σε μία συνάντηση τους με τον πρωθυπουργό, ώστε να τους παρασχεθεί από τον ίδιο μία ειλικρινής και υπεύθυνη ενημέρωση για την πραγματική κατάσταση της οικονομίας.

Από την πλευρά των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση, γίνεται λόγος για λειτουργική και οικονομική κατάρρευση των Δήμων, με την παραχώρηση των ταμειακών τους διαθέσιμων, χαρακτηρίζοντας την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου «πραξικοπηματική» και καλώντας το Δ.Σ. της Κ.Ε.Δ.Ε. να προχωρήσει άμεσα σε κινητοποιήσεις προστατεύοντας το Συνταγματικό αυτοδιοίκητο της τοπικής αυτοδιοίκησης, ζητώντας την άμεση ανάκληση της Π.Ν.Π.

Και η Π.Ε.Δ. Ν. Αιγαίου υιοθέτησε τις θέσεις της Κ.Ε.Δ.Ε., με το σύνολο των μελών του Δ.Σ. της να διατυπώνει την πλήρη αντίθεση τους για την έκδοση της ΠΝΠ, «η οποία ουσιαστικά οδηγεί στη δέσμευση των ταμειακών διαθεσίμων των δήμων και των Περιφερειών».

Υποστηρίζεται δε πως «η απόφαση αυτή πλήττει ευθέως την ανεξαρτησία του θεσμού της αυτοδιοίκησης, θα δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στη χρηματοδότηση της ομαλής λειτουργίας των υπηρεσιών των δήμων, ανατρέπει πλήρως τον προγραμματισμό ακόμη και των βραχυπρόθεσμων των δραστηριοτήτων μας και τέλος αμφισβητεί τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στη μισθοδοσία του προσωπικού σε βάθος μηνών».

Ένα βήμα παρακάτω προχωρά η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, η οποία αποφάσισε να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των προβλέψεων της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της κυβέρνησης, για την αναγκαστική μεταφορά των ταμειακών διαθεσίμων όλων των ΟΤΑ και λοιπών φορέων του Δημοσίου στην ΤτΕ προς επένδυση.

Η απόφαση ελήφθη ομοφώνως, σε συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής, η οποία αποφάσισε να χρησιμοποιήσει η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου κάθε πρόσφορο ένδικο μέσο και να στραφεί κατά των εκτελεστών διοικητικών πράξεων, που θα εκδοθούν κατ’ εφαρμογή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, ενώπιον όλων των αρμοδίων δικαστηρίων.

Στη σχετική ενημέρωση αναφέρεται ότι «Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου βάλει ευθέως κατά της οικονομικής αυτοτέλειας της Αυτοδιοίκησης και είναι κατάφωρα αντισυνταγματική».

Θέσεις Δημάρχων

Χαρακτηριστικές είναι οι απόψεις κάποιων Δημάρχων των Κυκλάδων, που αποτυπώνουν το γενικό πνεύμα αντιμετώπισης της κατάστασης.

Ο Δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης, Γ. Μαραγκός τοποθετούμενος σχετικά ανέφερε ότι «αν υπάρχει τέτοιου είδους ανωτέρα βία και αν πρέπει να σωθεί η πατρίδα και το κράτος, πραγματικά να βάλουμε πλάτη και να δώσουμε και τα αποθεματικά μας και όλα. Αλλά, αυτό θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και αντιληπτό από όλους. Να μη γίνει μια στοιχειώδης, υποτυπώδης ενημέρωση, έστω για το θεαθήναι εκ μέρους του Υπουργείου, προς του Δήμους και τα συλλογικά μας όργανα, είναι απαράδεκτη. Θα έπρεπε να γίνει μια υποτυπώδης διαβούλευση, παρ’όλο που δεν υπάρχει χρόνος».

«Εγώ καταλαβαίνω, δηλαδή, να δανείζεσαι με επαχθείς όρους και να έχουν κάποια νομικά πρόσωπα, κάποιοι δήμοι και κάποιοι φορείς της κεντρικής κυβέρνησης χρήματα να λιμνάζουν είναι παράλογο, εγώ το δέχομαι. Η κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Αυτός ο αιφνιδιασμός, να δημοσιοποιείται μια ΠΝΠ και να το μαθαίνουμε από τα ΜΜΕ, είναι ανήκουστος».

Επίσης συμπληρώνει ότι «Δεν δόθηκαν απαντήσεις σε πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα» όπως περιγράφει περί προθεσμιακών καταθέσεων, παλιά επιτόκια σε αντίθεση με τα νέα, πέναλτι για το σπάσιμο των προθεσμιακών καταθέσεων, διερωτώμενος για το ποιός θα επιβαρυνθεί.

Ο Δήμαρχου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, Μ. Μαργαρίτης δήλωσε ότι «Είναι αδύνατον τα αποθεματικά των Δήμων, τα χρήματα των δημοτών, να τα πάρουν και να τα χρησιμοποιήσουν για οποιοδήποτε λόγο. Δεν με ενδιαφέρει πώς θα χρησιμοποιηθούν, αν θα χρησιμοποιηθούν για να κλείσουν τρύπες, αλλά αυτό που με ενδιαφέρει είναι ότι ανήκουν στους δικούς μου ανθρώπους, στους δημότες μου, στους Ναξιώτες, στους Μικροκυκλαδίτες και δεν γίνεται να μην ξέρω ότι αύριο θα μου επιστραφούν. Αυτό είναι το πρόβλημά μας εδώ στην Ελλάδα, ότι δεν ξέρουμε αν αύριο τα χρήματα αυτά θα τα πάρουμε πίσω. Και επειδή οι μέρες είναι πολύ πονηρές, έχουμε φτάσει σε σημείο να μην εμπιστευόμαστε τίποτε πλέον από τις κυβερνήσεις. Είμαι κάθετος στο ότι δεν δέχομαι οποιοσδήποτε κι αν είναι ο σκοπός, να δώσω τα χρήματα του Δήμου. Το σημαντικότερο όλων είναι, ότι με τη δέσμευση των αποθεματικών καταστρατηγείται η αυτονομία της Αυτοδιοίκησης και αυτό είναι το μεγαλύτερο ράπισμα που μπορεί να υπάρξει».

