Όχι

Μεγαλειώδες το ΟΧΙ σύσσωμου του Ελληνικού λαού. Μεγαλειώδης και η νικηφόρος αντίστασή του στους ιταμούς βαρβάρους. Μετά τις πρώτες νίκες, που άρχισαν στις 28 Οκτωβρίου, και διάρκεσαν για μήνες, ακολούθησε η συντριπτική σαρωτική μηχανή των Αρίων. Και πάλι ακολούθησε η μεγαλειώδης αντίσταση, που ξεκίνησε για παγκόσμια πρώτη φορά στην Αθήνα με το κατέβασμα της βαρβαρικής σημαίας από την Ακρόπολη. Και επηρέασε την τελική έκβαση του πολέμου καθυστερώντας την εισβολή στη Ρωσία ως το Χειμώνα.

Κι ύστερα; Δεν είναι η ώρα για καταλογισμούς ευθυνών. Έγραφα αλλού πως μέσα στ΄ άλλα, Έλληνες είμαστε «…κι όσοι ντρεπόμαστε για ό,τι επονείδιστο… έπραξαν οι περασμένες γενεές και αποδεχόμαστε το μερίδιο τις ευθύνης να αποκαταστήσουμε ή να αποζημιώσουμε για την επονείδιστη πράξη». Ο εμφύλιος πόλεμος ήταν η επονείδιστη κατάληξη της μεγαλειώδους γενιάς και ακόμη πληρώνομε για να την αποκαταστήσουμε, υλικά και ηθικά, μολονότι στην ευθύνη συμμετέχουν σημαντικά ισχυροί ξένοι και από τις δύο τότε μεριές.

Και τώρα; Τι θα κάνουμε με το μεγαλειώδες ΟΧΙ της 5ης Ιουλίου; Θα το γιορτάζουμε κάθε χρόνο με παράτες; Θα περιοριστούμε στους πανηγυρισμούς (ακόμη και πολλών από όσους ψήφισαν ΝΑΙ) για την αντίστασή μας στις ιταμές πιέσεις των Αρίων και λοιπών βαρβάρων; Ή θα το αξιοποιήσουμε; Και πώς;

Ποια ήταν η διαφορά τότε στο δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ των αρχικών μεγαλειωδών φάσεων για τις οποίες είμαστε περήφανοι και της επονείδιστης συνέχειας; Η διαφορά ήταν, επιμένω να ισχυρίζομαι, ότι στην πρώτη φάση ενεργήσαμε χωρίς καμιά πίεση απέξω, με βάση τη δική μας, αποκλειστικά δική μας, βούληση. Και το να ενεργείς σύμφωνα με το δικό σου σκοπό είναι το κύριο στοιχείο της ελευθερίας. Αντίθετα, η επονείδιστη φάση έγινε με την άμεση ή έμμεση προτροπή κάποιων ξένων, που, εντελώς εύλογα, επιδίωκαν τη δική τους, όχι τη δική μας, ωφέλεια. Τορπιλίστηκε τότε κάθε προσπάθεια συνδιαλλαγής των αντιμαχομένων από όλες τις μεριές. Και τα δύο στρατόπεδα ωφελούνταν από τη συνέχιση του αδελφοκτόνου πολέμου μας, ως τη βαθύτατα αιματηρή του κατάληξη.

Το δίλημμα της 5ης Ιουλίου ήταν «ναι» ή «όχι» σε συγκεκριμένο ερώτημα που όμως είχε ήδη απαντηθεί από εκείνους που το είχαν προκαλέσει. Είχε, επομένως, ευρύτερο νόημα, που επεκτεινόταν σε ολοένα και πιο συμβολικούς ορίζοντες. Σήμαινε ναι ή όχι (όχι αναγκαστικά, αλλά αυξάνοντας τις πιθανότητες) για ευρώ ή δραχμή, για παραμονή μας ή όχι στην Ευρωζώνη, στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην κυριαρχία της Οικονομίας ή της Πολιτικής πάνω στον κόσμο, στην αξιοπρέπεια και στην κυριαρχία των λαών, στη δημοκρατία και συνεχίζομε.

Με την ένταξή μας στην ΕΟΚ παλιότερα και στην Ευρωζώνη αργότερα, εκχωρήσαμε κυριαρχικά μας δικαιώματα σε έναν Οργανισμό, τον οποίον όμως ελάχιστα ελέγχομε. Το Κοινοβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εκλέγεται με ανεκτά δημοκρατικό τρόπο, δεν έχει εξουσία, δεν έχει εκτελεστικές αρμοδιότητες, δεν ελέγχει αποτελεσματικά την «κυβέρνηση» της Ευρώπης, την Κομισιόν. Άρα εκχωρήσαμε κυριαρχικά μας δικαιώματα σε εξουσία που δεν ελέγχομε επαρκώς. Βέβαια, εξακολουθούμε να έχουμε έναν υποτυπώδη έλεγχο σε δύο κυρίως σημεία: Δεν μπορεί κανένας να μας αποβάλει από την Ευρωζώνη ή την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς τη συγκατάθεσή μας. (Βέβαια μπορούν να μας εξωθήσουν να θέλουμε να φύγουμε). Το άλλο είναι ότι έχομε δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) σε συγκεκριμένα υπαρξιακά θέματα. (Και πάλι μπορούν να μας επιβληθούν στραγγαλιστικές πιέσεις για να μην ασκήσουμε τέτοιο βέτο, αλλά το πόσο θα αντέξουμε εξαρτάται κύρια από εμάς). Τα δύο αυτά δικαιώματα έχουν σημαντική πολιτική αξία. Όσο η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ελκυστική στον κόσμο, πολλοί είναι εκείνοι που θα ήθελαν να ενταχθούν σ΄ αυτήν και εμείς μπορούμε να αρνηθούμε την ένταξή τους, αν θεωρήσουμε ότι αυτοί μας θίγουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Τις τελευταίες μέρες προβλήθηκαν υπαρκτοί και φανταστικοί κίνδυνοι για να ενισχυθεί η θέση των υποστηρικτών του ναι ή του όχι. Ανάμεσά τους ήταν και ο κίνδυνος διχασμού, αναβιώνοντας μνήμες του επονείδιστου εμφυλίου. Ιδίως οι πιο παλιές γενιές, που τον βίωσαν, πήγαν να παρασυρθούν στο συγκεκριμένο πανικό. Το πόσο φανταστική και όχι υπαρκτή, ήταν αυτή η συγκεκριμένη καταστροφολογία είναι φανερό και στον πιο απλοϊκό νου, αν σκέφτεται ψυχρά λογικά και απροκατάληπτα: Ο κίνδυνος εμφυλίου πολέμου υπάρχει αποκλειστικά και μόνον εφόσον υπάρχουν όπλα στις αντιμαχόμενες ομάδες. Όπως τότε, στον εμφύλιο. Και όπλα φυσικά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν στα χέρια δυνητικά αντιμαχομένων! Πολύ περισσότερο, λέω εγώ, που δεν υπάρχουν σήμερα αντιμαχόμενοι πέρα από την εύλογη επιθυμία οποιουδήποτε να αλλάξει κάποιος αρχηγός.

Τι λοιπόν πρέπει να κάνουμε; Στις ακρωτηριασμένες δικαιοδοσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας υπάρχει η δυνατότητα να συγκληθούν οι πολιτικοί αρχηγοί και να συζητήσουν. Το πρώτο σωστό βήμα έγινε. Από κει κι έπειτα η συνέχεια εξαρτάται από την ωριμότητα αυτών των αρχηγών. Το θεμελιώδες είναι να απαντηθεί με πειστικότητα κάποιο ερώτημα και να εφαρμοσθεί υπεύθυνα η απάντηση που του δόθηκε. Ο κίνδυνος είναι να τεθούν σε προτεραιότητα λάθος ερωτήματα. Λάθος ερωτήματα π.χ. είναι τα: «Ευρώ ή Δραχμή; Μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή έξω από αυτήν; » Και άλλα τέτοια. Η προτίμηση του Ελληνικού λαού έχει διατυπωθεί πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Φυσικά και θα ληφθεί υπόψη. Τα πραγματικά ερωτήματα όμως είναι άλλα και είναι επιτακτική ανάγκη να απαντηθούν: «Τι θέλομε να κάνουμε αν μείνουμε στο Ευρώ ή αν πάμε στη Δραχμή;» «Τι θέλομε να κάνουμε αν μείνουμε μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή αν βγούμε από αυτήν;» Η απάντηση σε τέτοιες ερωτήσεις που συνοψίζονται στο «Ποιος είναι ο Σκοπός μας;» δεν εξαρτάται από κανένα ξένο. Οι ξένοι μπορούν να διευκολύνουν ή δυσχεράνουν την επιδίωξη του Σκοπού μας, όχι όμως να μας τον αλλάξουν.

Η εμμονή σε ένα δικό μας σκοπό είναι προϋπόθεση (όχι εγγύηση) για την επιτυχία του. Υπενθυμίζω ιστορικά «στιγμιότυπα». Ο ξεσηκωμός των Ελλήνων το 1770 κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία με σφαγή των Ελλήνων. Είχε γίνει με προτροπή της Αικατερίνης, που όμως λίγο αργότερα έκλεισε ειρήνη με τους Τούρκους. Ο ξεσηκωμός του 1821 έγινε χωρίς ξένη προτροπή, με πρωτοβουλία φωτισμένων Ελλήνων, πρώτιστα του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας. Η εμμονή σ΄ αυτό το σκοπό, με τρομακτικές θυσίες, ακόμη και με επονείδιστο (πάλι) εμφύλιο πόλεμο, οδήγησε τελικά στην επιτυχία, στο Ναβαρίνο και στην (ακρωτηριασμένη, είναι αλήθεια) ελευθερία μας.

Από τους πολιτικούς αρχηγούς μας προσδοκώ τη διατύπωση ενός, μόνον ενός, κυρίαρχου σκοπού, που εξαρτάται κύρια από εμάς. Και μας δεσμεύει.

Δημ. Α. Σιδερής, Ομ. Καθηγητής Καρδιολογίας, dimitris.sideris@gmail.com