Εγκαίνια της έκθεσης “ΠΑΤΡΙΣ: Απολεσθέν το 1868 - 150 Χρόνια” στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης

Εις μνήμην όλων των ανθρώπων της θάλασσας

Θραύσματα μιας ολόκληρης ιστορίας που διασώθηκαν από το βυθό της θάλασσας και αποτελούν σφραγίδα του πλούτου και του ρόλου της εν Σύρω ελληνικής ακτοπλοΐας παρουσιάζονται στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, στο πλαίσιο της έκθεσης “ΠΑΤΡΙΣ: Απολεσθέν το 1868 - 150 Χρόνια”.

Το ιστορικό τροχοκίνητο ατμόπλοιο «Πατρίς», ιδιοκτησία της πρώτης Ακτοπλοϊκής Εταιρίας στην Ελλάδα, της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας Σύρου»,  βυθίστηκε τον Φεβρουάριο του 1868, μετά από πρόσκρουσή του σε ξέρα στη θέση Κούνδουρος της Κέας. Σε ρεπορτάζ εκείνης της εποχής στην εφημερίδα «Αλήθεια», το ναυάγιο αποδόθηκε στην αμέλεια του καπετάνιου.

Η έκθεση «ΠΑΤΡΙΣ» διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης, με την υποστήριξη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.

Μοναδικό ναυάγιο σε όλη τη Μεσόγειο και την Ευρώπη

Ο Σύλλογος Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης σας παρουσιάζει το ναυάγιο του Πατρίς. Σε κάθε γωνιά της αίθουσας περιοδικών εκθέσεων, θα συναντήσετε προσεκτικά τοποθετημένα, τα θραύσματα μιας ολόκληρης ιστορίας. Μιας ιστορίας που περιέχει κομματάκια που διασώθηκαν από τον βυθό της θάλασσας, μιας σφραγίδας του πλούτου και του ρόλου της εν Σύρω ελληνικής ακτοπλοΐας, της αίγλης και της δύναμης της Σύρου και στη θάλασσα κατά τον 19ο αιώνα.

Στα εγκαίνια της έκθεσης, που πραγματοποιήθηκαν το βράδυ της Δευτέρας, παρουσία της Αντιδημάρχου Πολιτισμού Θωμαής Μενδρινού και φίλων του Μουσείου, η πρόεδρος κ. Μαργαρίτα Καλουτά αναφέρθηκε στη μοναδικότητα του συγκεκριμένου πλοίου το οποίο κατασκευάστηκε πριν από την ανακάλυψη της προπέλας σε μια εποχή, όπου τα περισσότερα σκάφη ήταν φτιαγμένα από ξύλο.

Το «Πατρίς», που αρχικά έφερε το όνομα «Όθων», προς τιμήν του τότε βασιλέα της Ελλάδας Όθωνα, υπήρξε ένα από τα ελάχιστα μεταλλικής κατασκευής και γι’ αυτόν τον λόγο σώζεται μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα πολυτελές πλοίο που διέθετε τροχοκίνητη ατμομηχανή αλλά και ιστιοφορία, ιδιοκτησία της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας» που ιδρύθηκε το 1856 με έδρα την Ερμούπολη.

Ο ρόλος της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας» στη ναυτιλιακή ανάπτυξη της Σύρου

Όπως τόνισε η κ. Καλουτά, η Ερμούπολη χρωστάει -κατά ένα μεγάλο μέρος- τη ναυτιλιακή ανάπτυξή της στη δράση της Ελληνικής Ατμοπλοΐας. Κύριο έργο της ήταν η διεξαγωγή της συγκοινωνίας και το διαμετακομιστικό εμπόριο στα νησιά και τις παράλιες πόλεις, καθώς και με το εξωτερικό. Για 35 χρόνια παρουσίασε μεγάλη και σταθερή πρόοδο, ενώ υπήρξε διαρκής αγωγός προόδου και πολιτισμού. Με τα πλοία της, η Ελληνική Ατμοπλοΐα βοήθησε σημαντικά την κυβέρνηση στην εδραίωση της Επανάστασης και την ενίσχυση της δημόσιας τάξης και συνέδραμε αποτελεσματικά την Κρητική Επανάσταση. Πέρα από τις ατμοπλοϊκές δραστηριότητες, τον Απρίλιο του 1861 εγκαινιάστηκε το ατμοκίνητο σιδηρουργείο της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας» με το όνομα «Νεώριον και Μηχανουργεία Σύρου» το οποίο δεν ανελάμβανε μόνο την επισκευή πλοίων αλλά και την κατασκευή καινούριων ενώ ήταν ταυτόχρονα σχολείο για τα νεαρά Ελληνόπουλα που ήθελαν να ασχοληθούν με τη ναυπηγική και τη μηχανολογία γενικότερα.

