Σινεπιλογές

Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2018 (μέρος α΄)

Η πιο σκοτεινή ώρα /Darkest Hour (2017)του Joe Wright

Ο πιο συγκλονιστικός κινηματογραφικός μετασχηματισμός της χρονιάς  ήλθε με τη μορφή του Γουίνστον Τσώρτσιλ από τον Γκάρυ Όλντμαν. Ο ερμηνευτικός άθλος του είναι απαράμιλλος καθώς επί 2 ώρες μετουσιώνεται στον μεγάλο Βρετανό ηγέτη.

Ο Τζό Ράιτ μας οδηγεί βαθιά μέσα στα καπνισμένα πολεμικά συμβούλια, στους θορυβώδεις διάδρομους του Κοινοβουλίου, στα καταπληκτικά καταλύματα της Downing Street και του Παλατιού του Μπάκιγχαμ, όπου διεξήχθησαν οι ιδιωτικές και πολιτικές μάχες που έκριναν την τελική τύχη της Ευρώπης. Η «Πιο σκοτεινή ώρα» είναι μια  πολεμική ταινία χωρίς άμεση απεικόνιση μαχών αλλά διαθέτει απαράμιλλα  λεκτικά πυρομαχικά. Η υψηλή αισθητική της βυθίζει τον θεατή σε μια διαυγή, ακριβή  και συναισθηματική βίωση μιας κρίσιμης ιστορικής περιόδου αλλά και σε μια διεισδυτική προσωπογραφία ενός μεγάλου ηγέτη, που με την ανυποχώρητη και σθεναρή στάση του άλλαξε την μοίρα της Ευρώπης. Είναι βέβαιο ότι η παρακολούθηση αυτής της εξαίσιας  ταινίας θα εγείρει αυτόματα στους θεατές το ανησυχητικό και αγωνιώδες ερώτημα: «Πού είναι οι σημερινοί Τσώρτσιλ;».

Αόρατη κλωστή /PhantomThread (2017)του Πολ Τόμας

O Άντερσον επανενώνεται με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις σε ένα φιλμ που φορά πειστικά το ένδυμα μιας ταινίας-εποχής αλλά κάτω από την επιφάνεια, ξετυλίγεται ένα ψυχολογικό δράμα με συναρπαστικό παλμό που θυμίζει το ύφος του Χίτσκοκ.

Πρόκειται για μια απρόσμενη ερωτική ιστορία που αποτυπώνει ατμοσφαιρικά την προσπάθεια δύο ανθρώπων να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο, προσπαθώντας να επιβληθούν στα ένστικτά τους και να επιβάλλει ο καθένας τους δικούς του όρους.

Αυτός είναι ο κεντρικός κόμβος του έργου, δείχνοντας την υπαρξιακή μοναξιά του ήρωα που αρνείται να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Αυτή η προσέγγιση μας οδηγεί πίσω στον τίτλο της ταινίας, και τον επενδύει με μια δύναμη που είναι συναρπαστική και ταυτόχρονα τρομακτική.

Ο Λιούις κεντάει με αόρατα νήματα τις πολλαπλές διαθέσεις του ρόλου του: σαρδόνιος, μελαγχολικός, εμπνευσμένος, ανυπόμονος, μονομανής.

Τελικά τι είδους ερωτική ιστορία είναι η «Αόρατη κλωστή»; Η διαλεκτική ιστορία της αγάπης μιας γυναίκας για έναν άντρα και της αγάπης του άντρα για το έργο του; Μια καλλιγραφική μελέτη των ασυμμετριών και των συγκρούσεων στην καρδιά ενός γάμου; Ένας εκλεπτυσμένος γοτθικός εφιάλτης με το ύφος του Χένρι Τζέιμς; Ένας διαστρεβλωμένος ψυχολογικός μύθος του ανεξέλεγκτου εγωκεντρισμού και της απενεργοποιημένης ερωτικής επιθυμίας; Αυτός είναι ένας μικρός κατάλογος πιθανών απαντήσεων που δεν μπορεί να καταγράψει πόσο παράξενα γοητευτική είναι αυτή η ταινία.

Οι Τρεις Πινακίδες Έξω Από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι/Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) του Martin McDonagh

Η μεγάλη ασθένεια της εποχής μας είναι ο θυμός. Καθένας είναι εξοργισμένος με κάποιον άλλο. Οι άνθρωποι της αριστερής πλευράς μισούν αυτούς της δεξιάς και αντίστροφα. Οι άνθρωποι και των δύο πλευρών μισούν τους μετριοπαθείς επειδή δεν παίρνουν  θέση. Καμιά  ταινία δεν καταγράφει καλύτερα αυτό το αίσθημα  της γενικευμένης οργής καλύτερα από τις «Τρεις Πινακίδες». Πρόκειται για ένα φιλμ που περιγράφει τον τρόπο που ο θυμός αποσαθρώνει τα σωθικά μιας κοινωνίας και προτείνει την ενσυναίσθηση ως την μοναδική θεραπεία.

Το σενάριο του ΜακΝτόνα, είναι ένα αληθινό έργο τέχνης που εξισορροπεί το μαύρο χιούμορ, τη συγκλονιστική βία, την Χιτσκοκική αγωνία και το σχολαστικό κοινωνικό σχόλιο, συχνά σε μια ενιαία σκηνή. Η αφηγηματική διαδρομή συναντά κάθε είδους απροσδόκητους μαιάνδρους και αυτό που αρχικά μοιάζει με την συγκινητική ιστορία μιας αδικημένης μητέρας που αγωνίζεται για απονομή δικαιοσύνης μετατρέπεται σε μια σταδιακή καταβύθιση της στο έρεβος της αυτοδικίας και της ανεξέλεγκτης βίας.

