Σκάκι... ένα παιχνίδι στρατηγικής

Στις Κυκλάδες το σκάκι δεν είναι ευρέος γνωστό, κι αυτό φαίνεται από τους Συλλόγους που υπάρχουν στο νομό μας. Ενεργά σωματεία είναι μόλις δύο, το ένα είναι από την πρωτεύουσα των Κυλάδων και το άλλο βρίσκεται στη Σαντορίνη. Το σκάκι είναι ένα παιχνίδι που οι περισσότεροι το έχουν σαν χόμπι, καθώς μπορείς να παίξεις με μεγάλη ευκολία ακόμη και στο σαλόνι του σπιτιούς σου. Όσοι ασχολούνται βέβαια με το συγκεκριμένο άθλημα μιλούν με τα καλύτερα λόγια για το σκάκι, αλλά και για τα οφέλη που αποκομίζουν από την ενασχόλησή τους με αυτό.

Ο Μιχάλης Κεραμιώτης πρόεδρος του Συλλόγου Σκακιστών Σύρου μίλησε για το άθλημα, καθώς λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν να παίζουν: “Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι το αντιμετωπίζουν σαν χόμπι, παρά ως άθλημα. Αυτό γιατί δεν ασκείς τόσο πολύ φυσικά προσόντα, δηλαδή, δεν τρέχεις και δεν πρέπει να καλή φυσική κατάσταση για να παίξεις σκάκι, αν και αυτό αργότερα είναι ένας σπουδαίος παράγοντας. Όταν βρεθείς σε υψηλό επίπεδο. Το σκάκι το βλέπουν πολλοί ως ένα τρόπο να περνούν τον χρόνο τους. Σκάκι μπορείς να παίξεις ακόμη και στο σαλόνι του σπιτιού σου, για παράδειγμα μπορείς να το έχεις στημένο σε μία γωνία και να έρθει ένας φίλος, να το δει και να σου ζητήσει να παίξετε. Έτσι, ξεκινάς να παίζεις, συχνά με απλές κινήσεις και στη συνέχεια η παρτίδα γίνεται συναρπαστική”.

Το σκάκι μπορεί να μην χρειάζεται σκληρή σωματική προπόνηση, όμως θέλεις πολύ ψυχική δουλειά, γιατί χρειάζεσαι φαιά ουσία για να ολοκληρώσεις μία παρτίδα σκάκι. Για να παίξει σωστά μία παρτίδα νομίζω ότι θέλει αρκετή ψυχική δουλειά.

“Έτσι είναι. Όταν η παρτίδα είναι μεταξύ φίλων και για χόμπι, δεν χρειάζεται να έχεις καλή φυσική κατάσταση. Όταν μιλάμε για αγώνες παγκοσμίου επιπέδου, όπου ένα ζευγάρι για να παίξει μία παρτίδα χρειάζεται από τρεις έως πέντε ώρες, στο παιχνίδι αυτό χρειάζεται να έχεις αρκετά καλή φυσική κατάσταση. Σωματικά πρέπει να είσαι υγιείς ώστε να μπορείς να ανταπεξέλθεις στις απαιτήσεις ενός τέτοιου αγώνα, καθώς μετά από κάποια ώρα το μυαλό θα αρχίσει να επηρεάζει και το σώμα”.

Είναι αλήθεια ότι ι κόσμος δεν γνωρίζει πολλά για το συγκεκριμένο άθλημα, καθώς δεν είναι στις προτιμήσεις του. Πόσο ενδιαφέρον είναι για εσάς που ασχολείστε περισσότερο, αλλά κι αν είναι εύκολο να παίξει κάποιος ερασιτεχνικά.

