Παραδοχή αδυναμίας κάλυψης των αναγκών

Με δύο νέες προτεινόμενες ρυθμίσεις, στο σχέδιο νόμου περί «Μέτρων για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Υγείας, δίνεται δυνατότητα σε Δήμους και Περιφέρειες, να καλύπτουν από ίδιους πόρους έκτακτες ελλείψεις σε Κέντρα Υγείας και νοσοκομεία, όπως επίσης και να παρέχουν προσωπικό, από κοινού με το Πυροσβεστικό Σώμα, για την κάλυψη κενών στους οδηγούς ασθενοφόρων.

Εντός των διατάξεων της πρώτης εκ των εν λόγω ρυθμίσεων, παρέχεται η δυνατότητα σε ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, να καλύπτουν, μέσω των προϋπολογισμών τους, έκτακτες λειτουργικές ανάγκες των Δημόσιων Δομών Υγείας, γεγονός, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας. Μεταξύ των σημείων, που προκαλούν την αντίθεση της ΚΕΔΕ στην ψήφιση της νομοθετικής ρύθμισης, είναι η έλλειψη διαβούλευσης με το συλλογικό όργανο των Δήμων της χώρας, πριν τη σύνταξη των διατάξεων, αλλά και το ζήτημα της αδυναμίας των Δήμων να παρέχουν τις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις για την κάλυψη των αναγκών των μονάδων υγείας, δεδομένου, ότι αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι προβλήματα υποχρηματοδότησης, καθώς οι κρατικές επιχορηγήσεις προς τους ΟΤΑ έχουν «κατρακυλήσει» κατά περίπου 60%, μέσα στα προηγούμενα 5 χρόνια.

Με τη δεύτερη ρύθμιση, που εισηγείται το Υπουργείο Υγείας, προτείνεται η κάλυψη των κενών στις θέσεις των οδηγών ασθενοφόρων στα Κέντρα Υγείας, είτε από δημοτικούς υπαλλήλους, είτε από το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος. Σημειώνεται, ότι η ρύθμιση αφορά μόνο σε ασθενοφόρα, που ανήκουν στο εκάστοτε Κέντρο Υγείας και όχι σε αυτά του ΕΚΑΒ. Αυτό, που δεν ορίζεται από την προτεινόμενη διάταξη ωστόσο, είναι η εργασιακή σχέση που θα έχει ο δημοτικός υπάλληλος, ή ο υπάλληλος του Πυροσβεστικού Σώματος, με το οικείο Κέντρο Υγείας, που θα δέχεται την υπηρεσία του.

Αξίζει να αναφερθεί, ότι μεταξύ των προτεινόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων, που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, υπάρχει και διάταξη, όσον αφορά σε παροχή δυνατότητας σε Δήμους και Περιφέρειες, να παρέχουν κίνητρα (στέγαση, σίτιση, επίδομα), σε επικουρικούς και αγροτικούς ιατρούς, ώστε να υπάρχει ενδιαφέρον στην κάλυψη των κενών θέσεων, ένα πάγιο αίτημα, τόσο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, όσο και αρκετών Δήμων των Κυκλάδων.

Επιχορηγήσεις χωρίς έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο

Με θέμα «Κάλυψη έκτακτων λειτουργικών αναγκών των Δημόσιων Δομών Υγείας από τους ΟΤΑ Α’ και Β’ Βαθμού και Νομικών Προσώπων αυτών», η πρώτη προτεινόμενη ρύθμιση, αναφέρει, ότι «οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού, καθώς και τα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα αυτών, δύνανται να επιχορηγούν, μέσω κονδυλίων του προϋπολογισμού τους, έκτακτες λειτουργικές ανάγκες των Δημόσιων Νοσοκομείων, των εποπτευόμενων και επιχορηγούμενων από το Υπουργείο Υγείας νοσηλευτικών ιδρυμάτων, των Δημοσίων Μονάδων Ψυχικής Υγείας, των εποπτευόμενων και επιχορηγούμενων Νοσοκομείων από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, που βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων τους. Οι επιχορηγήσεις αφορούν στην κάλυψη άμεσων και απαραίτητων αναγκών για τη διασφάλιση της υγείας των πολιτών και ιδίως ιατρικό υλικό, ιατρικά μηχανήματα, τεχνικά έργα και επισκευές, ενεργειακές ανάγκες – καύσιμα.

