Χρηματοδότηση της ακτοπλοΐας από την Ε.Ε.

Παροχές στους ακτοοπλόους

Στην ήδη βεβαρημένη οικονομικά Ελληνική ακτοπλοΐα, με απόρροια αυτής της κατάστασης την περιορισμένη εκτέλεση δρομολογίων και τους ελλοχεύοντες κινδύνους της πλήρους απομόνωσης των ελληνικών νησιών, έρχεται ενισχυτικά η υιοθέτηση της «Διακήρυξης των Αθηνών», που περιλαμβάνει τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρώπης για τη ναυτιλία.

Με χρηματοδοτήσεις της ναυτιλίας, της ακτοπλοΐας, και των λιμανιών, μέσω Κοινοτικών κονδυλίων, επιχειρείται η ενίσχυση του τομέα, ενώ η έννοια της νησιωτικότητας τίθεται ως πρωταρχική στην χάραξη ευρωπαϊκών πολιτικών.

Ευρωπαϊκή ενίσχυση

Ο κλάδος της ακτοπλοΐας που βαρύνεται ήδη με χρέη άνω του 1 δις ευρώ, υποδέχεται με ανακούφιση την προοπτική χρηματοδότησης, όπως αυτή προκύπτει από την ενδιάμεση στρατηγική για τις ναυτιλιακές μεταφορές, βάσει των όσων τέθηκαν στην άτυπη Σύνοδο των υπουργών Ναυτιλίας των κρατών μελών της Ε.Ε. και των κρατών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

Έναντι αυτής της περιορισμένης ρευστότητας των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων, προτάσσεται ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός για ενίσχυση, μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων, της ακτοπλοΐας και της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (short sea), προκειμένου να ενδυναμωθεί ο ρόλος τους, καθώς πρόκειται για παρεχόμενο κοινωνικό αγαθό.

Όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπος Μεταφορών, SiIm Kallas, «Δεν πρόκειται για κρατική ενίσχυση η χρηματοδότηση της ακτοπλοΐας μικρών αποστάσεων. Πρόκειται για επιλέξιμη δαπάνη εφόσον προσφέρεται ως παροχή, ως αγαθό που προσφέρεται στο κοινωνικό σύνολο».

Αυτή η προοπτική θεωρείται ότι θα βοηθήσει στον αναπτυξιακό βηματισμό της ναυτιλίας, με τα ελληνικά ναυτιλιακά συμφέροντα να απολαμβάνουν του ενδιαφέροντος των ευρωπαίων, που μεταφράζεται σε οικονομική υποστήριξη τους.

Οι χρηματοοικονομικές διευκολύνσεις προσανατολίζονται στην αντικατάσταση των παλαιών πλοίων που εξυπηρετούν τις μικρές αποστάσεις, με νεότερα ή ακόμα και νεότευκτα, τα οποία όμως θα ακολουθούν συγκεκριμένες περιβαλλοντολογικές προδιαγραφές.

Παράλληλα θα ενισχύεται οικονομικά η μετατροπή των παλαιάς τεχνολογίας πλοίων σε νέες τεχνολογίες, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν χρήση εναλλακτικών καυσίμων scrubbers χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο ή του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG.

Οι εν λόγω μεταβολές θέτουν ως προοπτική την τόνωση των ευρωπαϊκών ναυπηγείων, καθώς είναι δυνατόν να υλοποιηθούν από τις υπάρχουσες ναυπηγικές μονάδες, οι οποίες ειδικά στην Ελλάδα βρίσκονται στα όρια οικονομικής κατάρρευσης.

Η χρηματοδότηση των άγονων γραμμών

Με αυτές τις προοπτικές χρηματοδότησης που έθεσαν οι ευρωπαίοι υπουργοί, ουσιαστικά ενισχύεται αυτός καθ’ αυτός ο κλάδος των ακτοοπλόων, χωρίς όμως να δίνεται η παραμικρή εγγύηση για μετακύληση αυτού του οφέλους προς τους νησιώτες, αλλά και προς την εθνική οικονομία, ειδικά όσον αφορά στην επιβάρυνση των επιδοτήσεων των άγονων γραμμών.

