Μεγάλη δόξα για το νησί της Σύρου

Εκτός από την πολύπτυχη φυσιογνωμία της Σύρου, στην οποία οι φίλοι της ιστορίας και του πολιτισμού διαχρονικά «υποκλίνονται», άξια θαυμασμού είναι και η αγάπη με την οποία οι άνθρωποι που την πατούν, την τιμούν και την αξιοποιούν ως ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης, προσπαθούν να την αναδείξουν, προσφέροντας τις γνώσεις και την επιστημονική ματιά τους.

Η επανακυκλοφορία των «Συριανών Γραμμάτων», του περιοδικού που αποτελεί έναν από τους φωτεινούς «σταθμούς» στην ιστορία των Κυκλαδικών εκδόσεων, κατάφερε όχι μόνο να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον του τοπικού αναγνωστικού κοινού για την πολιτισμική διάσταση και την ταυτότητα του νησιού, αλλά και να τύχει αναγνώρισης σε πανελλήνιο επίπεδο.

Το περιοδικό που, μετά από 29 χρόνια απουσίας, συνεχίζει ξανά την εκδοτική διαδρομή του με μία νέα και παθιασμένη δημιουργική ομάδα υπό τον συντονισμό του κ. Δημήτρη Βαρθαλίτη, έλαβε τιμητική διάκριση στα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2019, τα αποτελέσματα των οποίων ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία αποτελούν την ανώτατη λογοτεχνική διάκριση που αποδίδεται σε λογοτέχνες από το ελληνικό κράτος. Απονέμονται κάθε χρόνο σε συγγραφείς που τα βιβλία τους έχουν εκδοθεί κατά το προηγούμενο έτος και έχουν κατατεθεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος μέχρι την 31η Ιανουαρίου του έτους της κρίσης.

Αξιολογώντας τις εκδόσεις του 2018, η Επιτροπή αποφάσισε ομοφώνως την απονομή τιμητικής διάκρισης στα περιοδικά «Νησίδες» και «Συριανά Γράμματα».

Ένας εκδοτικός μύθος με άξια ομάδα

Ευτυχής για τη λαμπρή αυτή σελίδα στη μακρόχρονη πορεία του περιοδικού, που διανύει με επιτυχία τη β’ περίοδό του, δηλώνει στην «Κοινή Γνώμη», ο εκδότης των «Συριανών Γραμμάτων» κ. Βαρθαλίτης. Όπως εξηγεί, το αποτέλεσμα οφείλεται τόσο στους άξιους συνεργάτες του που μέσα από τις εμπεριστατωμένες και επιστημονικές αναφορές τους συνδράμουν στη διατήρηση και διαιώνιση ενός έντυπου «μύθου» με ιστορική και λογοτεχνική αξία, όσο και στην προσεγμένη και καλαίσθητη έκδοσή του με την υπογραφή της «ΤΥΠΟΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ Α.Ε».

«Αισθάνομαι πολύ τυχερός που όλα αυτά τα χρόνια έχω στο πλευρό μου σπουδαίους και χαρισματικούς ανθρώπους», επισημαίνει ο κ. Βαρθαλίτης. «Στο παρελθόν, είχα την τιμή να συνεργαστώ με τον Ευάγγελο Ρούσσο και τον Μάνο Ελευθερίου με τους οποίους δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στο λογοτεχνικό χαρακτήρα του περιοδικού. Πλέον, με τη νέα ομάδα των «Συριανών Γραμμάτων» που στελεχώνουν, μεταξύ άλλων, ο Αχιλλέας Δημητρόπουλος, ο Θωμάς Δρίκος και ο Τέος Ρόμβος», δίνουμε ανάλογη έκταση και βαρύτητα σε ιστορικά θέματα, όπως το Λοιμοκαθαρτήριο».

Σύμφωνα με τον κ. Βαρθαλίτη, «τα Συριανά Γράμματα» αποτελούν για τον ίδιο ένα προσωπικό ταξίδι αναζήτησης και βαθύτερης γνωριμίας με τη γενέτειρά του, το οποίο δεν έχει ημερομηνία λήξης. «Είμαι θαρραλέος και δεν υποχωρώ. Παρά τις δυσκολίες της εποχής, δεν το βγάζω κάτω. Είπα ότι θα κυκλοφορήσουμε το επόμενο τεύχος και θα το κάνουμε». Η προσεχής καλοκαιρινή έκδοση του περιοδικού θα είναι αφιερωμένη στον Μάρκο Βαμβακάρη με αφορμή τη συμπλήρωση τόσο των 115 χρόνων από τη γέννηση του Πατριάρχη του ρεμπέτικου, όσο και των 85 χρόνων από την ηχογράφηση της θρυλικής και γνωστής παγκοσμίως «Φραγκοσυριανής». Υπενθυμίζεται, μάλιστα, ότι ο κ. Δημήτρης Βαρθαλίτης έχει συγγράφει, κατόπιν πολυετούς έρευνας, τη δίτομη βιογραφία του καλλιτέχνη με τίτλο «Από τον μύθο στην ιστορία: 1600-2017».