Στη δεύτερη παράγραφο, ορίζεται η διαδικασία, με την οποία θα αιτείται και θα παρέχεται η συνδρομή των ΟΤΑ. «Μετά από αίτηση του Διοικητή ή Προέδρου των δομών της παρ. 1 του παρόντος, προς τον Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή στο Νομικό Πρόσωπο αυτού, που κοινοποιείται και στην κατά τόπο αρμόδια ΥΠΕ και στον Υπουργό Υγείας, ο ΟΤΑ ή το Νομικό Πρόσωπο λαμβάνει αιτιολογημένη απόφαση. Η επιχορήγηση συντελείται κατόπιν απόφασης του Περιφερειάρχη ή του Δημάρχου, ύστερα από θετική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και του Προέδρου του Νομικού Προσώπου, ύστερα από εισήγηση των οικονομικών υπηρεσιών του Νομικού Προσώπου».

Όπως ορίζεται στην προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση, η διαδικασία, με την οποία συντελείται η επιχορήγηση, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, εκφεύγει του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, γεγονός, που προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις, σχετικά με τις συνέπειες, που μπορεί να έχει στην τήρηση της νομιμότητας και της ηθικής.

Σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση που συνοδεύει την πρόταση του Υπ. Υγείας, «από την προτεινόμενη διάταξη ενδέχεται να προκληθεί σε βάρος των προϋπολογισμών των ΟΤΑ (Φορείς Γενικής Κυβέρνησης), καθώς και των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων αυτών ετήσια δαπάνη λόγω της δυνατότητα επιχορήγησης μέσων κονδυλίων του προϋπολογισμού τους έκτακτων λειτουργικών αναγκών των Δημόσιων Νοσοκομείων κλπ», ενώ «η ανωτέρω δαπάνη θα αντιμετωπιστεί από πιστώσεις των προϋπολογισμών των οικείων ΟΤΑ και των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων αυτών».

Όπως δε, αναφέρεται στην Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρύθμισης, «είναι επιτακτική η ανάγκη θεσμοθέτησης της δυνατότητας των ΟΤΑ να επιχορηγούν έκτακτες λειτουργικές ανάγκες των δημόσιων φορέων υγείας, που βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων τους, ακριβώς, λόγω των προβλημάτων που πολλές φορές εμφανίζονται στους φορείς αυτούς. Η θεσμοθέτηση της διάταξης νόμου προκαλεί άμεσα όφελος προς την κοινωνία και τους πολίτες, γιατί εξασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία των φορέων όταν αυτοί αδυνατούν να εξυπηρετήσουν λειτουργικά τους πολίτες».

Αν και η τροπολογία δίνει τη δυνατότητα στον οικείο Δήμο ή την Περιφέρεια, να συνδράμει τις δομές υγείας και να συμβάλλει στην αύξηση της ποιότητας των παρεχόμενων προς τους πολίτες υπηρεσιών, αν και εφόσον έχουν την οικονομική δυνατότητα, με την παραπάνω ρύθμιση, λαμβάνεται ως δεδομένη η τρέχουσα τραγική κατάσταση στο χώρο της Υγείας, ενώ οι υγειονομικές μονάδες δύνανται να «επαιτούν» τη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία στη μεγαλύτερη πλειοψηφία της, «παλεύει» με τις δικές της ελλείψεις σε πόρους, αδυνατώντας σε πολλές περιπτώσεις να καλύψει επιτακτικές ανάγκες, στους τομείς άμεσης ευθύνης της.

Στην ουσία, γίνεται παραδοχή της ήττας, την οποία έχει υποστεί το κεντρικό κράτος, όσον αφορά στην παροχή αξιοπρεπών υπηρεσιών υγείας, αφού πλέον επαφίεται στην «καλή θέληση» των Δήμων και των Περιφερειών, προκειμένου να «κουκουλωθούν» οι λειτουργικές ανάγκες σε νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, ενώ παράλληλα, η έλλειψη ελέγχου των επιχορηγήσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, αποτελεί ένα σημαντικό «μελανό σημείο».

