Σινεπιλογές

Η πιο σκοτεινή ώρα /Darkest Hour (2017)του Joe Wright

Ο πιο συγκλονιστικός κινηματογραφικός μετασχηματισμός της χρονιάς έρχεται με τη μορφή του Γουίνστον Τσώρτσιλ από τον Γκάρυ Όλντμαν. Ο ερμηνευτικός άθλος του είναι απαράμιλλος καθώς επί 2 ώρες μετουσιώνεται στον μεγάλο Βρετανό ηγέτη.

Το θέμα της ταινίας είναι συγγενές με την εξαιρετική «Δουνκέρκη»,  αλλά ενώ στην ταινία του Νόλαν κυριαρχεί η πολεμική δράση ,στην «Πιο σκοτεινή ώρα» έχουμε την επικράτηση του λόγου. Ο λόγος σαν αφήγηση και σαν δράση, μας δίνει την αίσθηση της εποχής και μας προσκαλεί να εμπλακούμε ιδεολογικά και όχι οπτικά.

Ο τίτλος της ταινίας είναι ακριβής. Η  «Πιο σκοτεινή ώρα» αναπαριστά τον πρώτο μήνα του Τσώρτσιλ στο πρωθυπουργικό γραφείο, από 10 Μαΐου έως 4 Ιουνίου 1940.

Ο πόλεμος στην Ευρώπη βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και οι Ναζί ελέγχουν τη Γαλλία. Οι Γερμανοί σκοπεύουν να κατακτήσουν την Αγγλία, η οποία είναι πιο ευάλωτη από ποτέ, αφού πάνω από 300.000 συμμαχικά στρατεύματα παγιδεύονται στην παραλία στο Dunkirk. Ο ισχνός πρωθυπουργός Τσαμπερλέιν  αναγκάζεται να παραιτηθεί. Ο πολωτικός και απρόβλεπτος Τσώρτσιλ τον αντικαθιστά. Οι αντίπαλοι του στη βρετανική αρένα, με την κάλυψη και του βασιλιά Γεώργίου ΣΤ΄, τον πιέζουν να προχωρήσει σε σύναψη ειρήνης με τον Χίτλερ, με μεσάζοντα τον Μουσολίνι. Ωστόσο ,σε μια αριστουργηματική σκηνή,  ο βασιλιάς τον επισκέπτεται απροειδοποίητα , μόνος ,κάθεται  δίπλα του στο κρεβάτι του  σαν να ήταν δυο παλιοί φίλοι , αλλάζει στάση και συμπορεύεται μαζί του.

Ευτυχώς, ο Τσώρτσιλ παίρνει μεγάλη στήριξη στο σπίτι από την ισχυρή σύζυγο του (μια λαμπρή Κριστίν Σκοτ Τόμας) ,την αφοσιωμένη γραμματέα του  αλλά και από τον ίδιο το βρετανικό λαό. Σε μια μάλλον επινοημένη αλλά απίστευτα αποτελεσματική σκηνή ο εμπνευσμένος ηγέτης εγκαταλείπει το πρωθυπουργικό αυτοκίνητο  και κατεβαίνει στο μετρό του Λονδίνου για να μιλήσει με απλούς πολίτες και να ακούσει τη γνώμη τους. Όταν αυτοί του καθιστούν σαφές ότι προτιμούν να πολεμήσουν και να πεθάνουν παρά να κυβερνούνται από τον τύραννο Χίτλερ ,τότε ο Τσώρτσιλ ξέρει τι πρέπει να κάνει.

Ο Τσώρτσιλ του Όλντμαν, σε αντίθεση με άλλες απεικονίσεις, δεν είναι ένας παλαίμαχος παλιτικός 65 ετών, αλλά έχει ευκινησία νεαρού, είναι γεμάτος σθένος και ζήλο. Έχει σχεδόν πάντα μια λάμψη στα μάτια του και μια άνωση στο βήμα .Είναι ευσυγκίνητος ,νευρικός και χωρίς αίσθηση του μέτρου. Όπως λένε οι αντίπαλοι του έχει 100 ιδέες την μέρα ,οι 4 είναι καλές και όλες οι άλλες επικίνδυνες. Δείχνει ατρόμητος ,ανυποχώρητος και άκαμπτος όταν όλη η Ευρώπη έχει υποταχθεί, αλλά όταν τον ρωτούν παραδέχεται :«Φοβάμαι πολύ»

Το ακριβές και δραματουργικά οξύ σενάριο του Άντονι ΜακΚάρτεν περιστρέφεται γύρω από τρεις από τις πιο διάσημες ομιλίες του Τσώρτσιλ: την αρχική του ομιλία ως πρωθυπουργός στη Βουλή των Κοινοτήτων, την πρώτη του ραδιοφωνική εκπομπή στο βρετανικό λαό και τέλος την συγκλονιστικά εμψυχωτική ομιλία του «Θα πολεμήσουμε στις παραλίες» . Ο Τζό Ράιτ («Περηφάνια και  Προκατάληψη», «Εξιλέωση» και «Άννα Καρένινα»)  μας οδηγεί βαθιά μέσα στα καπνισμένα πολεμικά συμβούλια , στους θορυβώδεις διάδρομους του Κοινοβουλίου ,στα καταπληκτικά καταλύματα της Downing Street και του Παλατιού του Μπάκιγχαμ, όπου διεξήχθησαν οι ιδιωτικές και πολιτικές μάχες που έκριναν την τελική τύχη της Ευρώπης . Η ατμοσφαιρική φωτογραφία του Bruno Delbonnel ισορροπεί  ανάμεσα στο φως και στη σκιά και δένεται θαυμαστά με τον λυρισμό της μουσικής του Dario Marianelli.