«Τα “Συριανά Γράμματα” είναι για μένα το ίδιο μου το σώμα. Θέλω να γνωρίσω τον εαυτό μου και η Ερμούπολη είναι η ψυχή μου», καταλήγει ο κ. Βαρθαλίτης, υπογραμμίζοντας ότι μέσω της διάκρισης του περιοδικού βραβεύεται η ίδια η Σύρος, σκορπίζοντας σε όσους την αγαπούν μεγάλη χαρά και ευτυχία.

Μέρος της Συριανής παρακαταθήκης

Από την πλευρά του, ο αρχισυντάκτης των «Συριανών Γραμμάτων», Αχιλλέας Δημητρόπουλος κάνει λόγο στην «Κοινή Γνώμη» για επιβράβευση μίας πολυεπίπεδης και συλλογικής προσπάθειας που συνεχώς ενισχύεται και καρποφορεί χάρη στα αισθήματα που τρέφουν όλοι οι εμπλεκόμενοι για την πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

«Είμαστε Συριανοί, άνθρωποι που αγαπάμε βαθύτατα τον τόπο που μας γέννησε. Με αυτή τη διάκριση, καταφέραμε να χρεώσουμε μια επιτυχία στο νησί της Σύρου, τη δική μας Σύρο, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς και όπως σε βάθος χρόνο της αξίζει», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Μεθαύριο, εμείς δεν θα υπάρχουμε. Όπως δεν υπάρχει πια ο Ευάγγελος Ρούσσος και ο Μάνος Ελευθερίου που έχουν επίσης θέση στο όλο εγχείρημα των «Συριανών Γραμμάτων» της Β’ περιόδου. Μην ξεχνάμε ότι ο Ευάγγελος Ρούσσος ήταν εκείνος που ενέπνευσε όλους μας για να συνεχίσουμε την έκδοση του περιοδικού. Έτσι λοιπόν δεν είναι μόνο δικό μας το περιοδικό αλλά και αυτών που δεν είναι πια ανάμεσά μας».

Για τον ίδιο, έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι τα «Συριανά Γράμματα» συνεχίζουν να γράφουν τη δική τους ιστορία, αποτελώντας μέρος της τοπικής κληρονομιάς. «Το περιοδικό θα υπάρχει πάντα στη Βιβλιοθήκη της Ερμούπολης, όπως υπήρξαν και προηγούμενες τοπικές προσπάθειες που έγιναν στη Σύρο από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα». Προσθέτει δε, ότι η επιτυχία αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην όρεξη και την προθυμία του εκδότη, Δημήτρη Βαρθαλίτη να κρατά ζωντανή αυτή τη «φωνή» με κάθε τρόπο. «Στις εποχές που ζούμε, δεν θα μπορούσε εύκολα κάποιος να βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη. Ο Δημήτρης το κάνει, ενώ αφιερώνει και πολύ προσωπικό χρόνο για έρευνα. Έχει πρόσβαση σε αρχεία και πρόσωπα, ενώ χαίρει εκτίμησης από όλα τα ιστορικά πρόσωπα που πέρασαν στη Σύρο με τελευταία περίπτωση την οικογένεια Βαμβακάρη. Όπως χαρακτηρίζω «ραψωδό» τον Βαμβακάρη, ισάξιο του Ομήρου, έτσι θεωρώ τον Βαρθαλίτη κορυφαίο ρεπόρτερ. Μπαίνει στο μάτι του κυκλώνα για να βγάλει αυτό που θέλει».  

Κ. Καταγάς: «Είμαστε χαρούμενοι για τη διάκριση που έλαβε το “παιδί” μας»

Τα θεμέλια για την επανεμφάνιση των «Συριανών Γραμμάτων» τέθηκαν πριν από 3,5 χρόνια. Το χειμώνα του 2016, συστάθηκε μια ομάδα για να εξετάσει τη δυνατότητα επανέκδοσης του περιοδικού, το οποίο είχε κλείσει έναν κύκλο, αφήνοντας όμως κενό στον τόπο και στο κοινό του, ο οποίος το θυμόταν και το ζητούσε.

