Παναγία Μεγαλόχαρη

“άραγε θε ν’ αξιωθώ, τον κάβο να πατήσω στην Παναγιά του χωραφιού να πα’ να λειτουργήσω...” λέει ένα κυκλαδίτικο τραγούδι. Ένα από τα πολλά που αναφέρονται στην Παναγία στα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας. Αυτά τα άσπρα, (τα περισσότερα) και ωραία νησιά που γεννήθηκαν από τους ανέμους και τα κύματα, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, στολίζουν το Αιγαίο Πέλαγος. Έχουν πανέμορφα μικρά και μεγάλα σπίτια, άσπρες εκκλησίες, μικρές και μεγάλες, αφιερωμένες οι περισσότερες στην Μεγαλόχαρη. Είναι τόσοι πολλοί οι άνθρωποι που φροντίζουν να είναι πάντα ωραίες και καθαρές όλες αυτές οι εκκλησίες που στολίζουν τα νησιά και το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Όλοι γνωρίζουμε ότι στους παλαιότερους αιώνες πέρασαν και από τα νησιά μας πολλοί ξένοι και πολιτισμένοι και κάποιοι κατακτητές, που τους ενδιέφεραν τα λιμάνια και η θέση των νησιών. Όλοι θαύμασαν και αγάπησαν τα νησιά. Από τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι των νησιών μας, ήταν χριστιανοί, πίστευαν στον θεό και έχτιζαν τις εκκλησίες τους όπου με συγκίνηση προσεύχονταν. Πίστευαν στην Παναγία. Σε όλα τα Κυκλαδονήσια φρόντισαν και έκτισαν εκατοντάδες μικρές και μεγάλες εκκλησίες, εξωκλήσια που είναι αφιερωμένες στην Θεομήτορα. Πολλά μικρά ξωκλήσια είναι κτισμένα πάνω σε βράχους, σε γκρεμούς, σε παραλίες με τη δική τους αρχιτεκτονική, αλλά και τις δικές τους ιστορίες. Οι Παναγίες του Αιγαίου έχουν διάφορα επίθετα που προέρχονται από τον τρόπο κατασκευής, όπως Τουρλιανή της Μυκόνου. Ονομάστηκε έτσι επειδή η εικόνα βρέθηκε στην παραθαλάσσια περιοχή Τούρλος. Πήρε το όνομά της από τον τόπο προέλευσής της. Είναι γνωστή η εικόνα η Πορταΐτισσα της Αστυπάλαιας, που σημαίνει την προστάτιδα... της πόρτας του Κάστρου.

Η Παναγία του Αιγαίου

Ο Δεκαπεντάυγουστος είναι η ημέρα που η εκκλησία μας τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου. Κάθε χρόνο την ημέρα αυτή που την ονομάζουμε “Ημέρα της Παναγίας”δεν υπάρχει Έλληνας χριστιανός που να μην στρέφει την αγάπη και τον θαυμασμό του στην Θεομήτορα που την εκτιμά και την θεωρεί πηγή της ευσπλαχνίας, της αγάπης, της στοργής...

Αναρίθμητοι είναι οι ύμνοι στη Μητέρα του Χριστού, όπως αναρίθμητοι και διάσπαρτοι σ’ ολόκληρη τη χώρα είναι οι ναοί, τα ξωκλήσια και οι τοπωνυμίες. Αμέτρητα πλεούμενα φέρουν στην πλώρη τους το άχραντο όνομά Της. Με πολλά λατρευτικά ονόματα Την κόσμησε η λαϊκή πίστη. Την αποκάλεσε Δέσποινα, Πλατυτέρα, Παρηγορήτρα, Οδηγήτρια, Γλυκοφιλούσα, Χρυσή Λυχνία, Ελεούσα, Μεγαλόχαρη και τόσα άλλα ακόμα ονόματα που μαρτυρούν πόσο κοντά βρίσκεται στην ψυχή των χριστιανών ανθρώπων.

Παναγία Μεγαλόχαρη

Η Ευαγγελίστρια της Τήνου

Ο Ναός της Παναγίας είναι το κορυφαίο προσκύνημα χιλιάδων ανθρώπων, ξεπερνάει τα στενά όρια του νησιού στο οποίο χιλιάδες προσκυνητές συγκεντρώνονται όλες τις εποχές του χρόνου για να ζητήσουν την εξ ύψους παρηγοριά της Παναγίας της Μεγαλόχαρης.

Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με αέτωμα στην πρόσοψη και με ψηλό κωδωνοστάσιο. Ο υπέροχος ναός βρίσκεται πάνω σε ύψωμα της χώρας του νησιού. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Στρατή και έχει κτισθεί με μάρμαρα από Τήνο και Πάρο. Η 15η Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου) έχει καθιερωθεί ως μεγαλειώδης εορτή του νησιού με το Βασιλικό διάταγμα στις 12 Δεκεμβρίου 1836 και περιλαμβάνει θρησκευτικό, αλλά και στρατιωτικό μέρος εορτασμού.

Η Εικόνα της Παναγίας.

Όπως αναφέρει η παράδοση , “οι κάτοικοι της Τήνου αναζητούν την εικόνα της Παναγίας, λίγο πριν από την Επανάσταση του 1821, μετά από όραμα του γέροντα περιβολάρη του Μιχαήλ Πολυζώη. Όμως η έρευνα δεν απέδωσε καρπούς...” Η μοναχή Πελαγία ήταν εκείνη που είχε το αληθινό και σωστό όραμα. Στις 30 Ιανουαρίου του 1823 παρουσιάστηκε η εικόνα της Παναγίας στον χώρο που έσκαβαν οι εργάτες, όπως είχε αναφέρει η μοναχή Πελαγία.

Στο Ιερό προσκύνημα του Ναού βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα του Ευαγγελισμού γεμάτη με πολύτιμα αφιερώματα των πιστών που καλύπτουν σχεδόν όλη την εικόνα. Η ανεύρεση της εικόνας της Ευαγγελίστριας (30 Ιανουαρίου 1823) και η ανέγερση του ναού, συνδέεται με την νεότερη ιστορία του νησιού, το οποίο από τον 19ο αιώνα έως σήμερα, έγινε τόπος πανελλήνιου και πανορθόδοξου προσκυνήματος.

Η Παναγία στην ποίηση

Κυρά Φανερωμένη μου, παρηγοριά του κόσμου,

βοήθα με την πανόρφανη! Τ’ άγιο σου χέρι δος μου

για ν’ ανεβώ στο βράχο σου! Δεν ήλθες ψες το βράδυ ωσάν

αχιδ’ ανέλπιστη στο μαύρο μου τον Άδη,

κι εσφόγγισες το δάκρυ μου και μου πες συ, κυρά μου,

να πάρω το παιδάκι μου στην έρμη αγκαλιά μου

και να το φέρω να το ιδείς... Παρθένε βοήθησέ με...

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Ένα θαύμα να έρχεται απ’ τους ουρανούς

Ιερείς και πουλιά να τραγουδούν το χαίρε:

Χαίρε η καιόμενη και χαίρε η χλωρή

Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί

Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται

Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται

Χαίρε του παραδείσου των βυθών η Αγρία

Χαίρε της ερημιάς των νησιών η Αγία

Χαίρε η ονειροτόκος, χαίρε η Πελαγινή

Χαίρε Αγκυροφόρος και η Πενταστέρινη

Χαίρε με τα λυτά μαλλιά η χρυσίζοντας τον άνεμο

Χαίρε με την ωραία λαλιά η δαμάζοντας τον δαίμονα

Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των κήπων

Χαίρε που αρμόζεις τη ζώνη του Οφιούχου

Χαίρε η ακριβοσπάθιστη και σεμνή

Χαίρε η προφητικιά και δαιδαλική

Οδυσσέας Ελύτης

Μια Παναγιά, μιαν αγάπη που έχω κλείσει

σε ερημοκλήσι αλαργινό.

Κάθε βραδιά, της καρδιάς την πόρτα ανοίγω

κοιτάζω λίγο και προσκυνώ.

Μια Παναγιά, μιαν αγάπη που έχω κλείσει

σε ερημοκλήσι αλαργινό.

Κάθε βραδιά, της καρδιάς την πόρτα ανοίγω

δακρύζω λίγο και προσκυνώ.

Νίκος Γκάτσος

Χίλιες ολόθερμες ευχές στις κυρίες και τους κυρίους που γιορτάζουν την αγία ημέρα της Παναγίας.