Ο ΜακΝτόνα διατηρεί τις ισορροπίες και οδηγεί τα πρόσωπα σε έναν υπαρξιακό λαβύρινθο, όπου οι άνθρωποι δεν είναι άγιοι ούτε τέρατα, μπορούν όμως να παράξουν άγιες ή τερατώδεις πράξεις ανάλογα με τις περιστάσεις κι είναι αυτές οι περιστάσεις που μπαίνουν στο μικροσκόπιο του, για να τις αναλύσει με λεπτομέρεια και δραματουργική οικονομία. Στο τέλος της ημέρας απαλύνονται οι αντιθέσεις και οι κεντρικοί ήρωες καλύπτονται με την αχλή της ανθρώπινης θέρμης και εκτοξεύονται  στον άνεμο σε αναζήτηση της γαλήνης ή μιας ακόμη περιπέτειας.

Θαύμα/Wonder (2017) του Στίβεν Τσμπόσκι

Το «Θαύμα» είναι απλά ένα υπέροχο φιλμ. Είναι ένα χαρισματικό οικογενειακό δράμα πάνω στη διαφορετικότητα, την προκατάληψη και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που θα το απολαύσουν εξίσου παιδιά και ενήλικες. Η ταινία είναι θεμελιωμένη στην θαυμάσια, ειλικρινή ερμηνεία του Jacob Tremblay που ενσαρκώνει με συγκλονιστικό τρόπο τον δεκάχρονο Auggie Pullman. Ένα παιδί που παλεύει με ακατάβλητο σθένος να αντιμετωπίσει την εκ γενετής δυσμορφία του ενώ όλοι οι άλλοι  γύρω του (οικογένεια, δάσκαλοι, συμμαθητές) προσπαθούν να διαχειριστούν μια πολυσύνθετη κατάσταση και να ανακαλύψουν μέσα τους τη συμπόνια και τη αποδοχή της διαφορετικότητας.

Η  ταινία είναι συγκινητική αλλά προσπαθεί να αποφύγει τον φθηνό μελοδραματισμό. Σε κάποιες στιγμές σφίγγει σκληρά τις καρδιές των θεατών, αλλά τα συναισθήματα που προκαλεί απαλύνονται από το εκλεπτυσμένο χιούμορ της και την αισιόδοξη οπτική της.

Τα παιδιά δεν μπορούν να αποφασίσουν πόσο όμορφα θα είναι όταν γεννιούνται αλλά ο τρόπος που κοινωνικοποιούνται μεγαλώνοντας καθορίζει, σε μεγάλο βαθμό, πόσο όμορφα γίνονται. Ο γλυκύτατος και χαρισματικός «μικρός ήρωας», με το θλιμμένο βλέμμα και την ασίγαστη εσωτερική δύναμη, καταφέρνει να ανατρέψει τα σε βάρος του δεδομένα και να υποχρεώσει τους πάντες να δουν αυτό που πραγματικά είναι: ένα ανθρώπινο όν, άξιο σεβασμού. Ένα αξιολάτρευτο παιδί που κερδίζει για πάντα μια θέση στην καρδιά μας.

Το Βιβλιοπωλείο της Κυρίας Γκριν/The Bookshop(2018) της Ιζαμπέλ Κοϊξέ

Βιβλιοπωλείο της Κυρίας Γκριν» είναι η ιστορία της γλυκύτατης χήρας Florence Green (Emily Mortimer), η οποία μετά από τον θάνατο του άντρα της,  έχει διοχετεύσει την αγάπη της στη  λογοτεχνία. Η απόφασή της να ανοίξει το 1959 ένα βιβλιοπωλείο στην επαρχιακή πόλη Χάρντμποροου της Β. Αγγλίας θα προκαλέσει τον συντηρητισμό αλλά και τον  φθόνο της μικρής αυτής κοινωνίας. Η  Κοϊξέ  σκηνοθετεί με καλλιγραφική επιμονή μια  κοινωνική κριτική της συντηρητικής κοινωνίας του ‘50, αποσπώντας τρία βραβεία στα Goya Awards καθώς σχεδιάζει εξαιρετικές ερμηνείες από το δελεαστικό cast της. Ωστόσο η ευλαβική πιστότητα στο λογοτεχνικό κείμενο και οι ιδέες που αυτό ευαγγελίζεται μεταγγίζονται στον θεατή  με όχι απόλυτα κινηματογραφικό τρόπο. Επίσης η αφήγηση ενίοτε πλατιάζει καθώς αφιερώνεται σε δραματουργικά ασήμαντες σκηνές ενώ η σύγκρουση της Florence με τους διώκτες της δεν φτάνει ποτέ στη μέγιστη δυναμική της. Ευτυχώς η ευχάριστη, θερμή απόδοση της Mortimer, η μελαγχολική φωτογραφία του Jean-Claude Larrieu και το ατμοσφαιρικό μουσικό score του Alfonso de Vilallonga υπερκαλύπτουν τις όποιες αδυναμίες και καθιστούν το φιλμ ελκυστικό για όσους αγαπούν το διάβασμα, τα  βιβλία και τα ανεξάρτητα πνεύματα.