Μελισσοτροφικά φυτά της Συριανής γης

Το Συριανό μέλι είναι αγαπητό και άρεσε πολύ, (σε όσους έτυχε να το δοκιμάσουν), για το χρυσόξανθο χρώμα, τη διαύγεια, τη ρευστότητα και το υπέροχο άρωμά του, αλλά και τη γεύση του.

Οι βραχώδεις και ορεινοί όγκοι της Σύρου είναι πλούσιοι στην Κυκλαδίτικη χλωρίδα μ θυμάρι, φασκόμηλο, θρούμπι κι άλλα αρωματικά βότανα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Σε πρόσφατη ανάλυση βρέθηκε να είναι το θυμάρι κατά 89% η πηγή αυτής της εξαίρετης υπερτροφής. Η γεωγραφική θέση του νησιού εξασφαλίζει τα συνεχή ρεύματα αέρα, που αποτελούν (όπως λένε οι ειδικοί) ένα λόγο για την υγεία των μελισσών και την ποιότητα του μελιού. Διάσπαρτες κυψέλες είναι σκαρφαλωμένες στην Απάνω Μεριά, στο Κίνι, στο Γαλησσά, στα Χρούσσα, στην Παρακοπή….και δίνουν τον θησαυρό τους στους Συριανούς μελισσοκόμους που με αγάπη και μεράκι καταφέρνουν να προσφέρουν το ωραίο και αγαπητό μέλι, μένοντας προσηλωμένοι σε αυτά που τους δίδαξαν οι σοφοί πρόγονοι, ενώ ταυτόχρονα μεταφέρουν τη γνώση τους στη σύγχρονη γενιά.

Ιστορία της μελισσοκομίας στις Κυκλάδες

Η χρονολογία που οι άνθρωποι διαπίστωσαν τη χρησιμότητα της μέλισσας και εξάσκησαν τη μελισσοτροφία είναι απροσδιόριστη. Ωστόσο, σύμφωνα με την παράδοση, ο Αρισταίος, γιος του θεού Απόλλωνα και της νύμφης Κυρήνης, θεωρείται ο πατέρας της μελισσοτροφίας. Διδάχθηκε την τέχνη της από τις νύμφες που τον φρόντιζαν και όταν μεγάλωσε την δίδαξε στους κατοίκους της Κέας. Έτσι, σύμφωνα με τους μύθους, πατρίδα της μελισσοκομίας θεωρείται το νησί Κέα και από εκεί διαδόθηκε και στα άλλα νησιά των Κυκλάδων και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Στη μυθολογία μας, με το όνομα Μέλισσα αναφέρονται δύο πρόσωπα: Μια είναι η αδελφή της Αμάλθειας που μαζί ανάθρεψαν τον Δία στο όρος Ίδη της Κρήτης και μια ιέρεια της θεάς Δήμητρας που από το σώμα της γεννήθηκε η μέλισσα, όταν την τεμάχισαν γυναίκες που ήθελαν να τις μυήσει στα μυστήρια της θεάς και εκείνη δεν τους τα αποκάλυπτε.

Αλλά και τα προϊόντα της μέλισσας ήταν γνωστά στους αρχαίους Έλληνες. Η αμβροσία των θεών παρασκευάζονταν από μέλι και γάλα. Ο Δαίδαλος και ο γιος Ίκαρος χρησιμοποιούσαν κερί της μέλισσας για να κατασκευάσουν φτερά όταν αποφάσισαν να δραπετεύσουν από την Κρήτη… Ο Δίας είχε ενθουσιαστεί τόσο πολύ από το γλυκό μέλι, ώστε χάρισε στη μέλισσα, προκειμένου να προστατευθεί από τους ανθρώπους και να προστατεύσει την παραγωγή της, από το θανατηφόρο κεντρί.

Ήταν (και είναι φυσικά) τόσο άριστα οργανωμένη η «κοινωνία» των μελισσών, όπου επικρατεί η συστηματική ζωή, η εργατικότητα, η επικοινωνία και η επιμέλεια των δραστηριοτήτων τους, ώστε αρκετοί αρχαίοι φιλόσοφοι αλλά και συγγραφείς ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με την κοινωνία και το έργο των μελισσών. Και όλα τα μελισσοτροφικά προϊόντα στην ελληνική αρχαιότητα ήταν όχι απλώς γνωστά αλλά και φημισμένα και για την γλυκαντική τους αξία και για τα καλλυντικά της εποχής και για θεραπευτικούς σκοπούς.

Τα προϊόντα της Κυψέλης

Το μέλι: Είναι τρόφιμο και όχι φάρμακο; Παράγεται από τις μέλισσες που συλλέγουν νέκταρ και μικρά κομμάτια από τα φυτά. Μέσα στην κυψέλη αυτά τα φυτά εμπλουτίζονται με άλλες ουσίες της μέλισσας αποθηκεύοντας στις κηρήθρες μέχρι να ωριμάσουν και μετά το ώριμο μέλι σφραγίζεται από τις μέλισσες με κερί. Το μέλι με τις θεραπευτικές του ιδιότητες χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική, στη ζαχαροπλαστική, αρτοποιεία, μαγειρική κα.

Το κερί: παράγεται από τις νεαρές μέλισσες 14-15 ημερών που είναι οι εργάτριες της γύρης. Χρησιμοποιείται στην οδοντοτεχνική, κηροποιεία κα.

Η γύρι: Χρησιμοποιείται στη διατροφή των μελισσών που την παραλαμβάνουν από την είσοδο της κυψέλης τους. Έχει θρεπτική αξία και είναι ωφέλιμη για τον άνθρωπο, ιδιαίτερα στη θεραπεία της χρόνιας προστατίτιδας και διαφόρων άλλων παθήσεων.

Ο βασιλικός πολτός: παράγεται από τις νεαρές “εργάτριες” 5-14 ημερών και τοποθετείται στα κελιά τους, ως τροφή των εργαζομένων μελισσών που είναι οι βασίλισσες.

Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα από φαρμακοποιούς για αλοιφές, καλλυντικά κ.α. Χρησιμοποιείται ακόμη για παθήσεις στομάχου, ήπατος, εντέρου κ.α. Στη Ρουμανία το χρησιμοποιούσε μια γιατρός για τους γέροντες ασθενείς.

Η πρόπολη: Είναι μια ρητίνη που παράγεται από το πεύκο, το έλατο, τη λεύκα, τη φτελιά κ.α. Αυτή η ρητίνη συλλέγεται από τις μέλισσες που την χρησιμοποιούν με διάφορους τρόπους. Φράζουν τις σχισμές και τις χαραμάδες για να κλείσουν γύρω – γύρω την κυψέλη τους, για να μην περάσει κανένα ανεπιθύμητο στοιχείο μέσα.

Κι αυτή η ρητίνη έχει, λένε, θεραπευτικές ιδιότητες αντιμικροβιακές. Χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική, στην σαπωνοποιεία, οδοντόκρεμες κ.α.

Το δηλητήριο της μέλισσας: Είναι μια περίεργη ουσία που αν περάσει σε ζωϊκό ιστό προκαλεί πόνο. Χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας κ.α.

Η Ελλάδα έχει μια πλούσια μελισσοκομική χλωρίδα και πολλά φυτικά είδη που ανήκουν κυρίως στην αυτοφυή (την άγρια) βλάστηση.

Καλλυντικές και θεραπευτικές ιδιότητες του μελιού

Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η επουλωτική, αντιβακτηριακή και αναπλαστική ιδιότητα του μελιού. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία όπως το Κάλιο, το Ασβέστιο, το Μαγνήσιο και περιέχει όλο το σύμπλεγμα της βιταμίνης Β. Τα φλαβονοειδή του δίνουν αντιοξειδωτική δράση και τα οξέα το αναδεικνύουν σε άριστο αντιμικροβιακό. Αναπλάθει το δέρμα, το ενυδατώνει και το προστατεύει. Τονώνει το τριχωτό της κεφαλής, απομακρύνει τους ερεθισμούς και αποκαθιστά τις βλάβες της τρίχας.

Συνεχίζεται...

Θερμές ευχαριστίες στον Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου κ. Γεώργιο Σαρλή και την Φαρμακοποιό κ. Αγγελική Καραμπούλα για τις επιστημονικές πληροφορίες τους για το μέλι.