Η «Πιο σκοτεινή ώρα» είναι μια  πολεμική ταινία χωρίς άμεση απεικόνιση μαχών αλλά διαθέτει απαράμιλλα  λεκτικά πυρομαχικά.  Η υψηλή αισθητική της βυθίζει τον θεατή  σε μια διαυγή ,ακριβή  και συναισθηματική  βίωση μιας κρίσιμης ιστορικής περιόδου  αλλά και σε μια διεισδυτική προσωπογραφία ενός μεγάλου ηγέτη που με την ανυποχώρητη και σθεναρή στάση του άλλαξε την μοίρα της Ευρώπης . Είναι βέβαιο ότι η παρακολούθηση αυτής της εξαίσιας  ταινίας θα εγείρει αυτόματα στους θεατές το ανησυχητικό και αγωνιώδες ερώτημα : «Πού είναι οι σημερινοί Τσώρτσιλ;».

Ο Επιβάτης /The Commuter (2017) του Jaume Collet-Serra

Ο Michael MacCauley (Liam Neeson), πρώην αστυνομικός, έχει μια κακή μέρα. Μετά από δέκα χρόνια πιστής υπηρεσίας ως ασφαλιστής απολύεται .Αφού πιεί μερικές μπύρες με ένα  φίλο του αστυνομικό, τον Alex Murphy (Patrick Wilson), στο δρόμο προς το σιδηροδρομικό σταθμό ,γνωρίζεται στο τρένο,με  μια ελκυστική  γυναίκα (Vera Farmiga) και κάνει μαζί της μια συνομιλία κατά την οποία τα πράγματα αρχίζουν να παίρνουν παράξενη τροπή. Τον ρωτάει, αν είναι το είδος του ατόμου που θα μπορούσε να κάνει μια απλή πράξη που δεν θα τον επηρέαζε καθόλου, αλλά θα έπληττε σοβαρά κάποιον άλλο στο τρένο - κερδίζοντας 100.000 δολάρια. Ο μηχανισμός της μυθοπλασίας πάσχει εξαρχής από ένα ελάττωμα που διαλύει το θεμέλιο του: Η κεντρική του προϋπόθεση είναι αδιανόητη. Απαιτεί την αναστολή της δυσπιστίας του θεατή  να σκεφτεί  ότι κάποιοι σχεδίαζαν να εμπλέξουν τον MacCauley στη δολοφονία ενός συγκεκριμένου προσώπου. Το αυτονόητο ερώτημα  «γιατί δεν το κάνουν αυτό μόνοι τους;» δεν θα σταματήσει να τρέχει μέσα από το μυαλό του θεατή και αυτό δίνει σε ολόκληρη την πλοκή έναν τόνο απιθανότητας και αφέλειας.

Ο Καταλανός σκηνοθέτης Jaume Collet-Serra (The Shallows) συνεργάστηκε με τον Liam Neeson στις ταινίες “Unknown”, “Non-Stop” και “Run All Night”, οπότε θα περίμενε κανείς ότι θα ήταν σε θέση να παραδώσει κάτι καλύτερο από αυτό το μέτριο χιτσκοκικό θρίλερ μυστηρίου, με αρκετούς γρίφους, πολλούς εμπλεκόμενους χαρακτήρες και με τον θεατή να προσπαθεί να μαντέψει, ποιος είναι ο σκοτεινός εγκέφαλος της υπόθεσης.

Τα σεναριακά κλισέ αφθονούν με επεξηγηματικόυς διαλόγους ,ανατροπές, κυνηγητά ,εκρήξεις ,όπως σε όλες  τις  χολιγουντιανές  ταινίες που αρέσκονται στο να κολακεύουν το κοινό τους. ,με τον Λιαμ Νίσον να έχει να αντιμετωπίσει ένα ακόμη Γολγοθά  μετά τα απανωτά «Taken».

Ωστόσο τα αμιγώς κινηματογραφικά κριτήρια είναι για τους θεωρητικούς του  κινηματογράφου και τους απαιτητικούς σινεφίλ . Άλλωστε κάθε ταινία έχει το κοινό της και συνεπώς  οι ατέλειες του «Commuter» πιθανότατα δεν θα ενοχλήσουν τους λάτρεις του είδους της αγωνιώδους  περιπέτειας. Και από αυτό το πρίσμα , το φιλμ τα καταφέρνει μια χαρά…