Ο πολιτισμός κόντρα στην κρίση

Στην πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της Σύρου αφέθηκαν οι Φίλοι του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, στο πλαίσιο της συνάντησής τους για την 150η επέτειό του. 

Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψή της, η Εταιρεία επέλεξε ξανά την πρωτεύουσα των Κυκλάδων για την πραγματοποίηση εκπαιδευτικής εκδρομής με επίκεντρο  τόσο τα αρχαιολογικά ευρήματα, όσο και την αρχιτεκτονική κληρονομιά του νησιού. 

Η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί το παλαιότερο Σωματείο Φίλων Μουσείων της χώρας. Ιδρύθηκε το 1933 με πρωτοβουλία του Μιχαήλ Βλαστού γνωστού νομισματολόγου και δωρητού στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Συλλογής, γνωστής ως Δωρεά Βλαστού-Σερπιέρη. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και κατά τη διάρκεια της κατοχής η δράση της Εταιρείας ανεστάλη. Μετά τη λήξη του πολέμου, η Εταιρεία άρχισε να αναγεννάται από τις στάχτες της, όταν η Χριστίνα Σταθάτου, ένα από τα ιδρυτικά μέλη ου σωματείου, συγκέντρωσε τους παλαιούς Φίλους του. 

Καλλιέργεια του αρχαιόφιλου πνεύματος

Σύμφωνα με το καταστατικό της, η Εταιρεία είναι σωματείο μη κερδοσκοπικό, με σκοπό την ηθική και υλική ενίσχυση και τον εμπλουτισμό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, καθώς και τη συνεχή προσπάθεια για την καλλιέργεια του αρχαιόφιλου πνεύματος σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έκταση της ελληνικής κοινωνίας.

Η Εταιρεία επιτυγχάνεται τους βασικούς στόχους της μέσα από τη διοργάνωση διαλέξεων, ξεναγήσεων, εκδρομών, εορταστικών και μουσικών εκδηλώσεων. 

Τακτικό μέλος της Εταιρείας μπορεί να γίνει όποιος ενδιαφέρεται και αποδέχεται τους σκοπούς της Εταιρείας, αφού υποβάλει αύξηση προ το Διοικητικό Συμβούλιο την οποία συνυπογράφουν δύο Τακτικά Μέλη.

Το πολιτιστικό έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών, η οποία κατά την πανηγυρική συνεδρίασή της στις 30 Δεκεμβρίου 1997 απένειμε στην Εταιρεία βραβείο, τιμητική διάκριση για το έργο της από την εποχή της ιδρύσεώς της.

Πρώτος Πρόεδρος της Εταιρείας υπήρξε ο Μιχαήλ Βλαστός, τον οποίο διαδέχτηκαν οι: Αλέξανδρος Πάλλης, Χριστίνα Σπαθάτου, Γεώργιος Βασιλείου, Γεώργιος Παυλής και Κωνσταντίνος Ηλιόπουλος. 

“Ταξίδι” στην ιστορία και τον πολιτισμό 

Σημερινή πρόεδρος είναι η κ. Ευθαλία Μπαρμπάτη – Βάρτσου, η οποία σε συνέντευξή της στην “Κοινή Γνώμη” αναφέρθηκε τόσο στο έργο της Εταιρείας, όσο και τις εντυπώσεις των μελών της από την τριήμερη παραμονή της στη Σύρο.

Όπως τόνισε, οι εκπαιδευτικές εκδρομές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του προγράμματος της Εταιρείας, το οποίο χωρίζεται σε δύο περιόδους (Σεπτέμβριο – Δεκέμβριο και Ιανουάριο – Ιούνιο). 

“Είχαμε επισκεφθεί για πρώτη φορά τη Σύρο το 2001. Τότε γνωριστήκαμε με την αρχαιολόγο κ. Μαίρη Ρώτα, με την οποία επικοινώνησα ξανά φέτος για να σχεδιάσουμε το πρόγραμμα των ξεναγήσεων”, δήλωσε χαρακτηριστικά η κ. Βάρτσου.

Οι συμμετέχουσες ξεναγήθηκαν από την Προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Αγγελική Σίμωσι στο Δημαρχιακό Μέγαρο Σύρου – Ερμούπολης, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου, στο Φοίνικα και στο Γαλησσά όπου υπήρχαν αρχαίες πόλεις, στην Έπαυλη Τσιροπινά στην Ερμούπολη, αλλά και σε μεγαλοπρεπείς ναούς της Ερμούπολης. 

Ωστόσο, σημείωσε ότι επιθυμία των μελών ήταν η πραγματοποίηση επίσκεψη στους αρχαίους οικισμούς του Καστριού και της Χαλανδριανής, κάτι που δεν κατέστη εφικτό, λόγω της δύσκολης πρόσβασης στις εν λόγω περιοχές. 

Οικονομική ενίσχυση του Μουσείου

Μεταξύ άλλων υπογράμμισε ότι, η συγκεκριμένη εκδρομή πραγματοποιήθηκε με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη θεμελίωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Στο πλαίσιο αυτό, διοργανώνονται εκθέσεις, παρουσιάσεις και πολλές ακόμα εκδηλώσεις για τους φίλους του Μουσείου, που αριθμούν σήμερα 500 μέλη. 

“Εμείς συμμετέχουμε σε αυτά ως θεατές” σημείωσε η πρόεδρος, διευκρινίζοντας ότι η Εταιρεία δεν δραστηριοποιείται αναζήτηση ομιλητών ή καλλιτεχνών που λαμβάνουν μέρος στις διάφορες εκδηλώσεις. Πρόσθεσε μάλιστα πως “Η βοήθεια που παρέχουμε στο Μουσείο είναι αποκλειστικά οικονομική. Διαθέτουμε χρήματα για την κάλυψη των αναγκών τους. Για το λόγο αυτό, διοργανώνουμε εκδρομές και επισκέψεις, ενώ η ετήσια συνδρομή είναι 55 ευρώ. Δεν πληρώνουμε ενοίκιο γιατί στεγαζόμαστε μέσα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Εκεί είναι το γραφείο μας και επομένως, έχουμε κάτι περισσεύματα από τις εκδηλώσεις, κυρίως όταν έχουμε πολύ κόσμο”.

Μείωση μελών λόγω... στενότητας 

Όπως εξήγησε, ένας εκ των αρχικών σκοπών του Συλλόγου ήταν και η αγορά αντικειμένων, που διακινούνταν λαθραία για τον εμπλουτισμό του μουσείου. Με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τα αντικείμενα αυτά “κρύφτηκαν” σε κούτες. Αμέσως μετά, η Εταιρεία άρχισε δειλά δειλά να συγκεντρώνει ξανά τα μέλη της μέσα από άλλες δραστηριότητες. “Αντικείμενα δεν αγοράζουμε πλέον, διότι αυτό αποτελεί ευθύνη και αρμοδιότητα του Υπουργείου” τόνισε, προσθέτοντας ότι η Εταιρεία είναι υποχρεωμένη να καταγγείλει οποιαδήποτε λαθραία διακίνηση αρχαιοτήτων υποπέσει στην αντίληψή της. “Παλαιότερα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Εμείς καλύπτουμε διάφορες ελλείψεις του Μουσείου. Αγοράζουμε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, βίντεο, προβολείς και ό,τι άλλο χρειάζεται. Υπάρχει ένα αμφιθέατρο από την εποχή που ιδρύθηκε το μουσείο και εκεί γίνονται διαλέξεις αρχαιολογικού περιεχομένου”.

Σύμφωνα με την κ. Βάρτσου, η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας έχει αποβεί μοιραία για τη μείωση των μελών της Εταιρείας, η οποία στο παρελθόν ξεπερνούσε τα 600 μέλη. Βασικός κορμός του σωματείου ήταν επιφανείς και πλούσιοι συνάνθρωποί μας οι οποίοι διέθεταν υψηλά ποσά για την πραγματοποίηση των σκοπών του. Ωστόσο, σήμερα τα δεδομένα είναι διαφορετικά. “Αρκετοί αποσύρθηκαν είτε λόγω της κατάστασης, είτε λόγω ηλικίας. Έρχονται όμως καινούρια μέλη που αναπτερώνουν το ηθικό μας και αποδεικνύουν ότι υπάρχει ακόμα υψηλό ενδιαφέρον για τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας μας”.

Μεγάλος αριθμός μελών συμμετέχει στις προγραμματισμένες ξεναγήσεις σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους που αποτελούν  σημαντικό μάθημα για τους λάτρεις του πολιτισμού. “Τα περισσότερα μέλη μας είναι επιστήμονες, αρχαιολόγοι, φιλόλογοι, γιατροί, δικηγόροι, κυρίως γυναίκες. Οι άντρες δεν είναι τόσο δραστήριοι σε μεγάλη ηλικία” κατέληξε η κ. Βάρτσου.