“Θα ξεκινήσω με το κομμάτι αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί με το σκάκι. Σκάκι μπορεί να παίξει ο οποιοσδήποτε, ακόμη και ερασιτεχνικά, αλλά και να το έχει σαν χόμπι. Είναι εύκολο να έχεις μία σκακιέρα σπίτι σου και να παίζεις με φίλους όταν υπάρχει χρόνος. Από εκεί και πέρα, όσο κολλάς με το συγκεκριμένο άθλημα, τόσες περισσότερες πόρτες ανοίγονται μπροστά σου, όσον αφορά τις δυνατότητες που μπορεί να έχει κάποιος. Όταν μπεις στο συνδυαστικό σκάκι, αρχίζεις και πιστεύεις ότι αυτά τα πράγματα που βλέπεις, δεν είναι πέρα της λογικής”.

“Το σκάκι δεν το μαθαίνεις, το σκάκι το καταλαβαίνεις”

Φαντάζομαι πως υπάρχουν μυστικά, όπως συμβαίνει και σε όλα τα αθλήματα. Τα μυστικά αυτά είναι εύκολα ή δύσκολα;

“Κάποιος παγκόσμιος πρωταθλητής έλεγε συγκεκριμένα, ότι το σκάκι δεν το μαθαίνεις, το σκάκι το καταλαβαίνεις. Δηλαδή, υπάρχει μία λογική σειρά, ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος. Πολλοί πιστεύουν ότι κάποιος πρέπει να μάθει σκάκι, βασικά δεν το μαθαίνεις. Εμείς εδώ στον σύλλογο, τους μαθαίνουμε την τεχνοτροπία, δηλαδή, το πως να σκέφτονται. Από εκεί και πέρα, το πως θα εφαρμόσουν αυτό που σκέπτονται, είναι καθαρά δικό τους θέμα. Αυτό που λένε ότι πρέπει να μάθεις σκάκι, δεν υπάρχει, γιατί στο σκάκι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο. Το σχέδιο τελειώνει στις πρώτες τέσσερις με πέντε κινήσεις. Από εκεί και πέρα το παιχνίδι είναι ελεύθερο. Είναι σαν να έχεις ένα κομμάτι μάρμαρο και πρέπει να το σκαλίσεις, να το φτιάξεις όπως εσύ θέλεις. Όταν κάποιος είναι γλύπτης και πρέπει να φτιάξει μία προτομή, κανείς δεν θα του πει ότι τα μάτια πρέπει να φτιάξει με κάποιο τρόπο. Πρέπει να έχει στο μυαλό του κάποιο συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να μπορέσει να το φτιάξει ο ίδιος. Έτσι είναι και το σκάκι”.

Όσοι έχουν έρθει στο σύλλογο και ξεκινούν και μαθαίνουν τα πρώτα βασικά βήματα, δείχνουν να καταλαβαίνουν την φιλοσοφία του;

“Και βέβαια καταλαβαίνουν και είναι μάλιστα σε καλό δρόμο. Υπήρχαν παιδιά που είχαν ξεκινήσει από την πρώτη δημοτικού στο συγκεκριμένο σύλλογο και αυτή τη στιγμή έχουν μπει στο γυμνάσιο ή στο λύκειο και η διαφορά που βλέπουν τα ίδια τα παιδιά είναι προς το καλύτερο”.

Τι σου προσφέρει αυτό το άθλημα; Σε κάνει να σκέφτεσαι περισσότερο;

“Είναι ένα παιχνίδι στρατηγικής, το να ασχοληθεί κάποιος με το σκάκι είναι ευλογία. Κάποιοι που ασχολούνται εδώ και χρόνια, μου έχουν πει ότι χρησιμοποιούν το σκάκι στη λίστα που υπάρχει στο βιογραφικό στα χόμπι γιατί με αυτό τον τρόπο δείχνει ότι έχουν στρατηγικό πνεύμα”.

Ο Σύλλογος αν και υπήρχε πολλά χρόνια, είχε ένα διάστημα μικρής αποχής και τώρα είναι πάλι στις επάλξεις. Τα τελευταία χρόνια έχει αρκετές διακρίσεις, αφού σε αγώνες που έχει πάρει μέρος, οι αθλητές του τα έχουν πάει πάρα πολύ καλά. Ο κόσμος ανταποκρίνεται, έχει αυξηθεί ο αριθμός των μελών του Συλλόγου;

“Ο Σύλλογος υπάρχει από το 1976, τότε είναι η επίσημη σύσταση του συλλόγου, βάση καταστατικού. Στις αρχές του 2000, λίγο πολύ τα παράτησαν και το 2009 αποφασίσαμε να ξανά στήσουμε τον Σύλλογο με ότι έμψυχο δυναμικό που είχε παραμείνει. Στο ξεκίνημα είμαστε έξι με επτά άτομα, επεκταθήκαμε στα σχολεία, κάναμε στο χώρο μας κάποια μαθήματα και είδαμε ότι πάρα πολλά παιδιά ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας. Φτάσαμε σε σημείο να διοργανώσουμε στη Σύρο τους Αιγαιοπελαγίτικους αγώνες το 2013 και για να προλάβουν να αγωνισθούν όλοι οι αθλητές μας κάναμε ροτέισον. Στους συγκεκριμένους αγώνες πήραν μέρος 45 αθλητές. Αυτή τη στιγμή είμαστε περίπου 50 ενεργά μέλη”.

Κάθε χρόνο ο αριθμός των μελών αυξάνεται;

“Δεν μπορούμε να μιλήσουμε συγκεκριμένα γι' αυτό το θέμα, γιατί υπάρχουν άτομα που φεύγουν, κάποια άλλα έρχονται και κάποια παιδιά είναι στο στάδιο γνωριμίας. Υπάρχουν όλες οι περιπτώσεις, δεν είναι όλα τέλεια. Δεν είναι ένα αρεστό άθλημα. Υπάρχουν άτομα που βαριούνται, στην πρώτη μισή ώρα σηκώνονται να πάνε μία βόλτα. Υπάρχουν και περιπτώσεις όπως ενός παιδιού τρίτης δημοτικού που ήρθε πριν από λίγο καιρό και στα παιχνίδια που έχει παίξει, δεν έχει σηκωθεί από την καρέκλα του. Αυτό το γεγονός μου έχει κάνει φοβερή εντύπωση.

Ακόμη έχουμε μία περίπτωση ενός ακόμη παιδιού της τρίτης λυκείου, που ήρθε και μας είπε ότι ασχολείται με το σκάκι μόλις τρεις μήνες και κοντράρει άτομα που παίζουν πολλά χρόνια”.

Για να έρθει και να εγγραφεί κάποιος στο Σύλλογο, χρειάζεται να γνωρίσεις σκάκι;

“Ξεκινάμε από το μηδέν για να καλύψουμε όλη την ύλη ώστε να δούμε τι ξέρει και σε ποιο σημείο είναι. Γιατί, ακόμη κι αν έρθει κάποιος και μας πει ότι γνωρίζει σκάκι μπορεί με κάποιες βασικές κινήσεις να δούμε σε ποιο σημείο βρίσκεται, Αν υπάρχουν κενά, τότε περνάμε μία φορά γρήγορα την ύλη και στη συνέχεια μπαίνουμε στο κανονικό παιχνίδι. Από εκεί και πέρα δεν καθόμαστε να δείξουμε περαιτέρω θεωρίες, παρά μόνο αν μας το ζητήσουν. Μπορεί για παράδειγμα να μας ρωτήσουν τι κάνεις για κάποιες κινήσεις. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στις κινήσεις κι έτσι πολλές φορές καθόμαστε και τους εξηγούμε κάποιες τακτικές. Τους εξηγούμε κάποιες στρατηγικές, όπως, γιατί ξεκινάμε με κινήσεις από το κέντρο, κι όχι από πλάγια. Εννέα στις δέκα περιπτώσεις ανθρώπων που σου λένε ότι γνωρίζουν σκάκι θα ξεκινήσουν με πλάγια κίνηση. Ο λόγος είναι ότι δεν γνωρίζουν ότι το σκάκι για να κινηθείς πρέπει να ελέγξεις το κέντρο. Όσο ελέγχεις το κέντρο, τόσες περισσότερες δυνατότητες και τόσα περισσότερα τετράγωνα ελέγχεις. Ακόμη έχεις πολλούς χώρους για να κάνεις κινήσεις και να φτάσεις με επιτυχία στο σχέδιο που έχεις καταρτίσει. Μία πλαϊνή κίνηση δεν σε βολεύει σε κάτι. Εκτός κι αν είσαι αποφασισμένος να δώσεις χώρο στον αντίπαλο και να πλαγιοκοπήσεις, η πράξη αυτή δείχνει ότι δεν έχει τέλεια εφαρμογή”.

Ακόμη κι αν δεν ξέρεις σκάκι έχεις ακούσει τις λέξεις, “Ρουά ματ” και “Τσεκ”, αλήθεια τι γίνεται αν κάποιος σου πει “Τσεκ” ή “Ρουά ματ”;

“Το Τσεκ, είναι μία προειδοποίηση ότι απειλείται ο Βασιλιάς. Όταν απειλείς τον αντίπαλο Βασιλιά σου λέει “Τσεκ”, παρόλα αυτά βάση κανονισμού δεν είναι υποχρεωτικό να το πει. Βέβαια είναι υποχρεωτικό ο Βασιλιάς που απειλείται να σωθεί. Μπορώ να πω ότι η έννοια του “Ματ”, “Τσεκ Ματ”, είναι πιο δύσκολη στο να το δώσεις στα παιδιά να την κατανοήσουν. Ένας μεγαλύτερος σε ηλικία είναι πιο εύκολο να την καταλάβει. Αντιθέτως ένα μικρό παιδί δεν μπορεί να καταλάβει πως ακόμη κι αν ο αντίπαλος ξεχαστεί και παίξει κάτι άλλο τότε θα πρέπει να πάρει πίσω την κίνηση που έκαναν και στη συνέχεια να προσπαθήσει να σώσει τον Βασιλιά. Στο σκάκι απαγορεύεται η αυτοκτονία του Βασιλιά. Δεν έχει δεν το είδα. Στο “Ματ” αντιθέτως η παρτίδα τελειώνει γιατί ο Βασιλιάς δεν μπορεί να κάνει κάποια κίνηση σωτηρίας. Μία παρτίδα σκάκι ολοκληρώνεται μια κίνηση πριν φαγωθεί ο Βασιλιάς, γιατί δεν έχει που να πάει επομένως τελειώνει το παιχνίδι”.

Σαν σύλλογος βρισκόσαστε τακτικά;

“Βρισκόμαστε κάθε Τετάρτη και Σάββατο στο χώρο μας από τις 17:00 έως τις 20:00. Τις Τετάρτες κρατάμε με ακρίβεια τους χρόνους μας γιατί στη συνέχεια υπάρχει πρόγραμμα στην συγκεκριμένη αίθουσα, αντίθετα το Σάββατο είναι λίγο πιο χαλαρά τα πράγματα. Αν υπάρχουν παιδιά που έχουν έρθει αρκετές φορές και δεν χρειάζονται κάποια ιδιαίτερα μαθήματα, απλά παίζουμε και τους δείχνουμε κατά τη διάρκεια της παρτίδας κάποιες πιο εξειδικευμένες κινήσεις. Τώρα, αν έρθει κάποιος νέος μαθητής, είμαστε υποχρεωμένοι να του δείξουμε αρκετά πράγματα. Ξεκινάμε από τα πιο απλά και στη συνέχεια περνάμε στα πιο βασικά. Για να ξεκινήσει να παίζει κάποιος θα πρέπει αρχικά να μάθει τις κινήσεις του κάθε κομματιού στην σκακιέρα. Όταν θα δούμε ότι η εξέλιξη του παιδιού είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο, τότε θα παίξει ελεύθερα το παιχνίδι του”.

Κάθε πότε υπάρχουν αγώνες σκάκι;

“Για τον όμιλο του Αιγαίου το στάνταρ είναι ότι οι αγώνες που αφορούν όλες τις κατηγορίες 20 ετών και κάτω, πρωτάθλημα, κύπελλο και Πανελλαδικά πρωταθλήματα, γίνονται πάντα μία φορά τον χρόνο, την Λαμπροβδομάδα. Όπως δηλαδή το είχαμε διοργανώσει εμείς εδώ στη Σύρο, όπου οι αγώνες έγιναν την Λαμπροβδομάδα. Φροντίζουμε κάθε χρόνο η διοργάνωση για γίνεται σε διαφορετικό νησί. Αυτό γίνεται καθαρά για την προβολή του νησιού, αλλά και του αθλήματος. Ένας καλός προγραμματισμός, από την άποψη ότι είναι γνωστό πότε πέφτει αυτή η εβδομάδα, κανονίζεις να πάρεις την άδειά σου αν είσαι εργαζόμενος, τα παιδιά δεν έχουν σχολείο, άρα είναι εύκολο να πάρουν μέρος στη διοργάνωση. Το πρόγραμμα όσον αφορά τους αγώνες είναι αρκετά συμπυκνωμένο, δηλαδή, έχεις αγώνες πρωί και απόγευμα ώστε να μπορείς να παίξεις με όλους, πρωτάθλημα και κύπελλο. Τα παιδιά συνήθως τελειώνουν τα παιχνίδια τους γρήγορα, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους που το τραβάνε περισσότερο. Δεν υπάρχουν μόνο αυτοί οι αγώνες γιατί υπάρχουν και οι ατομικοί αγώνες. Έχουμε το ευτύχημα να γίνονται τα “open” της Λέρου και τις Ικαρίας, τα οποία είναι μέσα στο Αιγαίο και φιλοξενούν με ειδικά πακέτα τους αθλητές μας. Οι αγώνες αυτοί είναι πιο χαλαροί, αφού δίνεις έναν αγώνα την ημέρα και έχεις την ευκαιρία να δεις και το νησί. Οι αγώνες αυτοί γίνονται κάθε καλοκαίρι και έχεις χρόνο να κάνεις και τις διακοπές σου. Ακόμη ένας αθλητής μπορεί να πάρει μέρος και σε άλλους αγώνες που γίνονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος. Υπάρχουν πολλά τουρνουά που μπορείς να πάρεις μέρος”.

Τέλος, κ. Κεραμιώτη θα ήθελα να μου πείτε αν στις Κυκλάδες υπάρχει ενδιαφέρον.

“Μπορούμε να κάνουμε φιλικούς αγώνες με αθλητές από άλλα νησιά. Αυτό γίνεται. Τώρα όσον αφορά τις Κυκλάδες, τα ενεργά σωματεία είναι δύο και είναι στη Σύρο και στην Σαντορίνη. Μάλιστα στη Σαντορίνη γίνεται καταπληκτική δουλειά γιατί βρίσκεται στο νησί η παλαιά πρωταθλήτρια, η Εύα Κόντου και έδωσε το ερέθισμα να ασχοληθούν πολλά νέα παιδιά. Όπως δηλαδή το έχουμε καταφέρει κι εμείς, που έχουν έρθει κοντά μας αρκετά παιδιά. Βέβαια, εκεί είναι λίγο πιο δύσκολο, καθώς έχουν λιγότερο πληθυσμό. Οι υπόλοιπες ομάδες που συμμετέχουν στους αγώνες του Αιγαίου είναι, η Μυτιλήνη, η Χίο, έχουμε την Ικαρία, τη Σάμο - κατεβαίνει για πρώτη φορά φέτος σε αγώνες -, τη Λέρο, την Κάλυμνο, την Κω και την Ρόδο”.