Ο δρόμος προς τη μέθεξη

Μοναδικά έργα, εμπνευσμένα από την Ελληνορθόδοξη παράδοση και επεξεργασμένα σε έλασμα λευκού μετάλλου μεγάλων διαστάσεων με την τεχνική της ανάγλυφης χάραξης περιλαμβάνονται στην έκθεση του εικαστικού Δημήτρη Ταλαγάνη με τίτλο “Ελάσματα”, Σώμα Θεού – Μυστήριον Μέγα”, που φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στην Πινακοθήκη Κυκλάδων.

Η έκθεση παρουσιάζεται υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητρόπολης Σύρου και με την υποστήριξη του Μουσείου Λαογραφίας και Χριστιανικής Τέχνης Άνδρου και του Ινστιτούτου Κυβέλη στη Σύρο.

Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου, παρουσία του Μητροπολίτη Σύρου κ.κ. Δωροθέου Β' και πλήθους ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ άλλων, εκτίθενται και πίνακες, συνδυασμένοι με την πνευματική παρουσία του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη.

Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο κ. Δωρόθεος Β' αναφέρθηκε στην πολύτιμη συμβολή της τέχνης στη ζωή του ανθρώπου, η οποία δύναται να “του μεταγγίσει την αισθητική συγκίνηση, να καλλιεργήσει μέσα του το αίσθημα του ωραίου, να εξευγενίσει το συναίσθημα και να δώσει στη ζωή του μια ανώτερη αισθητική ποιότητα”. Τέλος, ευχαρίστησε από καρδιάς τον κ. Ταλαγάνη για την πρωτοβουλία του να προσφέρει ένα πίνακά του σε λαχειοφόρο αγορά προς ενίσχυση του φιλανθρωπικού και κοινωνικού έργου της Ιεράς Μητροπόλεως.

Ο καταξιωμένος πολεοδόμος και ζωγράφος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό μίλησε στην “Κοινή Γνώμη” για την ιδιαίτερη σχέση της πίστης με την τέχνη, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης μέχρι να πατήσει στη δική του “Ιθάκη”, αλλά και για την ενασχόληση των ανθρώπων της τέχνης με την πολιτική.

Έρως για το όλον

Ως ένας δημιουργός που εμπνέεται μέσα από την εκκλησιαστική μας παράδοση, θεωρείτε ότι υπάρχει κοινή συνισταμένη ανάμεσα στην πίστη και την τέχνη”

“Η μεγάλη γέφυρα ανάμεσα στην πίστη και την τέχνη είναι ο έρως και η αγάπη. Μέσα από αυτή τη διαδρομή, μπορεί κανείς να αγγίξει την αλήθεια. Ο δρόμος που ακολουθεί ένας άνθρωπος είναι ο δρόμος μιας μεγάλης επιστροφής, μιας αναζήτησης του εαυτού του, αλλά και της σχέσης του με το όλον. Αυτή η διαδρομή για να περπατηθεί χρειάζεται έρως για το όλον, αγάπη, προσπάθεια, πόνο, αγωνία και βάσανο. Είναι η διαδικασία, όπου ο άνθρωπος έχει ένα χρέος απέναντι στον εαυτό του να μπορέσει να σκάψει μέσα του και να ενωθεί με τις μεγάλες αλήθειες, τις μεγάλες αξίες και το θαύμα της ζωής. Ωστόσο, σήμερα βιώνουμε την εποχή που συντελείται μια μεγάλη ύβρις απέναντι στο θείο, τη φύση και τον άνθρωπο. Συνεπώς, η προσπάθεια του καλλιτέχνη είναι να αρθρώσει ένα λόγο μικρό, ελάχιστο, που να μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις, να μπορεί να συγκλονίσει την ψυχή και το πνεύμα και να ενώσει τον άνθρωπο με τις ξεχασμένες αξίες”.

Επομένως, η τέχνη μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην εσωτερική του ανάσταση;

“Βεβαίως. Όπως λέει ο Ιωάννης, “Αρκεί εις άνθρωπος, ζήλω πεπυρωμένος, ολόκληρον δήμον αναμορφώσασθαι”, δηλαδή “πάντα πρέπει να υπάρχει εκείνη η κρίσιμη μάζα, η οποία να μπορεί να ενεργοποιείται για να μεταλαμπαδεύσει και να μεταφέρει στην κοινωνία, όλες εκείνες τις έννοιες, που δύνανται να λειτουργήσουν ως εργαλείο για την αναζήτηση του ανθρώπου και την ανύψωσή του σε ανώτερα επίπεδα της ύπαρξής του”.