Μόλις πριν λίγους μήνες ο Ευρωπαίος Επίτροπος, Χοακίν Αλμούνια, έδινε σαφή απάντηση για το εάν υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης πλοίων, με πόρους του ΕΣΠΑ, για τις άγονες γραμμές.

Η απάντηση του Ευρωπαίου Επιτρόπου, στη σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Γιώργου Σταυρακάκη, ήταν σαφής, ότι «Τα κράτη μέλη επιτρέπεται να χρηματοδοτούν ελεύθερα τις δαπάνες που πραγματοποιούνται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας».

Συγκεκριμένα τα ερωτήματα που είχαν τεθεί ως προς τις χρηματοδοτήσεις των άγονων γραμμών, εάν θέτουν όρια οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά στη χρηματοδότηση των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, με το δημόσιο να παρέχει αποζημιώσεις για τα έξοδα λειτουργίας των πλοίων προκειμένου να εξασφαλιστούν επαρκείς συνδέσεις προς και μεταξύ των νησιών, εάν εφαρμόζονται οι κανόνες με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από την πηγή της χρηματοδότησης που χρησιμοποιείται από τον δημόσιο φορέα για την παροχή των αποζημιώσεων, ποιοι τύποι δαπανών για την παροχή υπηρεσιών στον τομέα των δημοσίων μεταφορών μπορούν να καλυφθούν μέσω αυτών των αποζημιώσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα εισιτήρια θα έχουν προσιτές τιμές, εάν είναι κάποιες από αυτές τις δαπάνες επιλέξιμες για χρηματοδότηση από την ΕΕ και εάν ισχύουν διαφορετικοί κανόνες όταν ο δημόσιος φορέας διαχειρίζεται κάποιο πλοίο που ανήκει σε ιδιωτικό φορέα.

Μεταξύ άλλων στην απάντηση του Χοακίν Αλμούνια, αναφερόταν ότι «τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια να καθορίζουν τη λειτουργία θαλάσσιων γραμμών ως υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος. Οι σχετικοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις καθορίστηκαν με την απόφαση της Επιτροπής, με το σύνολο των κανόνων να έχουν ισχύ, ανεξάρτητα από την πηγή της δημόσιας χρηματοδότησης. Στο βαθμό που τηρούνται όλες οι σχετικές προϋποθέσεις, το κατά πόσο μια επιχείρηση μεταφορών που εκτελεί υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος μισθώνει, χωρίς να έχει στην ιδιοκτησία της, τα μεταφορικά μέσα που χρησιμοποιούνται για την παροχή της εν λόγω υπηρεσίας, είναι άσχετο προς τον σκοπό εκτίμησης της κρατικής ενίσχυσης».

Κυβερνητικές διευκολύνσεις

Από την μία πλευρά οι Ευρωπαίοι υπουργοί αποφασίζουν να παρέχουν οικονομικές ενισχύσεις στους ακτοοπλόους και ενισχύουν τον χρηματοδοτικό ρόλο του κράτους για τις άγονες γραμμές, ενώ από την άλλη η ελληνική κυβέρνηση λαμβάνει αποφάσεις που τους απαλλάσσουν από τις οφειλές τους προς το δημόσιο.

Οι Έλληνες εφοπλιστές καταγράφουν πρωτιές σε παγκόσμιο επίπεδο, όσον αφορά στον αριθμό των πλοίων που διαθέτουν, τα οποία ανέρχονται σε 4.894, συνολικής χωρητικότητας 164 εκ. τόνων, αριθμοί που φέρνουν την χώρα στην κορυφή της ποντοπόρου ναυτιλίας, σύμφωνα μα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση του οίκου Clarkson και δημοσιοποιήθηκαν από τη Γαλλική εφημερίδα «Le Monde».

Και ενώ οι Έλληνες εφοπλιστές, μόνο πέρυσι, προχώρησαν στην κατασκευή 275 νέων πλοίων, για τα οποία δαπανήθηκαν 9,4 δις ευρώ, χωρίς κανένα από αυτά να δοθεί σε ελληνικό ναυπηγείο, η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να ενισχύσει τις μεταξύ τους σχέσεις, με τη μη διεκδίκηση των εκατομμυρίων ευρώ, από τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.

Αυτό κατέστησε σαφές στη Βουλή ο υπουργός Ναυτιλίας, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ο οποίος προφασιζόμενος προτάσεις και παρατηρήσεις της τρόικας όπως ανέφερε, κατέστησε σαφές πως δεν πρόκειται να διεκδικήσει το ελληνικό δημόσιο τις οφειλές των ναυτιλιακών εταιρειών προς το ΝΑΤ.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «Υπάρχουν 110 εκατομμύρια οφειλόμενα στο ΝΑΤ», συμπληρώνοντας πως «εμείς θέλουμε οι εταιρείες να λειτουργούν ώστε να πληρώνουν τις εισφορές τους προς το ΝΑΤ και γι’ αυτό το λόγο έχουμε κάνει πάρα πολλές ρυθμίσεις προς την κάλυψη αυτών» και κατέληξε πως «δεν συμφέρει σε καμία περίπτωση να πηγαίνουμε στη χρεοκοπία εταιρειών, γιατί τελικά και το ΝΑΤ δεν μπορεί να εισπράξει».

Ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες

Μεταξύ των όσων ανακοίνωσε στη Βουλή ο υπουργός Ναυτιλίας, ήταν και η ελευθερία που παρέχεται στους ακτοοπλόους ως προς την ελευθερία επιλογής δρομολόγησης πλοίων κατά το συμφέρον τους.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τίθεται στη διακριτική ευχέρεια των ακτοοπλόων η απόφαση για επιλογή όποιου πλοίου εκείνοι επιθυμούν για την κάλυψη των συγκοινωνιακών γραμμών των νησιών κατά τη χειμερινή περίοδο.

Όπως επιβεβαίωσε ο υπουργός, «Αν το κρίνει πρόσφορο, μπορεί κάποια από τις εταιρείες, να μεταφέρει περισσότερες ημέρες ακινησίας σε ένα μεγαλύτερο κοστοβόρο πλοίο για τη χειμερινή περίοδο και να εξυπηρετεί τις ίδιες συγκοινωνιακές ανάγκες με κάποιο μικρότερο. Δεν γίνεται για κανέναν άλλο λόγο παρά μόνον για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας του συγκεκριμένου κλάδου».

Συμπλήρωσε δε ότι «αποτελεί μια από τις προτάσεις του ΟΟΣΑ- η οποία έπρεπε να έχει ήδη ενσωματωθεί στα προηγούμενα νομοθετήματα, δεν είχαμε, όμως, καταλήξει οριστικά με την τρόικα στην ακριβή διατύπωση».

Και πάλι λόγος περί νησιωτικότητας

Πέραν αυτών, η υιοθέτηση από τους Ευρωπαίους υπουργούς, του κειμένου της «Διακήρυξης των Αθηνών», στο οποίο ενσωματώθηκε η έννοια της νησιωτικότητας, αποτελεί καίριο σημείο, που θα αποτελέσει μελλοντικά δεδομένο των σχεδιαζόμενων ευρωπαϊκών πολιτικών.

Εντύπωση προκάλεσε η τοποθέτηση του Έλληνα υπουργού Ναυτιλίας, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, που αντί να αναφέρει την νησιωτικότητα ως συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα, την χαρακτήρισε ως ιδέα που πρόκειται να εισαχθεί στις ευρωπαϊκές πολιτικές.

Σημείωσε πάντως πως αυτή η κίνηση στοχεύει στο «να αποτραπεί ο περιφερειακός και κοινωνικός αποκλεισμός και απομόνωση και να προσφέρουμε ισότιμες ευκαιρίες ανάπτυξης στα μικρά και απομακρυσμένα νησιά μας».

Ετικέτες: