Σπατάλη πόρων για ιδέες

Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, την διενέργεια των οποίων αποφάσισε να προκηρύξει εντός του Οκτωβρίου η περιφερειακή αρχή, αποτέλεσαν αιτία ενδοπεριφερειακών τριβών, αλλά και ενστάσεων, που αφορούν τόσο στην οικονομική διάσταση του θέματος, όσο και την δεοντολογική.

Απασχολεί τις τελευταίες ημέρες το θέμα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τον αστικό εξοπλισμό των νησιών Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, μίας δράσης η οποία είχε περάσει από το Περιφερειακό Συμβούλιο, με την θετική ψήφο και της μείζονος μειοψηφίας, σε ότι αφορά τουλάχιστον τις γενικές γραμμές της, η οποία όμως τώρα εξειδικεύεται, γεγονός που ανέδειξε και τα συγκεκριμένα προβλήματα που ανέκυψαν από αυτήν. 

Τα προβλήματα συγκεκριμενοποιούνται εκ μέρους της μείζονος περιφερειακής μειοψηφίας, τόσο σε ότι αφορά την σπατάλη πόρων, όταν απουσιάζουν οι προτάσεις για αναγκαία έργα, όσο και για ένα αποτέλεσμα που λόγω της μη δυνατότητας πρακτικής εφαρμογής του θα μείνει αναξιοποίητο.

Πρόκειται για εννέα πανελλήνιους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, οι οποίοι θα προκηρυχθούν εντός του Οκτωβρίου, οι οποίοι αφορούν στον αστικό εξοπλισμό και συγκεκριμένα στον σχεδιασμό πρότυπου τύπου για παγκάκια, φωτιστικά, καλάθια απορριμμάτων, στάσεις μαζικών μέσων μεταφοράς και εξοπλισμούς παραλιών (υπαίθριο αναψυκτήριο, αποδυτήριο, πύργος ναυαγοσώστη και ντουζιέρα).

Τα αποτελέσματα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών θα παραδοθούν στους Δήμους της Περιφέρειας για να προχωρήσουν στις αντίστοιχες αισθητικές παρεμβάσεις.

Παράλληλα, υπήρξε έντονη αντίδραση, όπως αυτή καταγράφηκε μέσω διαμαρτυρίας, του Συλλόγου Διπλωματούχων του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εκ μέρους των οποίων διατυπώθηκε η άποψη πως τέτοιου είδους διαγωνισμοί, προάγουν συντεχνιακά συμφέροντα.

Υπερασπιζόμενη την πρωτοβουλία της η περιφερειακή αρχή κατηγόρησε τους διαφωνούντες για άγνοια και πρόταξε τα όσα εκ του νόμου ορίζονται για τη διενέργεια των διαγωνισμών.

Απαντήσεις για το θέμα ζητήθηκαν από τον περιφερειακό σύμβουλο της μείζονος περιφερειακής μειοψηφίας, Τζώρτζη Μακρυωνίτη, ο οποίος αιτιολόγησε τους λόγους που οδήγησαν στην αντίδραση και την καταψήφιση της πρότασης, η οποία τελικά εγκρίθηκε με τις ψήφους της περιφερειακής πλειοψηφίας.

Αγνοήθηκαν και αντέδρασαν

Όταν η περιφερειακή αρχή γνωστοποιούσε την απόφαση της για τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στο Ν. Αιγαίο, που θα συμβάλλουν «στην αισθητική αναβάθμιση των νησιών», έκανε λόγο για «απελευθέρωση» της δημιουργικής φαντασίας «του αρχιτεκτονικού δυναμικού της περιοχής».

Η περιοχή όμως περιορίζεται στα όρια της Δωδεκανήσου, καθώς όπως από την ίδια την Περιφέρεια αναφέρεται πως «Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργου Χατζημάρκου, που υλοποιείται σε στενή συνεργασία των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας με τον Αρχιτεκτονικό Σύλλογο Δωδεκανήσου και το ΤΕΕ τμ. Δωδεκανήσου» και «θα διεξαχθούν με χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου».

Στην επιστολή του Συλλόγου Διπλωματούχων του ΤΜΣΠΣ του Πανεπιστήμιου Αιγαίου καθίσταται σαφές πως η διαμαρτυρία του έγκειται στο ότι πρόκειται «για εσφαλμένη πρακτική» της Περιφέρειας, καθώς σε αυτήν και συγκεκριμένα στη Σύρου, εδρεύει το Τμήμα «του οποίου το γνωστικό αντικείμενο έχει άμεση σύνδεση με τον υπό προκήρυξη διαγωνισμό», φέροντας ως παραδείγματα τη «σχεδίαση κάδων απορριμμάτων για τα Φηρά της Σαντορίνης και τη σχεδίαση φωτιστικών εξωτερικού χώρου που έχουν βγει στην παραγωγή».

Ζητούμενο είναι να προχωρήσει η Περιφέρεια στο «άνοιγμα των υπό προκήρυξη διαγωνισμών σε κάθε ενδιαφερόμενο ανεξαρτήτως επαγγέλματος, καθώς επίσης και την πρόσκληση για συμμετοχή, των διδασκόντων του Πανεπιστήμιου Αιγαίου με σχετικό αντικείμενο, όπως επίσης και επαγγελματιών του χώρου σε συνεργασία με το Τ.Ε.Ε. Δωδεκανήσου και τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, για τη διοργάνωση του διαγωνισμού και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων».

Στην απάντηση που έσπευσε να δημοσιοποιήσει η Περιφέρεια, κατηγορεί τους διαμαρτυρόμενους για «άγνοια» περί των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών αλλά και της νομοθεσίας που τους διέπει, διευκρινίζοντας πως «μετά από μία ευρύτατη διαδικασία συνεργασίας και διαβούλευσης, προχώρησε στην λήψη της σχετικής απόφασης».

Παραπέμπει δε στη σχετική νομοθεσία, βάσει της οποίας καθορίζονται οι συμμετοχές στον διαγωνισμό, αλλά και στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, ενώ σε ότι αφορά στην επιλογή συνεργασιών εντός των στενών ορίων της Δωδεκανήσου επικαλείται ότι οι Κυκλάδες δεν έχουν τοπικό τμήμα Τεχνικού Επιμελητηρίου

Αιτιολόγηση της καταψήφισης

Σοβαρές οι τριβές που προκλήθηκαν με αφορμή τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, οι οποίοι αν και υπερψηφίστηκαν αρχικώς από το Περιφερειακό Συμβούλιο, ως συλλογιστική σε ότι αφορά στην αισθητική αναβάθμιση των νησιών, εν συνεχεία υπήρξε καταψήφιση εκ μέρους της περιφερειακής αντιπολίτευσης, στη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, καθώς κρίθηκε πως υπάρχει σπατάλη των περιφερειακών πόρων.

«Θεωρούμε ότι είναι μία σπατάλη των πόρων της Περιφέρειας και μάλιστα από έναν κωδικό ο οποίος αφορά μελέτες για το νέο ΕΣΠΑ» δήλωσε επί του θέματος ο περιφερειακός Σύμβουλος, Τζώρτζης Μακρυωνίτης, τονίζοντας ότι «η περιφερειακή αρχή από αυτόν τον κωδικό δεν έχει δαπανήσει ούτε ένα ευρώ, δεν έχει κάνει δηλαδή καμία μελέτη εν όψει του νέου ΕΣΠΑ και έρχεται να διαθέσει από αυτόν τον κωδικό 100.000 ευρώ για ιδέες, καθώς ακριβώς έτσι ειπώθηκε από τον ίδιο τον εισηγητή. Θα δώσουμε δηλαδή 100.000 ευρώ για να αναθέσουμε σε αρχιτέκτονες να μας πουν πως θα είναι οι κάδοι απορριμμάτων, πως θα είναι τα παγκάκια και τα φωτιστικά. Αυτός είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο διαφωνήσαμε».

Οι 100.000 ευρώ αφορούν στο σύνολο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, με κατανομή 50.000 ευρώ για τα Δωδεκάνησα και ισόποσα για τις Κυκλάδες. Το σύνολο των 100.000 ευρώ θα κατατμηθεί ανά 9.000 ευρώ για κάθε είδος, δηλαδή θα αφορά αυτό το ποσόν της κατάτμησης έκαστο σχεδιασμό, πλην κάποιας μελέτης για τα Δωδεκάνησα, που είναι λίγο μεγαλύτερο.

Να σημειωθεί δε πως τα χρήματα αυτά λαμβάνονται από τον κωδικό, που για τις Κυκλάδες είναι μόλις 210.000 ευρώ για μελέτες για την νέα προγραμματική περίοδο, ενώ από τον συγκεκριμένο κωδικό που αφορά σε μελέτες, δεν υπήρξε δέσμευση ούτε ένα ευρώ για κανένα έργο και η πρώτη πρόταση που κατατέθηκε από την πλευρά της περιφερειακής αρχής είναι η απόδοση των 100.000 ευρώ για αρχιτεκτονικές ιδέες.

Προβληματισμό προκαλεί, με όλους τους συνειρμούς στους οποίους οδηγεί η συγκεκριμένη πρακτική, καθώς πρόκειται για μία κατάτμηση του έργου, για την οποία ο κ. Μακρυωνίτης σχολίασε πως «αυτό αποτελεί κατακερματισμό του έργου, που είναι μία παράνομη διαδικασία. Αν γινόταν μία ενιαία προκήρυξη το κόστος θα ήταν πολύ μικρότερο, ενώ τώρα γίνεται προκήρυξη για τα φωτιστικά, προκήρυξη για τους κάδους κ.λ.π. και αυτά δεν αφορούν μελέτες αλλά την κατάθεση ιδεών, όπως επανειλημμένως ειπώθηκε από τον εισηγητή της πλειοψηφίας».

Ένα ερώτημα που τέθηκε κατά τη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής, είναι για το πως θα αξιοποιηθούν αυτές οι ιδέες, οι οποίες θα κοστήσουν 100.000 ευρώ, το οποίο όμως δεν απαντήθηκε.

Πρόκειται για αναξιοποιήσιμα αποτελέσματα, με ένα κόστος για το οποίο φαίνεται πως δεν θα υπάρξει ανταποδοτικότητα, καθώς οι ιδέες που θα κατατεθούν είναι δύσκολα υλοποιήσιμες, λόγω των αρχιτεκτονικών ιδιαιτεροτήτων κάθε νησιού.

Αυτό αποτελεί μία σημαντική παράμετρο του σκεπτικού της καταψήφισης της πρότασης, όπως επεσήμανε ο κ. Μακρυωνίτης, λέγοντας πως «Δεδομένο είναι ότι οι ιδέες αυτές δεν μπορούν να αξιοποιηθούν και θα μείνουν στα συρτάρια, γιατί τα νησιά έχουν ιδιαιτερότητες όχι μόνο από νησί σε νησί, αλλά σε κάθε βήμα στο Νότιο Αιγαίο συναντάς αυτή την υπέροχη διαφοροποίηση. Δεν μπορεί λοιπόν να βγει, να σχεδιαστεί, να δοθεί η ιδέα για ένα παγκάκι για όλα τα νησιά, γιατί αλλιώς είναι ο μεσαιωνικός οικισμός, αλλιώς είναι η νεοκλασική πόλη, αλλιώς η αγροτική περιοχή. Κάθε γωνιά του Δήμου έχει διαφορετική εικόνα. Οπωσδήποτε δεν μπορεί να γίνουν μελέτες για κάθε ένα ξεχωριστά, οπότε αυτές οι ιδέες δεν θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν γιατί οι Δήμοι πρέπει να πάρουν αυτές τις ιδέες και να αναθέσουν σε εταιρείες να κατασκευάσουν αυτά τα είδη, οπότε γίνεται κατανοητό σε τι κόστος μεταφράζεται αυτό για τους Δήμους. Και θα μπλέξουν οι Δήμοι, γιατί εάν πάνε να προμηθευτούν από μία εταιρεία η οποία θα υιοθετήσει την ιδέα και θα  κατασκευάσει, οι Δήμοι δεν θα μπορούν να αγοράσουν αυτό τον εξοπλισμό γιατί θα είναι απευθείας ανάθεση, που δεν επιτρέπεται».

Πέραν αυτών συνηγορεί υπέρ της αξιοποίησης του δυναμικού του Πανεπιστημιακού Τμήματος της Σύρου, σχολιάζοντας πως «μία βασική διαφωνία ήταν ότι εάν θέλανε να πάρουμε ιδέες για αυτά τα είδη θα έπρεπε να αξιοποιήσουμε το δυναμικό που έχουμε από τους φοιτητές και τους πτυχιούχους του Πανεπιστημίου Αιγαίου, του δικού μας πανεπιστημίου, διότι αυτή είναι η ειδικότητα τους. Θα μπορούσε, εάν η περιφερειακή αρχή πραγματικά χρειαζόταν αυτές τις ιδέες, να κάνει έναν διαγωνισμό σε επίπεδο φοιτητών, ακόμα και αποφοίτων, με κάποια έπαθλα, βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, για να πάρει ιδέες από αυτό το πολύ σημαντικό δυναμικό των επιστημόνων του πανεπιστημίου μας. Είναι υποχρέωση μας να τους αξιοποιούμε».

Σχολιάζοντας του λόγους για τους οποίους η περιφερειακή αρχή αποφάσισε να προχωρήσει στην συγκεκριμένη διαδικασία, με το υπερβάλλον κόστος για τους διαγωνισμούς, ο κ. Μακρυωνίτης εξέφρασε την έκπληξη του, καθώς ανέφερε «εκπλήσσομαι γιατί το κάνει», ενώ δήλωσε ότι αδυνατεί να απαντήσει, λέγοντας «δεν ξέρω τι να πω. Πρέπει να ερωτηθεί η περιφερειακή αρχή για το ποια είναι η αναγκαιότητα για αυτή την συγκεκριμένη δράση. Εγώ δεν μπορώ να την δω και ειδικά για κάτι που δεν θα αξιοποιηθεί».

Κατέληξε δε επισημαίνοντας πως «έχουμε τόσο μεγάλες ανάγκες, με θέματα που έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα των πολιτών και δεν κάνουμε τίποτα. Κι ερχόμαστε τώρα για να πάρουμε ιδέες και δίνουμε 100.000 ευρώ».

Σε μία γενικότερη αναφορά των πολιτικών που υπερασπίζεται η κάθε πλευρά εντός τους Περιφερειακού συμβουλίου, ο κ. Μακρυωνίτης σημείωσε πως «όταν μειοψηφούμε γίνεται για πολύ σοβαρά θέματα. Όπως πληροφορήθηκα η αντίδραση του Περιφερειάρχη ήταν όχι καθώς πρέπει. Ο Περιφερειάρχης δεν δέχεται την άλλη άποψη. Θεωρεί ότι αυτό που διατάζει πρέπει να γίνεται ακόμα και από την μειοψηφία. Επίσης δεν δέχεται και τα συλλογικά όργανα».