Η γοητεία της περιπέτειας

Από ποια στάδια καλείται να περάσει σήμερα ένας δημιουργός μέχρι την επίτευξη των στόχων του;

Αυτά τα στάδια τα έχει περιγράψει ο Καβάφης στην “Ιθάκη”. Εκείνο που έχει σημασία είναι η γοητεία της περιπέτειας με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τον πόνο, τη χαρά, τη ζωή, το θάνατο, την επιτυχία, την αποτυχία. Ο άνθρωπος θα πρέπει να καταλάβει ότι το νόημα της ύπαρξής του είναι η αποστολή του σε αυτό τον πλανήτη, δηλαδή η δημιουργία της μνήμης. Γιατί αυτή η δημιουργία τον ενώνει με τον κόσμο και δικαιολογεί την ύπαρξή του σε αυτή τη ζωή. Η τέχνη αποτελεί τη σκάλα που ανυψώνει τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη και τον οδηγεί στο βάθος της αναζήτησής του για το τι είναι η ζωή και αν τελικά αξίζει να ακολουθεί κανείς αυτή την περιπέτεια”.

Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 1998 αναδειχθήκατε αντιδήμαρχος πολιτισμού στην Τρίπολη. Εκτιμάτε ότι οι άνθρωποι της τέχνης είναι απαραίτητοι στα κοινά;

“Κυριαρχεί μία στρεβλή και πονηρή αντίληψη, η οποία θέλει τους ανθρώπους της τέχνης να είναι αποστασιοποιημένοι από τα κοινωνικά δρώμενα. Παράλληλα, υπάρχει μια μεγάλη γκάμα καλλιτεχνών, από τους πολύ μεγάλους μέχρι τους πιο αφανείς. Ωστόσο, όλες οι παρουσίες είναι το ίδιο σημαντικές για την ιστορία της τέχνης, των κοινωνιών και του ανθρώπου. Δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν ο Φειδίας και ο Μιχαήλ Άγγελος αν δεν υπήρχαν οι τεχνίτες και όλοι εκείνοι, για τους οποίους δε μάθαμε ποτέ τίποτα. Όλοι αυτοί εμπεριέχονται στο έργο, στην αλήθεια που μπόρεσαν να μεταλαμπαδεύσουν με τα έργα τους.. Άρα λοιπόν, η συμμετοχή των ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης στο πολιτικό γίγνεσθαι, είναι βασική προϋπόθεση και ανάγκη για να μπορεί να στερεωθεί αυτό το ιδεώδες της δημοκρατίας, που υποτίθεται είναι το πολίτευμα των αρίστων. Και έχουμε πλέον χρέος να συστρατευτούμε και να δημιουργήσουμε εκείνη την κρίσιμη μάζα για να μπορέσει η κοινωνία μας να ξαναβρεί το ρυθμό της, το δρόμο της και να μπορέσει να προασπίσει, να υπερασπίσει και να εξελίξει όλα αυτά τα οποία γεννήθηκαν σε αυτό τον τεράστιο ελληνικό πληθυσμό”.

Περιφρούρηση της ελληνικής γλώσσας

Ποια η γνώμη σας σχετικά με τη διεκδίκηση της υποψηφιότητας της Ερμούπολης για την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021;

Είμαι υπέρ αυτής της προσπάθειας, αν και νομίζω ότι η διεκδίκηση θα πρέπει να αφορά ολόκληρο το Αιγαίο και όχι να περιοριστεί σε μία πόλη. Είναι πολύ σημαντικό να οραματιστεί κανείς το Αιγαίο σαν ένα ενιαίο σύνολο, ένα χώρο μέσα απ' τον οποίο γεννήθηκε ένας μεγάλος πολιτισμός, ένα μεγάλο πνεύμα και μια μεγάλη αισθητική. Έχουμε χρέος να προβάλουμε το Αιγαίου στις οθόνες του κόσμου ως μία ενιαία οντότητα γεωγραφική, πολιτισμική, πολιτιστική, πνευματική και να καλέσουμε πλέον την Ευρώπη να ξαναγυρίσει στον τόπο της και την ήπειρο Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της για την περιφρούρηση αυτού του σπουδαίου φαινομένου, σπουδαίου επιτεύγματος το οποίο δημιουργήθηκε στους κόλπους του”.

Τι είναι αυτό που κάνει το Αιγαίο τόσο ξεχωριστό;

Το Αιγαίο είναι ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, ένα “χωνευτήρι” ιδεών, ένας τόπος που ανακατεύτηκε η κόλαση με τον παράδεισο και γεννήθηκαν πράγματα σπουδαία με τα οποία γαλουχήθηκε όλος ο δυτικός πολιτισμός επί 2.000-3.000 χρόνια,όσο κι αν θέλουν πολλές φορές να υποβαθμίζουμε το νόημά του και την αξία του. Δεν βρισκόμαστε σε μία διαδρομή παρακμής. Ίσως κάνουμε στάση για να πάρουμε μια ανάσα και να βγούμε ξανά στο δρόμο για την άλλη “Ιθάκη”. Στο διάστημα αυτό, οφείλουμε να προασπίσουμε την ελληνική γλώσσα, που αποτελεί το μεγάλο φαινόμενο που έχει βιώσει ολόκληρη η οικουμένη. Και το Αιγαίο είναι ένας προορισμός, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα της μέθεξης σε αυτό το μεγάλο φαινόμενο του ελληνικού πολιτισμού”.