Με την πετυχημένη δράση της συμβάδισε και η βιομηχανική ανάπτυξη της Σύρου και η υπεροχή της έναντι άλλων μεγάλων πόλεων. Κατά το 19ο αιώνα, η Ερμούπολη κατάφερε να γίνει το αδιαφιλονίκητο κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου.

Ύστερα από την διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου το 1882 και την ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, η Σύρος έχασε την πρωταρχική σημασία της και άρχισε η παρακμή τόσο της πόλης, όσο και της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας». Η διάδοχός της, «Νέα ακτοπλοϊκή εταιρία» δεν κατάφερε να επιβιώσει για πολύ, κήρυξε πτώχευση και μαζί της έκλεισε η μεγάλη εποχή της Συριανής ναυτιλίας.

Αφιερωμένη στον χορηγό της ανέλκυσης του πλοίου, Γιώργου Πατέρα

Αξίζει να σημειωθεί πως, το Ναυάγιο του Πατρίς παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης το 2010 με συντελεστές  ιστορικούς, ενάλιους αρχαιολόγους, δύτες, φωτογράφους , που το έργο και το υλικό τους, ξαναπαρουσιάζεται τώρα.  Αυτή η έκθεση ήταν και είναι αφιερωμένη στον Γιώργο Πατέρα, χορηγό της ανέλκυσης του Πατρίς, του τροχού του, της Άγκυρας και των βασιλικών κανονιών που εκτίθενται.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης προβάλλεται το ντοκιμαντέρ που αφορά στην ανέλκυση του τροχού του πλοίου, καθώς και άλλων ευρημάτων, ενώ στον πίσω αύλειο χώρο του Μουσείου, φάρος και σύμβολο αυτής της ιστορίας, δεσπόζει ο τροχός του ναυαγίου, που ανελκύστηκε από βάθος 52 μέτρων και που έχει βάρος 14-16 τόνους.

«Ο Σύλλογος Φίλων Τεχνικού Πολιτισμού και ο Δήμος Σύρου, θεωρήσαμε πολύ σημαντική την μόνιμη έκθεσή του πλέον στην αίθουσα ναυτιλίας του Μουσείου, ώστε να  παραμείνει σε περίοπτη θέση για πάντα, για τους επισκέπτες του μουσείου, είς μνήμην και προς τιμήν όλων των ανθρώπων της θάλασσας που υπηρέτησαν τον κλάδο της ναυτιλίας , που ταλαιπωρήθηκαν, πάλεψαν με τη θάλασσα και ξόδεψαν τη ζωή τους μέσα σε χιλιάδες κινδύνους, συμβάλλοντας  στην ανάπτυξη της  οικονομίας της χώρας», επεσήμανε η κ. Καλουτά.

Καταλήγοντας, απηύθυνε ευχαριστίες προς τους φίλους και τα μέλη του Συλλόγου που στηρίζουν τις προσπάθειες του Διοικητικού Συμβουλίου και προσφέρουν αφιλοκερδώς την ενέργειά τους, τον κόπο, τον χρόνο τους: Μαρία Ρούσσου, Μάνο Κωνσταντίνου, Αχιλλέα και Ελένη Δημητροπούλου, Βαγγέλη Ζαρμπώνη, Ειρήνη Δράκου και Βεντούρη Πρίντεζη.

Η έκθεση θα είναι επισκέψιμη κατά το ωράριο λειτουργίας του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης.