Ιδιωτική πρωτοβουλία «σώζει» το Ακρωτήρι

Όσο οι ανασκαφές στην Αμφίπολη γεμίζουν δικαίως με περηφάνια τους Έλληνες, η συντήρηση του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη κινδυνεύει, λόγω διακοπής της κρατικής χρηματοδότησης.

Έλλειψη πόρων είναι ο κύριος λόγος, για τον οποίο η πολιτεία αποφάσισε να διακόψει την αναγκαία χρηματική υποστήριξη που παρείχε για τη συντήρηση της «Πομπηίας του Αιγαίου», όπως έχει αποκαλεστεί, ο προϊστορικός οικισμός στο χωριό Ακρωτήρι της Θήρας, με την τεράστια ιστορική σημασία.

Χωρίς την κρατική στήριξη, τα προηγούμενα τρία χρόνια, τις εργασίες συντήρησης και εποπτείας του αρχαιολογικού χώρου είχε αναλάβει το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σωματείο φίλων της ανασκαφής «Εταιρία Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας», με τη χρηματοδότηση του οποίου κατάφερναν να λειτουργούν υποτυπωδώς και με ελάχιστο προσωπικό τα εργαστήρια, ώστε να μη χαθεί η εμπειρία και η γνώση των συντηρητών, επισημαίνουν στην ερώτησή τους για το θέμα προς τον Υπουργό Πολιτισμού, τρεις βουλευτές της ΔΗΜ.ΑΡ.

Εξαιρετικής ιστορικής σημασίας ευρήματα

Η ανακάλυψη του «θησαυρού», τον οποίο «έκρυβε» μέσα της η θηραϊκή γη στην περιοχή του Ακρωτηρίου, ήταν αποτέλεσμα των προσπαθειών του διακεκριμένου Έλληνα αρχαιολόγου, Σπυρίδωνα Μαρινάτου, ο οποίος όντας διορισμένος ως διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, ανέπτυξε την θεωρία, πως οι Μινωίτες διατηρούσαν αποικία στην Θήρα.

Ήταν, μάλιστα, ο πρώτος που εισηγήθηκε την υπόθεση, ότι κύριο αίτιο της σταδιακής παρακμής και εν τέλει αφανισμού της Μινωικής αυτοκρατορίας, ήταν η προϊστορική έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, με τις καταστρεπτικές της συνέπειες (τσουνάμι, ηφαιστειακή τέφρα κ.λπ).

Προκειμένου να αποδείξει την θεωρία της άμεσης σχέσης, την οποία είχαν ιστορικά Μινωικός πολιτισμός και Θήρα, ξεκινά το 1962 μια προκαταρκτική έρευνα στο νησί του Αιγαίου και εντοπίζει, σχεδόν άμεσα, την σπουδαιότητα της θέσης της περιοχής του Ακρωτηρίου.

Τον Μάιο του 1967 έρχονται στο φως τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα. Επρόκειτο, όχι για ένα χωριό αλιέων, αλλά ούτε και για μια απομακρυσμένη αποικία. Με χρονοβόρες, επίπονες, πολυδάπανες αλλά και καινοτόμες ανασκαφές, οι αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν σιγά-σιγά, πως κατά την Ύστεροκυκλαδική περίοδο , στο Ακρωτήρι έδρευε μια ανεπτυγμένη και ευημερούσα πόλη, της οποίας ο πληθυσμός πιθανολογείται ότι έφτανε τις 30.000 κατοίκους, διαθέτοντας πολυώροφα κτίρια, οργανωμένες αποθήκες, βιοτεχνικούς χώρους, άριστη πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες, ενώ είχε και ένα πλήρως αναπτυγμένο αποχετευτικό σύστημα, το οποίο περνούσε κάτω από το λιθόστρωτο και συνδεόταν απευθείας με τα σπίτια.

Επιπλέον, πολλούς χώρους των κτιρίων, κοσμούσαν πολύ καλά διατηρημένες τοιχογραφίες, οι οποίες μαρτυρούν, πως την πόλη οίκιζε μια εκλεπτυσμένη και εξελιγμένη αστική κοινωνίας, η οποία ντύνονταν με πολυτελή, κομψά και πολύχρωμα ενδύματα.

