Η Σύρος από το 1822 έως σήμερα

Μια νέα πόλις γεννιέται πάνω στο βραχονήσι της Σύρου που κυκλώνουν τα κύματα του Αιγαίου. Στο κέντρο των Κυκλάδων... “από τις φλόγες της Επανάστασης του 1821 προέλθουσα Ερμούπολις ονομαστότατη των πόλεων της αναγεννηθείσης Ελλάδος, κατά τον πρώτο ιστορικό Τιμ. Αμπελά, συγκέντρωσε όλη σχεδόν την εθνικήν ζωήν, αποδειχθείσα πρότυπον πόλεως και δήμου προαχθέντος δια της ευφυΐας, εργασίας και του πατριωτισμού των πολιτών αυτής”. Η Ερμούπολη η θαλασσινή πολιτεία, είναι μια πολυσήμαντη παρουσία στο Αιγαίο! “Αυτό που έγινε εδώ πριν έναν αιώνα, δεν έγινε πουθενά αλλού. Στη Σύρο ξαναγεννήθηκε η Ελλάδα!” “είπε κάποτε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Αυτή η φράση τα συνοψίζει όλα. Εδώ σ’ αυτό το βραχονήσι άνθισε ένας πολιτισμός, όμοιος με αυτόν των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Ο περιηγητής Θεόφιλος Γκοτιέ, που επισκέφθηκε τη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα, θα γράψει μεταξύ άλλων: “... Η εντύπωση ήταν έξοχη. Η Σύρος είναι περίπου ο ομφαλός της Ελλάδας, η πρωτεύουσα της κομψότητας και της αρχοντιάς. Ποιος θα φανταζόταν ότι θα συναντούσε ένα τέτοιο πολιτισμό... φυτεμένο σ’ ένα νησί του Αιγαίου!”.

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ (Η ζωή και οι άνθρωποι της

Το 1822 ήταν η αρχή μιας νέας πόλης. Η Σύρος ως τότε ήταν αραιοκατοικημένη και άγνωστη στον κόσμο. Οι κάτοικοί της, αγρότες και ναυτικοί, δεν ξεπερνούσαν τους 4000. Η Ελληνική όμως επανάσταση,... “ως άλλη Λητώ περιπλανώμενη και ωδίνουσα εγέννησε, φιλοξενηθείσα εν Σύρω την Ερμούπολιν”, που η ίδρυση της έμελλε να αλλάξει ριζικά την τύχη του νησιού, αλλά και της τότε ελεύθερης Ελλάδος. Από το 1821 καταπλέουν στη Σύρο πλοιάρια και αποβιβάζουν στις κατάξερες, αλλά ασφαλείς ακτές της, τους διωγμένους και ανυπεράσπιστους Έλληνες. Σμυρναίοι, Κυδωνιείς, Χιώτες, Ψαριανοί ήταν οι πρώτοι οικιστές. Αλλά και αργότερα φτάνουν στη Σύρο πρόσφυγες από κάθε ελληνική γωνιά, αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο. Στο νησί δεν υπήρχαν Τούρκοι. Οι δραστηριότητες της Καθολικής εκκλησίας και το κυριότερο η γαλλική προστασία δημιούργησαν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ασφάλεια των προσφύγων και για την πρόοδο του νησιού. Δεν ήταν όμως τυχαία η ανάπτυξη που ακολούθησε. Δεν οφειλόταν μόνο στις ιδιαίτερες συνθήκες, απόρροια της Ελληνικής Επανάστασης και της Γαλλικής προστασίας, που αναμφίβολα βοήθησαν στην εξέλιξη της νέας πόλης, στηρίζονταν κυρίως στη σωστή οργάνωση, και στη φιλεργία και στις ικανότητες των προσφύγων. Το λιμάνι της Σύρου γνώρισε ξεχωριστή κίνηση στα χρόνια της επανάστασης. Λίγο αργότερα, με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, αναδεικνύεται σε εμπορικό κέντρο με διεθνή σημασία.

Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα

Είναι η εποχή που το εμπόριο, εισαγωγικό και εξαγωγικό, αλλά και οι επικοινωνίες γενικότερα, γίνονταν κυρίως από τη θάλασσα. Η Ερμούπολη αποτελεί τη γέφυρα που συνδέει την Ελλάδα με τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης και τις χώρες της Ανατολής. Ο φιλέλληνας λόρδος Nugent είχε πει ότι η λεωφόρος της Ελλάδας είναι η θάλασσα, θέλοντας με τούτο να τονίσει την σπουδαιότητα της ναυτιλίας στην οικονομική ζωή της χώρας μετά την απελευθέρωση. “Μέγιστη η ναυτιλιακή ανάπτυξη της Σύρου”.

“ναυτιλιακή εταιρεία “ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΑΤΜΟΠΛΟΪΑ” ιδρύθηκε στη Σύρο, το 1856 και διασκόρπισε της υπηρεσίες της σ’ ολόκληρο το Αρχιπέλαγος, εξυπηρετώντας για πολλά χρόνια τα ελληνικά παράλια και όχι μόνον. Γενικά η Σύρος, η Σύρα, είναι η πρώτη “νήσος – πόλις” της νεότερης Ελλάδας που γνώρισε μεγάλη εμπορική και ναυτιλιακή ανάπτυξη. Έγινε γνωστή σ’ όλο τον κόσμο της Ευρώπης, ως η εμπορική πρωτεύουσα της Ελλάδας, ως αυτή η ίδια... η Ελλάδα! Η Ερμούπολη, η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, με το πέρασμα των χρόνων, γνώρισε ημέρες ακμής και δόξας, ένα αληθινό μεγαλείο, που μέχρι σήμερα εκτιμούν και θαυμάζουν οι επισκέπτες του νησιού. Πολλοί άποικοι – πρόσφυγες που ήσαν ήδη ανεπτυγμένοι και καλοί επιχειρηματίες έδωσαν την πρώτη ώθηση, την φροντίδα προς την ναυτική ανάπτυξη της Σύρας. Μεγάλα ονόματα πλοιοκτητών – εφοπλιστών τίμησαν... την “Αρχόντισσα”. Όπως ονόμαζαν την αγαπημένη τους “Ερμούπολη”: Τα ονόματα: Κουλουκουντής, Ρεθύμνης, Πατέρας, Βάτης, Φουστάνος, Βαλμάς, Γουλανδρής και αρκετοί άλλοι. Απόγονοί τους, αλλά και πολλοί πλοιοκτήτες, (ακόμη και ως σήμερα), χαίρονται να ζουν για ένα διάστημα σε τούτο το νησί ή σ’ ένα αρχοντικό από τα παλιά στην Ερμούπολη, ή σ’ ένα πανέμορφο νεόκτιστο σπίτι σε μια εξοχή κοντά στη θάλασσα. Με τη ναυτιλία και τις ναυπηγοκατασκευές, αλλά και με το εμπόριο και τη βιομηχανία, έγιναν οι τεράστιες “επενδύσεις” που για δεκαετίες ολόκληρες, η Σύρα ήταν το μοναδικό κέντρο ανάπτυξης, της τότε Ελλάδας. Οι ευρωπαϊκοί χάρτες στη θέση της Ελλάδας σημείωναν μόνο Syra με κόκκινη βούλα. Τα καράβια που έφταναν στη Μαρσαλία ή την Λόντρα ή την Οντέσσα και τ’ άλλα λιμάνια της θάλασσας, αναγραφόταν ως τόπος νηολογίου... η “Syra”. Ανάλογη με τη βιομηχανική της Σύρου, ήταν και η κίνηση της εμπορικής αγοράς. Τα καταστήματα της Ερμούπολης ανταγωνίζονταν τα ευρωπαϊκά σε ποικιλία και πολυτέλεια. Η Ερμούπολη με τόση ζωηρή εμπορική και βιομηχανική κίνηση, έπαιρνε μέρος όχι μόνο στις ελληνικές, αλλά και στις διεθνής εκθέσεις .

(Συνεχίζεται)