ΚΟΙΝΩΝΩ Tinos Art Gathering 2022

Το 2019 το ΚΟΙΝΩΝΩ Tinos Art Gathering ξεκίνησε ένα πολύπλευρο σπονδυλωτό διεθνές εγχείρημα, βασισμένο στη συμμετοχή μεγάλου αριθμού καλλιτεχνών από το διεθνή χώρο, επιστημόνων και ερευνητών μέσω προγραμμάτων διακρατικής φιλοξενίας – residency σε πάνω από 60 φυσικές και πολιτιστικές τοποθεσίες σε όλο το νησί της Τήνου.

Η θεματική σειρά «Τέσσερα (συν ένα) Στοιχεία» δανείζεται τα τέσσερα στοιχεία, τη φωτιά, το νερό, τον αέρα και τη γη, συν ένα – το “στοιχείο” του χρόνου από τη μία ως εναλλαγή των εποχών του έτους και από την άλλη ως ανθρώπινη παρέμβαση στο φυσικό και πολιτισμικό τοπίο.

Στόχος των διοργανωτών ήταν η υλοποίηση του πρότζεκτ μέσα από τέσσερα ξεχωριστά προγράμματα διεθνούς καλλιτεχνικής παραγωγής, έρευνας και φιλοξενίας – residency (αντίστοιχα των θεματικών: φωτιά, νερό, αέρας, γη), διάρκειας 18 ημερών το καθένα, με διαφορετικές ομάδες συμμετεχόντων και τοποθεσιών δημιουργίας, σε τέσσερις διαφορετικές εποχές του έτους.

Το πρώτο residency, το Στοιχείο της Φωτιάς υλοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2020 με τη φιλοξενία 30 διεθνών συμμετεχόντων. Ωστόσο, η εξάπλωση της πανδημίας οδήγησε τους διοργανωτές τους διοργανωτές να αναβάλουν τον σχεδιασμό της θεματικής και να την προσαρμόσουν σε μια κοινή περίοδο κατά την οποία θα λάμβαναν χώρα όλες οι παραγωγές. Υπό τις παρούσες συνθήκες, αυτό δεν θα καταστεί δυνατό ούτε τον προσεχή Μάιο, όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί.

Νέος σχεδιασμός λόγω πανδημίας

Όπως σημειώνεται, μια θεματική δράση όπως το «Τέσσερα (συν ένα) Στοιχεία» έχει τις προοπτικές να φιλοξενήσει κατά μέσο όρο 45 συμμετέχοντες διαφορετικών πεδίων, ενώ παράλληλα η διεπιστημονική φύση -μέσα από επιτόπιο έργο- των δράσεών μας, που πραγματοποιούνται με τη φιλοξενία διακρατικών συμμετεχόντων, αποτελούν ένα εύφορο έδαφος και μέσο αναπαραγωγής για την ανάπτυξη των ιδεών του Κοινωνώ στο νησί της Τήνου.

Στην προσπάθειά του να διατηρήσει τον συλλογικό χαρακτήρα και τον κοινωνικό - περιβαλλοντικό γνώμονα της θεματικής, καθώς και να ενδυναμώσει τη διαδικασία προετοιμασίας και τον σχεδιασμό των παραγωγών, το «Κοινωνώ» αποφάσισε να μεταφέρει το πρόγραμμα φιλοξενίας τον Μάιο του 2022. Οι δράσεις του θα πραγματοποιηθούν σε πέντε τοπόσημα της Τήνου.

Η προθεσμία υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης είναι 31 Ιουλίου 2021. Η επιλογή των συμμετεχόντων θα γίνεται σταδιακά και η επικοινωνία μαζί τους θα ξεκινήσει πριν την λήξη της προθεσμίας.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποστείλουν πρόταση, συνδυάζοντας οι ίδιοι ένα ή περισσότερα από τα τέσσερα φυσικά στοιχεία με μια τοποθεσία-τοπόσημο από τα ακόλουθα: Λατομεία Κουμελά, Κακιά Σκάλα, Χωριό Ισμαήλ, Λιμνοδεξαμενή Λιβάδας, Λιβάδι Κώμης.

Λατομεία Κουμελά

Στο βορειοδυτικό άκρου του νησιού, σε μια απόλυτα ξερή γη, η Τηνιακοί ανακάλυψαν και εκμεταλεύτηκαν πολλά χρόνια πριν το πράσινο μάρμαρο. Η τοποθεσία αποτελείται απο ένα συμπλεγμα λατομείων, άλλα πιο παλιά και άλλα νεώτερα, με αποκορύφωμα ένα μικρό δίκτυο τριών λατομείων, των οποίων το μάρμαρο έχει ένα ιδιαίτερο πρασινωπό χρώμα και είναι πολύ γερό. Ο λόγος γίνεται για τα τρία λατομεία με τα ονόματα “Θάλασσα”, “Νέον” και “Τζούλια”, στην περιοχή Αχινούς που ξεκίνησαν να δημιουργούνται το 1909.

Κακιά Σκάλα

Στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού σε έκταση 21km2, από την ακτή (Λιβάδα) μέχρι υψόμετρο 540μ (Βωλάξ), εμφανίζεται επιφανειακή εξάπλωση γρανιτικών όγκων. Η µαγµατική δραστηριότητα εκδηλώθηκε µε την διείσδυση ενός πλουτωνίτη (18-23 εκατομμύρια χρόνια πριν), το μάγμα του εσωτερικού της γης δηλαδή διεισδύει στον εξωτερικό στερεό φλοιό. Από τη στιγμή που ο γρανίτης εμφανιστεί στην επιφάνεια, επηρεάζεται από τις κλιματικές μεταβολές (διάβρωση, διάλυση, αποσάθρωση), κάτι που παθαίνει κάθε πέτρωμα, μέχρι να μεταμορφωθεί σε χώμα, δηλαδή έδαφος. Έτσι και ο γρανίτης αποσαθρώνεται σε έδαφος –και μάλιστα αργά και δύσκολα επειδή περιέχει χαλαζία. Η σφαιρική μορφή που αποκτά κατά τη διάρκεια της αποσάθρωσής του είναι η τυπική φυσιολογική μορφή του σε τέτοιες περιπτώσεις. Η περιοχή διαφοροποιείται χαρακτηριστικά από την υπόλοιπη έκταση του νησιού εξαιτίας των γρανιτικών ογκολίθων σφαιρικού ή περίπου σφαιρικού σχήματος που είναι διεσπαρμένοι σε όλη την έκταση και προκαλούν εντύπωση. Μικρά χωράφια σε αναβαθμίδες και κήποι κοντά, πέτρινοι φράχτες, μονοπάτια, και αλώνια συμπληρώνουν το τοπίο. Τα δυο τμήματα της περιοχής αποτελούν σημεία παραγωγών.

Χωριό Ισμαήλ

Το Ισμαήλ είναι ίσως ο μεγαλύτερος εγκαταλελειμμένος οικισμός της Τήνου, ο οποίος έχει αφεθεί στο έλεος του χρόνου εδώ και πολλές δεκαετίες. Κρυμμένο στις βουνοπλαγιές και αρκετά μακριά από τη θάλασσα, το χωριό Ισμαήλ απέχει 27 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Πρόκειται για ένα ερειπωμένο χωριό, στο οποίο η πρόσβαση δεν είναι πολύ εύκολη, αλλά παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Φημολογείται ότι στο παρελθόν κατοικήθηκε από Σαρακηνούς, γι’ αυτό και ονομάστηκε Ισμαήλ. Εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όπως και άλλα χω ριά του νησιού. Εκεί, θα δείτε μια πιο «άγρια» πλευρά του νησιού: χαλάσματα, αγριοκάτσικα, σπίτια από πέτρα, κελιά. Τα πετρόχτιστα σπίτια, τα περισσότερα από τα οποία διατηρούν την αρχική τους δομή, αλλά και τα πολυάριθμα αλώνια, χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης περιοχής, που βρίσκονται σε μικρή απόσταση, μαρτυρούν πως κάποτε το χωριό έσφυζε από ζωή. Ανάμεσα στα σπίτια και στις αυλές έχουν προκύψει μικροί “κήποι” από φραγκοσυκιές, συκιές, αγριολούλουδα. Δυστυχώς, λόγω του ότι το χωριό είναι σχετικά απομακρυσμένο από οποιαδήποτε κατοικημένη περιοχή, με τα χρόνια έχει υποστεί μεγάλη λεηλασία. Πλέον, τα μάρμαρα που στόλιζαν τις πόρτες και τα παράθυρα του κάθε σπιτιού έχουν εξαφανιστεί.

Λιβάδι Κώμης

Η πεδιάδα της Κώμης είναι η μόνη πεδινή περιοχή του νησιού, μια πολύ μεγάλη έκταση με καλλιέργειες, με επίπεδα χωράφια που χωρίζονται με χαντάκια, αφενός για να εμποδίζεται η καταστροφή της παραγωγής από τα ζώα και αφετέρου για να διατηρείται η υγρασία και δροσιά το καλοκαίρι. Το Λιβάδι ξεκινά μπροστά από το χωριό και καταλήγει στην μεγάλη παραλία της Κολυμπήθρας. Είναι “το μποστάνι” της Τήνου και απασχολεί σε γεωργικές εργασίες τους περισσότερους κατοίκους της Κώμης και των κοντινών χωριών. Χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι τα τμήματα και η οριοθέτηση της γης από καλαμιές. Υπάρχουν μικροί κεντρικοί δρόμοι που δίνουν πρόσβαση στους γεωργούς σε όλη την έκταση.

Κατά το επόμενο διάστημα, το «Κοινωνώ» δεν θα αναστείλει τις λειτουργίες του. Ήδη σχεδιάζεται η διαμόρφωση ενός εργαλείου- πλατφόρμας επικοινωνίας και δικτύωσης, η οποία θα φέρει σε επαφή τους επιλεγμένους συμμετέχοντες αρχικά με την διοργανωτές αλλά και μεταξύ τους, για τον απαραίτητο σχεδιασμό των παραγωγών και τη δημιουργία προϋποθέσεων συνεργασίας.

Επιπλέον, το Κοινωνώ σχεδιάζει να υλοποιήσει στο μεσοδιάστημα επιπρόσθετες επιμέρους δράσεις μικρότερης κλίμακας (παρουσιάσεις, εκθέσεις, μικρά συμπόσια) πάντα με το βλέμμα στο επιτόποιο έργο, την διάδραση και εν γένει την διαδικασία του Κοινωνώ. Για τον σκοπό αυτόν, το Κοινωνώ επιθυμεί να φιλοξενήσει ειδικούς προσκεκλημένους που θα προέρχονται ακόμα και από το σύνολο των ήδη αιτούμενων του παρόντος ανοιχτού καλέσματος.