Εντός των κτιρίων, βρέθηκαν μεγάλα αποθηκευτικά πιθάρια, μερικά εκ των οποίων γνήσια Μινωικά, ενώ εντός αυτών βρέθηκαν κατάλοιπα αγαθών που φυλάσσονταν σε αυτά, όπως κριθάρι, φάβα, φακές, αλεύρι, αμύγδαλα, ξεραμένα σύκα, παστωμένα ψάρια, σαλιγκάρια κ.λπ., τα οποία παρείχαν πολύτιμες πληροφορίες για τις αγροτικές καλλιέργειες, για τον τρόπο διαχείρισης των προϊόντων, για το διαιτολόγιο των προϊστορικών κατοίκων του Αιγαίου γενικότερα, όπως επεσήμαναν και στο κείμενο της ερώτησής τους οι βουλευτές.

Η ερώτηση προς το Υπουργείο

Δεδομένης της σπουδαιότητας του αρχαιολογικού αυτού χώρου, η διακοπή της κρατκής χρηματοδότησης, λόγω έλλειψης πόρων, από την ελληνική πολιτεία καθιστά σχεδόν αδύνατη τη σωστή συντήρηση των ευρημάτων, η οποία χωρίς την ιδιωτική πρωτοβουλία και στήριξη θα είχε πάψει να συντελείται από τριετίας.

Οι βουλευτές της Δημοκρατικής Αριστεράς, Αναγνωστάκης Δημήτρης, Κυρίτσης Γιώργος και Τσούκαλης Νίκος, κατέθεσαν ερώτηση προς τον Υπουργό Πολιτισμού, κ. Τασούλα, αναφέροντας εκτός των άλλων, πως οι συντηρητές αναζητούν αλλού εργασία, για βιοποριστικούς λόγους και βρίσκονται αποκομμένοι από το κατ’εξοχήν έργο τους, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό στην παράδοση, η οποία έχει αναδείξει το Ακρωτήρι σε ένα εκ των γνωστότερων φυτωρίων για νέους συντηρητές παγκοσμίως.

Βάσει των παραπάνω, οι βουλευτές της ΔΗΜ.ΑΡ. καταλήγουν:

«Δεδομένης της σπουδαιότητας του Ακρωτηρίου της Θήρας, ενός από τους σημαντικότερους και καλύτερα σωζόμενους προϊστορικούς οικισμούς στον ελλαδικό χώρο, δεδομένου ότι δεν μπορεί να υπάρξει τουριστική ανάπτυξη, χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό στην πολιτιστική μας κληρονομιά, δεδομένης της θεαματικής αύξησης εισπράξεων στο Ακρωτήρι Θήρας, καθώς σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, που ενημερώνεται για τους επισκέπτες και τα έσοδα των μουσείων, η αύξηση, η οποία σημειώθηκε στον εν λόγω αρχαιολογικό χώρο από τον Απρίλιο του 2013 μέχρι τον Απρίλιο του 2014 ανέρχεται στο 115,81%, ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

Πώς πρόκειται να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διακοπής χρηματοδότησης στον αρχαιολογικό χώρο Ακρωτηρίου Θήρας, που έχει επιφέρει σοβαρότατες επιπτώσεις στο επιτελούμενο έργο στον εν λόγω αρχαιολογικό χώρο, με αποτέλεσμα αφενός να έχει διακοπεί κάθε είδους εργασία σ’ αυτόν και αφετέρου να έχει γίνει προβληματική η συντήρηση των κινητών ευρημάτων στα πολύ καλά οργανωμένα επιτόπια εργαστήρια;»

Μέριμνα από ιδιώτες

Μετά την εγκατάλειψή του, ουσιαστικά, από το κράτος, η τοπική κοινωνία, αλλά και όσοι εκτιμούν την αξία του αρχαιολογικού χώρου, αποφασισμένοι να μην τον αφήσουν να «σβήσει», οργανώνουν δράσεις για την συνέχιση της λειτουργίας των εργαστηρίων, εντός των οποίων συντηρούνται τα προϊστορικά ευρήματα.

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο της εφημερίδας, το σωματείο, το οποίο χρηματοδοτεί εδώ και τρία χρόνια το έργο, η Εταιρία Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας, με πρόεδρο τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντή των Ανασκαφών κ. Χρίστο Ντούμα, οργανώνει μια ημερίδα/γιορτή για την προβολή και την οικονομική ενίσχυση του αρχαιολογικού έργου κυρίως μέσω χορηγιών, αλλά και με τη δημοπράτηση έργων που θα προσφέρουν καλλιτέχνες, έμποροι και συλλέκτες.

Η ημερίδα «Το ακρωτήρι στον Πύργο», θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Δήμου Θήρας και σε συνεργασία με τον πολιτιστικό σύλλογο «Εστία» του Πύργου, το Πολιτιστικό Χωριό- Cultural Village, το Selene και το La ponta.