Ο Δήμαρχος Σίφνου, Α. Μπαμπούνης εξέφρασε την άποψη του λέγοντας ότι «Υπάρχει μία μυστικοπάθεια από την πλευρά της Κυβέρνησης και το γεγονός ότι δεν υπήρξε διάλογος, ώστε να ξέρουμε ακριβώς τι γίνεται και πώς προχωράμε είναι κάτι το οποίο μας βρίσκει κάθετα αντίθετους».

Ο Δήμαρχος Μήλου, Γ. Δαμουλάκης, κίνήθηκε στο ίδιο πλαίσιο με τους συναδέλφους του αναφέροντας ότι «Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι το άρθρο 44 του Συντάγματος που επικαλούνται και προχωρήσανε στην ΠΝΠ και μιλά για τις περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης, κατά πρώτον δεν ξέρουμε ποια είναι η έκτακτη ανάγκη. Κανείς δεν έχει διευκρινίσει για ποιο σκοπό θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα. Το δεύτερο είναι πως αν είχε γίνει συνεννόηση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αρκετά εκατομμύρια έχουμε μαζέψει με αγώνα στους Δήμους, θα μπορούσαμε να δώσουμε ένα ποσό για να βοηθήσουμε τη χώρα μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη θέλει να βοηθήσει τη χώρα του…Εκεί που διαφωνούμε είναι στον τρόπο και στην κοροϊδία».

Τραπεζικές διευκρινίσεις

Όσον αφορά στις τεχνικές λεπτομέρειες που κάποιοι εκ των αιρετών έθεσαν ως μέρος του προβλήματος στην εφαρμογή της ΠΝΠ και αφορά στις αποδοτικές δεσμεύσεις των δημοτικών λογαριασμών, υπάρχει σαφής απάντηση της ΤτΕ, η οποία δόθηκε κατόπιν σχετικών διευκρινίσεων που ζητήθηκαν από το επίσημο όργανο του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, μέλος του Δ.Σ. του οποίου είναι ο εκδότης της «Κοινής Γνώμης», ο οποίος και μας τα γνωστοποίησε.

Συγκεκριμένα η ΤτΕ αναφέρει ότι «Οι φορείς που θα μεταφέρουν τα διαθέσιμα τους στην ΤτΕ για επένδυση σε repos με το ελληνικό δημόσιο θα εξακολουθήσουν να τηρούν τον υφιστάμενο λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης τους σε εμπορική τράπεζα. Επομένως η ανάθεση της ταμειακής διαχείρισης συνεχίζει να γίνεται από τις εμπορικές τράπεζες που έχουν ήδη επιλεγεί.

Κρίνεται σκόπιμο η μεταφορά των κεφαλαίων των φορέων στην ΤτΕ να συνοδεύεται με ένα προγραμματισμό των απαιτούμενων μελλοντικών αναλήψεων σε κυλιόμενη βάση για την κάλυψη των ταμειακών αναγκών του επόμενου ημερολογιακού τριμήνου.

Εξυπακούεται ότι τα κεφάλαια που μεταφέρονται στην ΤτΕ προς επένδυση σε repos με το ελληνικό δημόσιο είναι κατ’ αρχήν άμεσα διαθέσιμα προς απόληψη. Πάντως, σε κάθε περίπτωση απαιτείται μία έγγραφη προειδοποίηση τουλάχιστον 2 ημερών έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποδέσμευση των ζητούμενων κεφαλαίων χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα στην διαχείριση των repos με το ελληνικό δημόσιο.

Ειδικότερα αν το ζητούμενο προς απόληψη ποσό είναι μικρό (έως 10% των συνολικών κεφαλαίων του φορέα) ή αφορά προγραμματισμένη ανάληψη, η αποδέσμευση θα γίνεται άμεσα.

Σε διαφορετική περίπτωση, όταν πρόκειται για ανάληψη μη προγραμματισμένου μεγάλου ποσού που αφορά έκτακτες ταμειακές ανάγκες του φορέα, η ικανοποίηση του αιτήματος μπορεί να αναβληθεί για μερικές ημέρες για να υπάρξουν προηγουμένως συνεννοήσεις με το ελληνικό δημόσιο για τον επαναπρογραμματισμό των πράξεων repos.

Διευκρινίζεται ότι ο περιορισμός στις επενδυτικές επιλογές για τα διαθέσιμα της ταμειακής διαχείρισης στην ΤτΕ (ν.4320/2015 άρθρο 36), δηλαδή, η διενέργεια repos μόνο με το ελληνικό δημόσιο και με εξασφάλιση eged οδηγεί μεθοδολογικά σε αποτίμηση η οποία ταυτίζεται με την εκάστοτε αξία τοποθετήσεων του κάθε φορέα στην ΤτΕ. Δηλαδή, για κάθε 1 ευρώ τοποθέτησης προς επένδυση, η απαίτηση είναι 1 ευρώ.

Όπως δε προβλέπεται από το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο, οποιαδήποτε τυχόν κεφαλαιακή ζημία θα καλυφθεί από το ίδιο το ελληνικό δημόσιο. Άρα σε κάθε περίπτωση η απαίτηση του κάθε φορέα θα εξακολουθεί να είναι 1 ευρώ για κάθε 1 ευρώ τοποθέτησης».