«Προχειρότητα και ανευθυνότητα» καταλογίζει η ΚΕΔΕ

Έντονη υπήρξε η αντίδραση του συλλογικού οργάνου των Δήμων της χώρας, με την ΚΕΔΕ, να ασκεί βέτο στην κατάθεση της τροπολογίας προς ψήφιση.

Η Κ.Ε.Δ.Ε. εξέφρασε την «αντίθεσή της στην Ν-τροπολογία που προωθεί η Κυβέρνηση», η οποία σύμφωνα με την Ένωση, «επιχειρείται να περάσει “στα κρυφά” κι ενώ τα μάτια της κοινής γνώμης είναι στραμμένα στις κινητοποιήσεις των αγροτών».

Σύμφωνα με την ΚΕΔΕ, η προτεινόμενη ρύθμιση «αποτελεί δημόσια ομολογία της χρεοκοπίας που έχει οδηγήσει η σημερινή Κυβέρνηση το Δημόσιο Σύστημα Υγείας, αποδεικνύει την ανικανότητά της να εξασφαλίσει τους πόρους που απαιτούνται για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του συστήματος, ενώ επιβεβαιώνει την προχειρότητα και την ανευθυνότητα με την οποία επιχειρεί να μεταθέσει τις ευθύνες της η Κεντρική Κυβέρνηση, στις πλάτες της Αυτοδιοίκησης».

Σε σχετική της ανακοίνωση η Ένωση, τονίζει πως «το δίδυμο του Υπουργείου Υγείας ουσιαστικά αδιαφορεί για την υγεία των πολιτών, όταν καλούν την Αυτοδιοίκηση να αναλάβει την ευθύνη χρηματοδότησης των δημόσιων δομών υγείας, ενώ γνωρίζουν ότι δεν διαθέτει τους αναγκαίους πόρους, ακόμη και για να καλύψει τις δικές της ανάγκες. Και παρασύρουν κι άλλα μέλη της Κυβέρνησης, που συνυπογράφουν τη συγκεκριμένη τροπολογία, σε ανθρωποκτόνες πολιτικές. Το μόνο που ενδιαφέρει την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας είναι να φορτώσουν τις ευθύνες της δικής τους ανικανότητας, στους Δήμους. Δεν θα τους το επιτρέψουμε. Δεν θα γίνουμε εμείς νεκροθάφτες της δημόσιας υγείας, για να διατηρήσουν αυτοί τις υπουργικές τους θέσεις. Δεν θα παίξουμε εμείς με την υγεία των πολιτών, για να βρουν άλλοθι οι σημερινοί κυβερνώντες».

Ταυτόχρονα, η ΚΕΔΕ υποστηρίζει, πως οι νομοθετικές ρυθμίσεις προωθούνται, χωρίς πρώτα να έχει προηγηθεί δημόσιος διάλογος και διαβούλευση με την Αυτοδιοίκηση, κατηγορώντας τους για ολοκληρωτισμό.

Όπως υπογραμμίζει η ΚΕΔΕ, στην περίπτωση που η τροπολογία ψηφιστεί, θα ενημερωθούν αναλυτικά οι τοπικές κοινωνίες «για τις συνέπειες που θα έχει η υλοποίηση της στη λειτουργία των δημόσιων δομών υγείας και κατ’ επέκταση στην υγεία των πολιτών».

Αναφέρεται δε, πως «ως ΚΕΔΕ, γνωρίζουμε καλά ότι οι Δήμοι, που βρίσκονται σε δυσπρόσιτες κι απομακρυσμένες περιοχές, δεν έχουν ούτε τα έσοδα, αλλά ούτε και το προσωπικό, για να καλύψουν τις βασικές τους λειτουργίες. Τα τελευταία μάλιστα έξι χρόνια, η κρατική χρηματοδότηση προς την Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού έχει μειωθεί πάνω από 60%. Με δεδομένη αυτή την κατάσταση, πιστεύει ο κ. Υπουργός ότι υπάρχει Δήμος, που μπορεί να καλύψει από τον προϋπολογισμό του τη λειτουργία δημόσιων δομών υγείας; Ψάχνει ο κ. Υπουργός Δημάρχους θύματα για να μοιραστεί μαζί τους τις ευθύνες που δημιουργεί η αδιέξοδη πολιτική υγείας που εφαρμόζει;».

Αοριστίες στη διατύπωση και επιδερμική αντιμετώπιση

Στην δεύτερη εκ των προωθούμενων τροπολογιών, η οποία αφορά μόνο σε Κέντρα Υγείας και όχι άλλες δομές, προτείνεται η κάλυψη κενών, στις θέσεις οδηγών ασθενοφόρων, ιδιοκτησίας των ίδιων των ΚΥ και όχι αυτών του ΕΚΑΒ.

Όπως αναφέρεται συγκεκριμένα, στην πρόταση ρύθμισης, «στις περιοχές όπου υπάρχουν Κέντρα Υγείας τα οποία δεν διαθέτουν προσωπικό για τη λειτουργία των ασθενοφόρων τους ή που το προσωπικό τους δεν επαρκεί για την πλήρη κάλυψη μεταφοράς των ασθενών δύναται α) προσωπικό του πυροσβεστικού σώματος και β) προσωπικό των ΟΤΑ να οδηγεί τα ασθενοφόρα που ανήκουν στο Κέντρο Υγείας, κατόπιν αιτήματος αυτού, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις. Το ως άνω προσωπικό πρέπει να διαθέτει επαγγελματική άδεια οδήγησης και να έχει εκπαιδευτεί ταχύρρυθμα σε βασικές γνώσεις παροχής πρώτων βοηθειών. Η διακομιδή των ασθενών θα γίνεται με συνοδεία υγειονομικού προσωπικού από το αντίστοιχο κέντρο υγείας.

Περεταίρω λεπτομέρειες για την εκπαίδευση της προηγούμενης παραγράφου θα ρυθμίζονται με εγκύκλιο του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ) σε συνεργασία με το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος και τους αντίστοιχους ΟΤΑ.

Το περιεχόμενο των ως άνω διατάξεων δεν έχει εφαρμογή στη λειτουργία των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ».

Στη ρύθμιση δεν υπάρχει καμία αναφορά στο είδος της εργασιακής σχέσης, που θα αναπτύσσεται μεταξύ δημοτικού υπαλλήλου ή υπαλλήλου πυροσβεστικού σώματος με το Κέντρο Υγείας, εφόσον θα απασχολείται σε αυτό, ούτε επίσης στο αν η απασχόληση του εργαζομένου θα γίνεται επιπλέον του συμφωνηθέντος χρόνου εργασίας, που ορίζει η σύμβαση με την Υπηρεσία του και κατά συνέπεια θα λογίζεται ως υπερωρία. Δεν ορίζεται επιπλέον, ούτε η αρμοδιότητα για την κάλυψη της επιπλέον δαπάνης για τη μισθοδοσία του υπαλλήλου, που θα καλύπτει το κενό του οδηγού στο Κέντρο Υγείας, αφού στην Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, που συνοδεύει την τροπολογία, αναφέρεται πως «από τις προτεινόμενες διατάξεις, δεν προκαλείται επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, ούτε επιβάρυνση του προϋπολογισμού των οικείων ΟΤΑ». Κατά συνέπεια δεν υπάρχει πρόβλεψη για την αμοιβή του υπαλλήλου.

Ένα ακόμη σημείο, το οποίο εγείρει ερωτήματα, είναι και η επιφανειακή αντιμετώπιση του κινδύνου της ανθρώπινης ζωής, καθώς η «ταχύρρυθμη εκπαίδευση σε βασικές γνώσεις πρώτων βοηθειών», δεν επαρκεί, προφανώς, για την ασφαλή μεταφορά σοβαρών περιστατικών, από υπαλλήλους, που ουδεμία σχέση είχαν στο παρελθόν με το αντικείμενο εργασίας, που θα κληθούν να φέρουν σε πέρας.

Αν και υπάρχει πρόβλεψη για απαραίτητη συνοδεία από υγειονομικό προσωπικό, υπάρχουν αρκετά Κέντρα Υγείας, μεταξύ αυτών και πολλά των Κυκλάδων, τόσο υποστελεχωμένα, που η αποδυνάμωση του ήδη ελάχιστου υγειονομικού προσωπικού, έστω και για λίγα λεπτά της ώρας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, με αυξημένη κατακόρυφα την κίνηση σε αυτά, να είναι σχεδόν αδύνατη, γεγονός, που ενδεχομένως να οδηγήσει σε αποστολή των υπαλλήλων/οδηγών, για διακομιδή περιστατικών, χωρίς συνοδεία.

Μη υποχρεωτικός ο χαρακτήρας της ρύθμισης

«Αφορά τις περιπτώσεις, που ο Δήμος ή η Περιφέρεια θέλει και μπορεί να δώσει επιχορήγηση. Κανείς δεν τους υποχρεώνει», σημειώνει, σχολιάζοντας τις προτεινόμενες διατάξεις του Υπουργείου Υγείας, ο βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Νίκος Συρμαλένιος, «είναι δυνητική η επιδίωξη αυτή. Δε σημαίνει ότι ο κάθε Δήμος υποχρεώνεται να το κάνει».

Ο κ. Συρμαλένιος επέρριψε ευθύνες και στην ΚΕΔΕ, καθώς, όπως τόνισε, η αντίδρασή της «πατά» σε αντιπολιτευτικές τακτικές ενάντια στην Κυβέρνηση. «Δεν θέλει, ή δεν μπορεί ο Δήμος να δώσει χρήματα; Ας μη δώσει. Υπάρχουν όμως και Δήμοι, που θέλουν», ανέφερε, ενώ αρνήθηκε τις κατηγορίες, που προσάπτει η Ένωση στην κυβέρνηση, σχετικά με τη μετακύλιση της ευθύνης για τη χρηματοδότηση των δομών υγείας στην Αυτοδιοίκηση, επαναλαμβάνοντας, ότι η προτεινόμενη τροπολογία, προαπαιτεί την συναίνεση του οικείου Δήμου, για την έκδοση της όποιας επιχορήγησης.

«Ας κάνουν αντιπολίτευση, δεν πειράζει, αλλά η δυνατότητα και όχι η υποχρέωση, της οποιασδήποτε παροχής, τη στιγμή που υπάρχει αυτή η δεινή κατάσταση στην οικονομία, αν μπορεί να βοηθήσει η Αυτοδιοίκηση, καλό είναι να μπορεί να βοηθήσει. Παρ’ όλα αυτά, η προσπάθεια που έχει γίνει φέτος, με αυτό το “μίζερο” προϋπολογισμό, που διαχειριζόμαστε, είναι να δώσουμε 350 εκατομμύρια επιπλέον, σε σχέση με πέρσι για τη Δημόσια Υγεία, γι’ αυτό και ξεκίνησαν ήδη οι προκηρύξεις για πρόσληψη μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, έπειτα από αρκετά χρόνια».

Όσον αφορά δε στα ερωτήματα που προκύπτουν από τη διατύπωση της διάταξης την κάλυψη των αναγκών για τους οδηγούς ασθενοφόρων, ο κ. Συρμαλένιος τόνισε, πως έχει ζητηθεί κατά κόρον από δημάρχους, ιδιαίτερα απομακρυσμένων και δυσπρόσιτων περιοχών, ενώ υποστήριξε, πως καλό θα ήταν να μη στέκεται κανείς σε λεπτομέρειες, «θα τα βρούμε. Όταν υπάρχει καλή διάθεση από όλες τις πλευρές, όλα θα βρεθούν».

Τέλος, υπογράμμισε, πως «με το νομοσχέδιο αυτό γίνεται μία προσπάθεια να καλυφθούν επείγουσες κοινωνικές ανάγκες», υποστηρίζοντας, πως οι διατάξεις αυτές αντιμετωπίζουν προσωρινά τις ανάγκες, έως ότου υπάρξουν οι απαραίτητοι κρατικοί πόροι για την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας.