Σημεία - κλειδιά

Υποστήριξη της υποψηφιότητας μιας πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Ποια στοιχεία θεωρεί κρίσιμα η Ευρωπαϊκή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων.

Ως γνωστόν, η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το Υπουργείο Πολιτισμού προς τις πόλεις της χώρας μας που επιθυμούν να είναι υποψήφιες για Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το έτος 2021 θα ανακοινωθεί τέλος του τρέχοντος έτους. Οι υποψήφιες πόλεις μέσα σε 10 μήνες (Οκτώβριος 2015) θα πρέπει να προετοιμάσουν και να υποβάλουν τον φάκελο υποψηφιότητας. Στη συνέχεια, μέσα σε 2 μήνες (Δεκέμβριος 2015) η Ευρωπαϊκή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων θα αποφασίσει ποιες από αυτές τις πόλεις θα περάσουν στην δεύτερη και τελική φάση. Κατόπιν, οι πόλεις θα έχουν στη διάθεσή τους 7 μήνες (Ιούλιος 2016) για να επεξεργαστούν εκτενέστερα το πρόγραμμά τους σύμφωνα με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων. Η ανακοίνωση της πόλης που θα φέρει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021 θα γίνει τον Σεπτέμβριο του 2016.

Κατά την φάση προεπιλογής, η Ευρωπαϊκή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων θα έχει συνάντηση διάρκειας μίας περίπου ώρας με κάθε μία από τις υποψήφιες πόλεις. Στην συνάντηση αυτή οι πόλεις θα παρουσιάσουν το έργο και στη συνέχεια θα απαντήσουν σε ερωτήματα που θα τους τεθούν από τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ομάδας. Οι πόλεις θα εκπροσωπηθούν στο υψηλότερο επίπεδό τους, από τον Δήμαρχο. Οι παρουσιάσεις, ως επί των πλείστον, στηρίζονται σε οπτικοακουστικά μέσα.

Για να καταρτισθεί ο κατάλογος της α’ φάσης, τις πόλεις δηλαδή που περνούν στην δεύτερη φάση, η Ευρωπαϊκή Ομάδα εξετάζει προσεκτικά τις συνθήκες υπό τις οποίες οι υποψήφιες πόλεις απαντούν στους στόχους του πολιτιστικού γεγονότος σύμφωνα με τον οδηγό και το σχετικό ερωτηματολόγιο και κυρίως στις δύο βασικές κατηγορίες «Ευρωπαϊκή διάσταση» και «η πόλη και οι πολίτες».

Εφόσον η πόλη περάσει στην δεύτερη φάση, θα πρέπει να οριστικοποιήσει όλα τα σημεία για τα οποία η Ευρωπαϊκή Ομάδα έχει απευθύνει συστάσεις στην υποψήφια πόλη. Οι πιο συνηθισμένες από αυτές, που έχουν γίνει σε υποψήφιες πόλεις της δεύτερης φάσης, αφορούν :

Α. Στο περιεχόμενο του έργου : το σχέδιο που θα παρουσιαστεί στην Ευρωπαϊκή Ομάδα θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένο, να μην βασίζεται απλά στην κεντρική ιδέα ή σε μια απλή σειρά από θέματα αλλά να είναι διαρθρωμένο έχοντας ένα πολύ καλά καθορισμένο περιεχόμενο. Το ίδιο το πρόγραμμα θα πρέπει να έχει συνέπεια, να είναι δομημένο γύρω από τα θέματα και να αντικατοπτρίζει την συνολική ενότητα του σχεδίου. Με λίγα λόγια, δεν θα πρέπει να περιορίζεται σε μία απλή συλλογή μεμονωμένων γεγονότων ενώ οι σχέσεις μεταξύ των γεγονότων και των θεμάτων θα πρέπει να αποτυπώνονται με σαφήνεια.

Β. Στη διαχείριση του έργου : στο σχέδιο θα πρέπει να διαφαίνεται ότι η ηγεσία του έργου είναι ισχυρή. Η ανθεκτικότητά της αποτελεί εγγύηση για την επιτυχία. Οι ευθύνες των πολιτικών αρχών, του διοικητικού συμβουλίου καθώς και της επιχειρησιακής ομάδας θα πρέπει να έχουν επακριβώς προσδιορισθεί. Όποιο και αν είναι το μοντέλο διοίκησης που θα επιλεγεί από την πόλη, θα πρέπει να έχει προβλεφθεί ότι η καλλιτεχνική διεύθυνση θα εγγυάται την αυτονομία των καλλιτεχνικών επιλογών. Σε αυτό το στάδιο επιλογής, η χρηματοδότηση του σχεδίου θα πρέπει να είναι αξιόπιστη και η δέσμευση των δημοσίων δαπανών εξασφαλισμένη.

Γ. Στο σεβασμό των κριτηρίων : Από προηγούμενες αξιολογήσεις, παρατηρήθηκε ότι σε μερικές πόλεις η ευρωπαϊκή διάσταση έπρεπε να τονιστεί περισσότερο μέσω της προώθησης ευρωπαϊκών συνεργασιών και ανάπτυξης ευρωπαϊκών δικτύων. Σε μερικές άλλες, ζητήθηκε να ενισχυθεί η συνεργασία με τους τοπικούς εταίρους και η συμμετοχή των πολιτών. Σε άλλες πάλι, η βιωσιμότητα του έργου και οι επιπτώσεις που θα είχε στην πόλη μεσοπρόθεμα και μακροπρόθεμα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο.

Δ. Στην επίσημη παρουσίαση του έργου : Κρίσιμα στοιχεία για την τελική επιλογή είναι ο ολοκληρωμένος φάκελος υποψηφιότητας και η προφορική παρουσίαση του σχεδίου. Στην συνοπτική παρουσίαση του σχεδίου θα πρέπει να τονιστούν τα σημεία πρωτοτυπίας της υποψηφιότητας και να περιγραφούν με ακρίβεια οι οικονομικοί όροι πραγματοποίησης του σχεδίου.