ΠΑΡΑΚΜΗ

  • Τετάρτη, 25 Σεπτεμβρίου, 2013 - 06:00

Του Δημήτρη Αλεξ. Παπαγούνα

τ. πρόεδρο Επιμελητηρίου Κυκλάδων

Τ.Θ. 88 - 84100 – ΣΥΡΟΣ

e-mail: papsdim@hotmail.com

Περπάτησα πριν από λίγες ημέρες σε ένα από τα ωραιότερα νεοκλασικά νεκροταφεία του κόσμου παρέα με τον παιδικό φίλο Βασίλη Κουσουλάκο.

Αναφέρομαι στην Ερμούπολη.

Διαβάζω λοιπόν στα ταφικά μνημεία , ονόματα ανθρώπων που υπάρχουν πλέον ελαχιστότατοι από τους απογόνους τους στην Ερμούπολη. Μαυρογορδάτος, Πετρίτζης, Βλαδίμηρος Αντωνιάδης, Βοκοτόπουλος, Καλβοκορέσης, Σκαραμαγκάς, Κοτσιφάκης, Βαφειαδάκης, Βαλμάδης, Τσιροπινάς, Πρώϊος - Κρίνος, Πετροκόκκινος, Ροδοκανάκης, Νεγρεπόντης, Μπενάκης, Αράγκης και πολλά άλλα.

Πολλοί απ' αυτούς ήλθαν στην Σύρα κατατρεγμένοι πρόσφυγες το 1821. Χιώτες και Ψαριανοί, Σμυρνιοί, Κυδωνιείς και αργότερα Κρητικοί, Κυκλαδίτες, Κάσιοι κ.α. Εγκατεστάθησαν στην ακατοίκητη παραλία του νησιού μας και μέσα σε λίγα χρόνια δημιούργησαν μία μοναδική μέχρι σήμερα νεοκλασική Πολιτεία την Ερμούπολη.

Υπόδειγμα οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης η νεοσύστατη πολιτεία μας, δημιούργησε σε λίγα χρόνια θέατρα, νοσοκομεία, τυπογραφεία, ονομαστά ιδιωτικά σχολεία και Γυμνάσια στα οποία φοίτησαν ονομαστοί Έλληνες όπως ο Δημ. Βικέλας δημιουργός και εμπευστής των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων ο Γεώργιος Σουρής, ο Εμμ. Ροίδης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος στην αυτοβιογραφία του αναφέρει ότι τα χρόνια που έζησε στην Σύρο συνέβαλαν καθοριστικά στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Εξάλλου, οι πρώτοι επιστήθιοι παιδικοί του φίλοι ήσαν Ερμουπολίτες.

Βιβλιοθήκες, η Λέσχη Ελλάς, Γηροκομεία, ορφανοτροφεία, Βιομηχανίες, βυρσοδεψεία, πολυεθνικό Εμπόριο, ναυπηγεία, εφοπλιστικές εταιρείες, ασφαλιστικοί και τραπεζικοί Οργανισμοί. Ακόμη, δημιουργήθηκε το πρώτο συνδικαλιστικό κίνημα και η πρώτη απεργία εργαζομένων στην Ελλάδα. Ευρωπαίος επισκέπτης της εποχής εκείνης μένει κατάπληκτος πως ένα μικρό νησί στην καρδιά του Αιγαίου Πελάγους, έχει μία τόσο ζηλευτή πολιτεία. Ομιλεί για οικιστικό θαύμα και συγκρίνοντας την με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις ομολογεί ότι η Ερμούπολις, υπερέχει των τότε ανεπτυγμένων πόλεων στη ρυμοτομία, ύδρευση και αποχέτευση.

Έφτιαξαν το μεγαλόπρεπο Δημαρχιακό Μέγαρο Ερμούπολης, μοναδικό αρχιτεκτονικό θαύμα του Τσίλερ, το Θέατρο "ΑΠΟΛΛΩΝ" μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε τις αστείρευτες πηγές αισθημάτων πατριωτισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης των ιδρυτών της Ερμουπόλεως. Συνέβαλαν οικονομικά στον αγώνα για την απελευθέρωση τους Έθνους, οργάνωσαν με επικεφαλής τους Χιώτες, την απελευθέρωση της ιδιαιτέρας πατρίδας των και σε λίγες δεκαετίες μετά, ενίσχυσαν με τεράστια ποσά για την εποχή , τις αποστολές εφοδείων και πολεμικού υλικού με τα πλοία "Πανελλήνιον" και" Αρκάδι" τους ηρωικούς αγώνες της Κρήτης, για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού.

Δημιούργησαν - μετά από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους προαιώνιους εχθρούς μας - την πρώτη αστική και μεγαλοαστική κοινωνία στην ελεύθερη πλέον Ελλάδα, που συχνά ακούμε πολλά αρνητικά και ξεχνάμε ότι όσα προσέφερε αυτή η τάξη στην χώρα μας, καμία άλλη κοινωνική τάξη δεν έχει προσφέρει.

Πολλοί από τους προγόνους μας, εγκατεστάθησαν αργότερα στην Αθήνα και Πειραιά. Οι Γεώργιος Σταύρου και ο Ηλίας Κεχαγιάς, ιδρυτές της Εθνικής Τραπέζης είναι ο πρώτος Διοικητής και ο πρώτος Υποδιοικητής της που ξεκίνησαν από την Ερμούπολη . Ο Εμμ . Μπενάκης, ο Ανδρέας Συγγρός, ο Σκαραμαγκάς, οι Αφοί Μεταξά, ο Σκυλίτσης, ο Γεώργιος Ράλλης ο Κωνσταντίνος Πάγκαλος , ο Αμβρόσιος Δαμαλάς ο Ιωάννης Αργέντης και πολλοί άλλοι που έφυγαν από την ονομαστή Ερμούπολη, δημιούργησαν τον νέο επιχειρηματικό κόσμο της χώρας μας. Τεράστια λοιπόν η συμβολή της πόλης μας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Αρκετοί άλλοι όπως οι Αφοί Ράλλη στην Σύρο, στο Λονδίνο, την Τεργέστη , την Κωσταντινούπολη, τη Μασσαλία κ.α., δημιούργησαν την μεγαλύτερη εισαγωγική-εξαγωγική εμπορική επιχείρηση στην Ευρώπη. Εφοπλιστές Συριανοί εγκατεστάσθησαν στον Πειραιά, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, όπως οι Αφοι Ρεθύμνη οι Αφοι Κουλουκουντή, οι Εταιρείες Βαλμάδη, Βάττης, Πνευματικός, Ματαντός, Χανδρής, Περατικός, οι Αφοι Βαλμά, η εταιρεία Αφων Φουστάνου, η εταιρεία Σπ. Κρυστάλλη, η εταιρεία Κοσμά- Δρούτση, Πατέρα, Κρίνου, Δομεστίνη και πολλές άλλες εφοπλιστικές εταιρείες που δεν θυμάμαι, είναι οι κύριοι συντελεστές του εφοπλιστικού Ελληνικού θαύματος.

Σήμερα, ενώ βλέπουμε να καταρρέουν αυτά τα αριστουργηματικά και μοναδικά μαυσωλεία, περιμένουμε από το κράτος να συμβάλλει οικονομικά και να πάρουμε από το Υπουργείο Πολιτισμού την άδεια για την ανάπλαση τους. Όλα από το Κράτος το σημερινό που από υπηρέτης του λαού, έγινε ο δυνάστης του. Τι έγινε λοιπόν και εκφυλιστήκαμε τόσο πολύ! Ξεχάσαμε τελείως τι θα πει πρωτοβουλία, δημιουργία, δυναμισμός και αυτονομία. Τι θα πει ποιότητα! Αν οι πρόγονοι μας σκεπτόντουσαν σαν και εμάς και υπήρχε τότε αυτό το άθλιο σημερινό κράτος, το πιθανότερο θα ήταν να μη υπήρχε σήμερα η Ερμούπολις!!!

Αυτή η μοναδική Συριανή πρωτοπορία χάθηκε και μαζί εξαφανίστηκαν και οι Ερμουπολίτες πρωτοπόροι λες και ήσαν διάττοντες αστέρες.

Πρέπει να ντρεπόμαστε που οι άνθρωποι αυτοί που δημιούργησαν φιλανθρωπικά ιδρύματα τα οποία προίκισαν με το βίος και με τα νεοκλασικά αρχοντικά τους, να βλέπουμε σήμερα τα ιδρύματα αυτά να υπολειτουργούν και ακόμη τα αρχοντικά που ανήκουν στα ιδρύματα αυτά να καταρρέουν. Πρέπει να ντρεπόμαστε γιατί περιμένουμε χρόνια τώρα από την κρατική κεντρική γραφειοκρατία την αδειοδότηση και χρηματοδότηση για διάσωση των μαυσωλείων του νεκροταφείου μας.

Επιτέλους δεν μπορούμε πλέον να δείξουμε λίγο σεβασμό στην παράδοση μας και να αναλάβουν με δυναμισμό οι τοπικές αρχές την πρωτοβουλία νια την άμεση συντήρηση των μαυσωλείων και των νεοκλασσικών αρχοντικών των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων?

Δυστυχώς η ποιότητα ζωής της νεωτέρας Ελλάδας έφυγε μαζί με τους πρωτοπόρους
δημιουργούς Ερμουπολίτες. Η σημερινή υποτιθέμενη εξέλιξη μας πήγε μάλλον
προς τα πίσω ΝΤΡΟΠΗ ΜΑΣ!!!