Πλαίσιο για την αποτροπή των πνιγμών

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης του Υπουργείου Υγείας με θέμα: “Πρόληψη, διάσωση και φροντίδα ατυχημάτων στο νερό για την προστασία της Δημόσιας Υγείας”, το οποίο μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να αναζητήσουν στην ιστοσελίδα του Υπουργείου, προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις και τις παρατηρήσεις τους.

Πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα με φόντο τα περιστατικά πνιγμών που έχουν καταγραφεί κατά καιρούς στη χώρα, η οποία αν και διαθέτει έναν μεγάλο γεωγραφικά νησιώτικο χώρο, ωστόσο κατατάσσεται παγκοσμίως στην 36η θέση, που μετρά ανθρώπινες απώλειες στη θάλασσα.

Όπως υπογραμμίζεται εξ αρχής στην πρόσκληση – ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας, η ηγεσία του “με σκοπό την προστασία της Δημόσιας Υγείας από ατυχήματα στο νερό, προτείνει τις διατάξεις που περιέχονται στο παρόν Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης και καλεί τους άμεσα ενδιαφερόμενους φορείς να διατυπώσουν και να καταχωρήσουν τις απόψεις και προτάσεις τους αποκλειστικά στο μηχανισμό διαβούλευσης εντός της ταχθείσης ημερομηνίας. Η ευρύτατη συμμετοχή όλων θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, προκειμένου το Υπουργείο Υγείας να εξετάσει τις προτάσεις και, όπου κριθεί αναγκαίο, να προβεί στις απαραίτητες τροποποιήσεις του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης, πριν αυτό υπογραφεί”.

Νομικό κενό μέχρι σήμερα

Αναλυτικότερα, το Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης με θέμα "Πρόληψη, Διάσωση, Φροντίδα Ατυχημάτων στο Νερό για την Προστασία της Δημόσιας Υγείας" που εισηγήθηκε η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το σημαντικό νομικό κενό που υφίσταται εδώ και δεκαετίες. Εισηγείται ως αρμόδια εποπτική αρχή το ΚΕΕΛΠΝΟ, που τα τελευταία χρόνια πρωταγωνιστεί στο θέμα των ατυχημάτων στο νερό βάση του ρόλου που του έχει δοθεί από το Εθνικό Σχέδιο για τα Ατυχήματα του Υπουργείου Υγείας και της νομοθεσίας (άρθρο 20, παράγραφος 2γ Ν. 3370/2005, ΦΕΚ 176 Α’ – 11/7/2005).

Αυξητικές τάσεις των πνιγμών που “απαιτούν” νομοθετικές ρυθμίσεις

Βάσει των όσων αναφέρει το αρμόδιο Υπουργείο, “Ο πνιγμός χαρακτηρίζεται σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως με την Ελλάδα να κατατάσσεται 6η σε πνιγμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 χωρών και 36η στον κόσμο σε σύνολο 116 χωρών (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 2014). Ταυτόχρονα, οι πολλαπλάσιοι μη-θανατηφόροι πνιγμοί οδηγούν συχνά σε χρόνια σωματικά, κινητικά, κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα. Πολλοί πνιγμοί, τραυματισμοί από πρόσκρουση με σκάφος, απώλεια ζωής από καρδιογενή αίτια και τραυματισμοί σπονδυλικής στήλης, επισυμβαίνουν στην Ελλάδα σε λίμνες, κολυμβητικές δεξαμενές και υδροψυχαγωγικά πάρκα.

Στους χώρους αυτούς απαιτείται η παρουσία πιστοποιημένου ναυαγοσώστη. Παρόλα αυτά, ως τώρα κανένα νομοθετικό πλαίσιο δεν προσδιορίζει με σαφήνεια τις προϋποθέσεις πιστοποίησής του ναυαγοσώστη για τους συγκεκριμένους λουτρικούς χώρους (πχ εποπτεύουσα κρατική αρχή, φορέας πιστοποίησης, εκπαιδευτές, διδακτέα ύλη, εκπαιδευτικός εξοπλισμός, εξετάσεις κτλ). Αυτό το νομοθετικό κενό μεγιστοποιεί το πρόβλημα στον χώρο της Δημόσιας Υγείας, με συνέπεια την αύξηση των θανάτων τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς, για την αντιμετώπιση του οξυμένου προβλήματος, είναι καθοριστικής σημασίας η θέσπιση νομοθεσίας που θα ορίζει με σαφήνεια τις προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας των σχολών ναυαγοσωστικής που θα πιστοποιούν ναυαγοσώστες που θα εργάζονται σε λίμνες, κολυμβητικές δεξαμενές και υδροψυχαγωγικά πάρκα, και την δημόσια αρχή που θα μεριμνά για τη λειτουργία των σχολών”.

Σύσταση γραφείου ατυχημάτων του ΚΕΕΛΠΝΟ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σχετικό άρθρο που περιλαμβάνεται στο σχέδιο της Υπουργικής απόφασης σχετικά με τη δημιουργία Γραφείου Ατυχημάτων υπαγόμενο απευθείας στον Διευθυντή του ΚΕΕΛΠΝΟ. Το περιεχόμενο του άρθρου έχει ως εξής: “1. Συστήνεται Γραφείο Ατυχημάτων, υπαγόμενο απευθείας στον Γενικό Διευθυντή του ΚΕΕΛΠΝΟ. 2. Για την εκπλήρωση των σκοπών του, στελεχώνεται, κατ’ ελάχιστο, από ένα υπεύθυνο γραφείου και ένα γραμματέα με τα παρακάτω ελάχιστα τυπικά προσόντα: 2.1 Ο Υπεύθυνος Γραφείου Ατυχημάτων (ΥΓΑ) πρέπει να: (1) είναι κάτοχος βασικού πτυχίου ή μεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης ή διδακτορικού με ειδικότητα και/ή διατριβή την διάσωση ή την ναυαγοσωστική από τη ΣΕΦΑΑ ή άλλη ισότιμη σχολή της αλλοδαπής αναγνωρισμένη από το ΔΟΑΤΑΠ, (2) είναι κάτοχος διπλώματος εκπαιδευτή ή εκπαιδευτή εκπαιδευτών ναυαγοσωστών και/ή πρώτης βοήθειας από αναγνωρισμένο οργανισμό, (3) να έχει μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του τουλάχιστον δύο δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά ή ισότιμο συγγραφικό έργο με θέμα την ναυαγοσωστική ή την διάσωση ή την πρώτη βοήθεια, και (4) να έχει εμπειρία ως εκπαιδευτής/ εξεταστής σε εθνικούς ή αλλοδαπούς οργανισμούς πρόληψης ατυχημάτων, πρώτης βοήθειας, ναυαγοσωστικής και διάσωσης στο νερό.
2.2 Ο Γραμματέας Γραφείου Ατυχημάτων (ΓΑ) πρέπει να είναι πτυχιούχος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με εμπειρία σε θέματα πρόληψης ατυχημάτων.
3 Αρμοδιότητες Γραφείου Ατυχημάτων: Το Γραφείο είναι ιδίως αρμόδιο για: (1) την επιθεώρηση και τον έλεγχο των σχολών ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης, για την ίδρυσή τους, κατά τις διατάξεις του άρθρου 3 του παρόντος, (2) την επιθεώρηση και τον έλεγχο των σχολών ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης για ανανέωση αδείας λειτουργίας κατά τις διατάξεις του άρθρου 6, (3) την επιθεώρηση των εγκαταστάσεων, του αρχείου και των διατιθέμενων μέσων, των σχολών ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης, (4) την δειγματοληπτική επιθεώρηση των διενεργούμενων εξετάσεων για την λήψη πιστοποιητικών/ διπλωμάτων, (5) την δημιουργία κατευθυντηρίων γραμμών, σε εκπαιδευτικό και διοικητικό επίπεδο, καθώς και την εκπόνηση εθνικού σχεδίου ως προς την πρόληψη, διάσωση και φροντίδα κινδυνευόντων ατόμων από ατυχήματα στο νερό, (6) την διοργάνωση συνεδριών, σεμιναρίων, ημερίδων και άλλων εκπαιδευτικών συναντήσεων, στις οποίες θα εξετάζει και επιμορφώνει διευθυντές, εκπαιδευτές εκπαιδευτών, εκπαιδευτές, ναυαγοσώστες και το κοινό για τις τελευταίες εξελίξεις σε θέματα πρόληψης, διάσωσης, πρώτης βοήθειας και επείγουσας φροντίδας, (7) την υπόδειξη εκπαιδευτικού υλικού που θα χρησιμοποιείται από τις σχολές ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης όπως διαφάνειες, βίντεο, έντυπα, και τηλεοπτικά κοινωνικά μηνύματα, (8) την επικοινωνία, για λογαριασμό της πολιτείας, με τη Διεθνής Ομοσπονδία Διάσωσης (ΔΟΔ), σε συνεργασία με τον οργανισμό που αποτελεί το πλήρες μέλος της στην Ελλάδα, (9) την γνωμοδότηση εκ μέρους του ΚΕΕΛΠΝΟ για την επιλογή του εκπαιδευτικού συγγράμματος που θα δίνεται ως βοήθημα στους μαθητευόμενους των σχολών ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης και τους λουτρικούς χώρους καθώς και κάθε διευκρινιστική ερμηνεία παροραμάτων ή επικαιροποιήσεων, (10) την διοργάνωση και συμμετοχή σε εγχώρια και αλλοδαπά εκπαιδευτικά προγράμματα, πανεπιστημίων, κυβερνητικών και μη-κυβερνητικών οργανισμών, που έχουν περιεχόμενο συναφές με τον παρόντα νόμο και το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ατυχήματα 2008-2012» του ΥΥ, όπως διάσωση και πρόληψη ατυχημάτων στο νερό, αγωγή υγείας, και εκτιμητή κινδύνου λουτρικών εγκαταστάσεων, (11) την θέσπιση διαγωνισμών και εκδηλώσεων επιβράβευσης πρωτοβουλιών που προάγουν την πρόληψη ατυχημάτων στο νερό σε επίπεδο ιδιωτικό, δημοτικό και δημόσιο, (12) την εκπόνηση ερευνητικών εργασιών και την δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης για τα ατυχήματα στο νερό με συναφές περιεχόμενο, (13) την έκδοση εγκυκλίου για τους επόπτες υγείας και επιθεωρητές υγείας του ΥΥ, που θα ορίζει κάθε έτος την ημερομηνία τέλεσης, την διαδικασία ελέγχου και την σύνταξη αιτιολογημένης έκθεσης ευρημάτων, σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων των επαγγελματικών ομάδων των παραγράφων 3, 4 και 5 του άρθρου 8, (14) την εκπόνηση εισηγήσεων με σκοπό την επικαιροποίηση του εκάστοτε νομοθετικού πλαισίου για τα ατυχήματα στο νερό, (15) οποιοδήποτε άλλο θέμα προκύψει κατά την εφαρμογή του παρόντος μεταξύ του ΚΕΕΛΠΝΟ και των σχολών ναυαγοσωστικής. 4 Η κρίση του ΥΓΑ ως προς την αξιολόγηση των σχολών ναυαγοσωστικής, πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένη και να καταγράφεται σε ειδικό πρακτικό. 5 Τα έξοδα μετακίνησης και παραμονής του ΥΓΑ για τον έλεγχο και την τακτική επιθεώρηση βαρύνουν την σχολή ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης. 6 Για την κατανόηση του παρόντος και την λειτουργία του Γραφείου Ατυχημάτων στο Νερό, καθορίζονται αρκτικόλεξα και ορισμοί”.