Όπως εξηγεί στην «Κοινή Γνώμη» ο κ. Κωνσταντίνος Καταγάς που έχει αναλάβει τη σελιδοποίηση και το κόσμημα του εξωφύλλου, «αυτό δεν θα συνέβαινε αν δεν έβαζε πλάτη ο εκδότης και παλιό μέλος των Συριανών γραμμάτων κ. Δημήτριος Β. Βαρθαλίτης εκδηλώνοντας ενθουσιασμό για την προοπτική επανέκδοσης-συνέχισης αυτού του πολύτιμου περιοδικού της Σύρας. Μαζί με τον επίσης “παλιό” κ. Αχιλλέα Δημητρόπουλο και με την υποστήριξη της Ελένης, συζύγου του Αχιλλέα, ο κ. Βαρθαλίτης δέχτηκε τη ...συνέχιση της έκδοσης».

Η πρώτη ομάδα αποτελούταν από τους Τέο Ρόμβο, Χαρά Πελεκάνου, Αχιλλέα Δημητρόπουλο, Τάκη Γαλανόπουλο, Θωμά Δρίκο, Δημήτρη Βαρθαλίτη και Κωνσταντίνο Καταγά. Εκείνοι αποτέλεσαν τον πυρήνα της συντακτικής ομάδας η οποία θα πλαισιωνόταν ανάλογα με το θέμα κάθε έκδοσης.

«Το καινούργιο έπρεπε να μην είναι αντίγραφο του προηγούμενου, έπρεπε να είναι σύγχρονο αλλά όχι φλύαρα “μοντέρνο” και η θεματολογία του ανάλογης ποιότητας και ίσως καλύτερη της πρώτης περιόδου έκδοσής του.

Έτσι αποφασίστηκε να μετατραπεί σε “περιοδικό-βιβλίο” με θεματικές παρουσιάσεις - αφιερώματα. Εγώ ανέλαβα όλο το καλλιτεχνικό-αισθητικό, το τεχνικό κομμάτι της έκδοσης και όλες της διαδικασίες συλλογής των άρθρων, της σελιδοποίησης και της ψηφιακής επεξεργασίας για να παράγεται σταθερά ένα περιοδικό-βιβλίο με σταθερή μορφή και υψηλή ποιότητα. Ξανασχεδιάστηκε το περιοδικό προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της σύγχρονης τυπογραφίας,

Ξανασχεδιάστηκε το κόσμημα του περιοδικού προβάλλοντας τη διδασκαλία του Φερεκύδη στον Πυθαγόρα. Αποφασίστηκε η σελιδοποίηση και η μορφή (layout), ...και φυσικά, τιμής ένεκεν, αποφασίστηκε το θέμα του πρώτου τεύχους. “Αφιέρωμα στην Απάνω Μεριά της Σύρου”.

Επιλέξαμε, τηρουμένων των δυνατοτήτων της έκδοσης, τους καλύτερους συνεργάτες για το συγκεκριμένο πόνημα. Όλοι άρχισαν να τρέχουν και στο άκουσμα της επανέκδοσης πολλοί θέλησαν να συμβάλλουν στη νέα αυτή προσπάθεια.

Όσα προβλήματα και αν παρουσιάστηκαν -και πιστέψτε με είναι πολλά στην αρχή κάθε έκδοσης περιοδικού, πόσο μάλλον ενός περιοδικού με την ιστορία των Συριανών γραμμάτων- επιλύθηκαν και καλύφθηκαν υπό το στόχο να ξαναεκδοθεί αυτό το πολύτιμο περιοδικό με τη μακρά ιστορία. Πολλοί είπαν ότι είναι ρίσκο.

Εμείς όλοι βάλαμε το κεφάλι κάτω, βρήκαμε διόδους συνεργασίας και αποτελεσματικότητας, επιλύαμε τις διαφωνίες μας και τραβούσαμε μπροστά σε ένα “ερασιτεχνικό”, για τις εκδόσεις, περιβάλλον.

Έτσι τον Απρίλη του 2017 είχαμε την ευτυχία να “γεννήσουμε” το πρώτο τεύχος της Β’ περιόδου. Από μας... ενθουσιασμός, είχαμε το μωρό μας.

Από τον κόσμο... οσμίζομαι επίσης αλλά αυτό θα σας το πουν ο εκδότης και ο αρχισυντάκτης. Σήμερα μετά την έκδοση του 6ου τεύχους ήρθε και η τιμητική διάκριση από τα Ελληνικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2019. Χαρήκαμε ιδιαίτερα ως μια μορφή αναγνώρισης των προσπαθειών όλων, εκδότη, συντακτικής ομάδας, συνεργατών επιστημόνων και αρθρογράφων, παραγωγής και διανομής.

Πήραμε μια ποσότητα “οξυγόνου” και συνεχίζουμε, μετά από μιά διακοπή μιάς έκδοσης λόγω κορωναϊού. Ελπίζουμε και δουλεύουμε για το τεύχος του Δεκεμβρίου με αισιοδοξία και χαρά για τη διάκριση που έλαβε το “παιδί” μας».