Κωνσταντίνος Κανάρης

Ο θρυλικός Ψαριανός πυρπολητής του οθωμανικού στόλου, εργαζόταν από μικρός σε πλοία της οικογένειάς του και είχε διακριθεί, από όλους τους ναυτικούς, για τη γενναιότητά και τη φιλοπατρία του. Πήρε μέρος στην επανάσταση από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε και φρόντισε να ειδικευθεί στα πυρπολικά. Λάτρευε και θαύμαζε την Ελλάδα και επιθυμούσε να ελευθερωθεί από τους Τούρκους .

Στις 7 Ιουνίου του 1822 πυρπόλησε την ναυαρχίδα του Καπουδάν πασά Καρά Αλή , που ήταν αγκυροβολημένη στη Χίο, με αποτέλεσμα να χαθούν, μαζί με το πλοίο, 2.000 ναύτες και ο ίδιος ο Καρά Αλής.

Το γεγονός αυτό, που έγινε γνωστό, έδωσε κουράγιο στο αγωνιζόμενο Έθνος, και το σπουδαίο είναι ότι ταυτόχρονα έκανε μεγάλη εντύπωση στην Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. “Ο θαυμασμός για το κατόρθωμα του Κανάρη εξελίχθηκε σε ενεργό φιλελληνισμό...” είχε αναφέρει στο βιβλίο του ο Κ. Αδαμόπουλος.

Στις 28 Οκτωβρίου 1822 ο θρυλικός Κανάρης ανατίναξε και άλλο ένα τουρκικό “δίκροτο” στο στενό μεταξύ Τενέδου και Τρωάδος και μαζί χάθηκαν 800 ναύτες. Τα κατορθώματα του Κανάρη σκόρπισαν πανικό, μεγάλο φόβο στους Τούρκους και επηρέασαν αποφασιστικά την πορεία του Αγώνα .

Ο Κανάρης συνέχιζε, όσο του ήταν δυνατόν, τον αγώνα του εναντίον των Τούρκων. Κοντά του ήταν πολλοί Έλληνες που τον θαύμαζαν και τον βοηθούσαν.

Το 1824 ο Κανάρης φρόντισε πάλι και βύθισε μια τουρκική φρεγάτα με 600 ναύτες κοντά στη Σάμο, ενώ σχεδίασε και κατόρθωσε, για ακόμη μια φορά να γίνει μια πυρπόληση στον στόλο μέσα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας...

Όλοι οι Έλληνες είχαν θαυμάσει τον άριστο και “σεμνό” (όπως τον αποκαλούσαν) αγωνιστή και με την θέλησή τους του προσέφεραν τα ανώτατα αξιώματα. Διετέλεσε για ένα διάστημα ναύαρχος, γερουσιαστής, υπουργός ... αλλά και πρωθυπουργός της χώρας μας. Έγινε σύμβολο φιλοπατρίας και γενναιότητας. Από το 1848 έως το 1864 – 1865 – 1877.

Έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 από ανακοπή καρδιάς ενώ ήταν πρωθυπουργός .

Κοντά του, έως το τέλος της ζωής του, ήταν ο γιατρός Ιωάννης Ζωχιός, ο οποίος τον θαύμαζε για την δραστηριότητά του και την αγάπη του για την Ελλάδα. Μετά τον θάνατό του ο γιατρός αφαίρεσε την καρδιά του και την ταρίχευσε ώστε να φυλαχτεί με σεβασμό και να θυμίζει τις μεγάλες στιγμές του Έθνους μας.

Ο γλύπτης Θωμάς Θωμόπουλος φιλοτέχνησε τη λήκυθο και τη μαρμάρινη λάρνακα στην οποία τοποθετήθηκε - με μεγάλη επισημότητα τον Νοέμβριο 1929- στο υπουργείο Ναυτικών . Στις πλευρές της λάρνακας είναι χαραγμένα με χρυσά γράμματα τα ονόματα της Χίου και των Ψαρών, του Τσεσμέ και της Αλεξάνδρειας. Σ’ αυτούς τους τόπους μεγαλούργησε ο Κανάρης, ο ένδοξος θαλασσομάχος . Πάνω από τη θέση της λάρνακας είναι ο “ζωοποιός” Σταυρός και στη λήκυθο είναι χαραγμένη η φράση : “ Χαίρε καρδιά ναυάρχου Κανάρη”.

Η καρδιά του “ναυάρχου” όπως αποκαλούσε ο Ελληνικός λαός τον Κανάρη, είναι τοποθετημένη στην ασημένια λήκυθο και έγινε σύμβολο των αγώνων και της πατρίδας μας για ελευθερία και ανεξαρτησία. Αυτό είναι ο λόγος, που λίγα χρόνια πριν, το 1933, αποφασίστηκε η μεταφορά της στο Εθνικό Μουσείο Αθηνών, ώστε να μετατραπεί σε προσκύνημα των νεοτέρων γενεών.

Η Ερμούπολη τιμά τη μνήμη του Κ. Κανάρη

Η Ερμούπολη, η θαυμάσια αυτή πόλη του 19 ου αιώνα δημιουργήθηκε στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης από πρόσφυγες διωγμένους από τα παράλια της Μ. Ασίας, τη Χίο, τα Ψαρά κ.α. Οι οικιστές της, με την εργατικότητα και την πίστη στη δημιουργία μιας ελεύθερης πατρίδας, κατάφεραν να μεταβάλουν την έρημη ως τότε παραλία του λιμανιού σε πολυάνθρωπη πόλη, που σύντομα έγινε εμπορικό κέντρο και πρώτο λιμάνι της χώρας με έντονη πολιτιστική και καλλιτεχνική κίνηση. Πολλοί ξένοι την θαύμασαν. Και πολλοί από τους πρώτους και πιο αξιόλογους γλύπτες δούλεψαν στην Ερμούπολη και υπάρχουν έως σήμερα τα αριστουργηματικά έργα τους. Εκτός από τα θαυμάσιο άγαλμα του Ανδρέα Μιαούλη που κοσμεί την πλατεία και θαυμάζεται από όλους τους επισκέπτες, έργο του Γ. Μπονάνου, υπάρχουν και άλλα θαυμάσια έργα που τίμησαν το νησί.

Έναν ακόμη ήρωα του 1821, τον πυρπολητή Κωνσταντίνο Κανάρη, έχει τιμήσει ο Δήμος της Ερμούπολης. Η προτομή του είναι στημένη στην προκυμαία στον ελεύθερο χώρο, πίσω από το άγαλμα είναι το ξενοδοχείο “Ερμής”. Το γύψινο πρόπλασμα της προτομής, που σώζεται στη βιβλιοθήκη του Δήμου φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Γ. Βιτάλη. Ο πρόωρος όμως θάνατος του καλλιτέχνη δεν τον άφησε να ολοκληρώσει το έργο του. Πολύ αργότερα, λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ήταν δήμαρχος ο Ευ. Ξοχάκης, ο Τήνιος μαρμαροτεχνίτης Γ. Βούλγαρης δούλεψε την προτομή σε μάρμαρο. Όλοι έχουμε προσέξει ότι έχει τοποθετηθεί σε ψηλή μαρμάρινη βάση. Στην όψη της είχε χαραχθεί η επιγραφή: “Ο Δήμος Ερμουπόλεως τω πυρπολητή Κων. Κανάρη 1821, δημαρχούντος Ευάγγελου Σ. Ξοχάκη” και στο πλάι ήταν η επιγραφή: “Πρόπλασμα Γ. Βιτάλη, εκτέλεσις Γ. Βούλγαρη”.

“ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 1825 – 1826 ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΩΝ”

Έχει γραφτεί από τον φιλέλληνα Γάλλο τον EUGENE VILLENEUVE.

Έφθασε στην Ελλάδα το 1825 και για ένα ολόκληρο χρόνο επισκέφθηκε όλες τις περιοχές και πόλεις της χώρας μας για να μάθει και να γράψει ότι είχε συμβεί μετά την Ελληνική Επανάσταση. Ταξίδεψε σε όλες τις περιοχές της χώρας μας, συναντούσε και γνώριζε όλους τους διάσημους Έλληνες που είχαν φροντίσει να ελευθερωθεί η Ελλάδα από τους Τούρκους. Το βιβλίο του είναι ένα αληθινό ημερολόγιο, που κάθε γραπτό κείμενο ξεκινάει από το όνομα της πόλης και της περιοχής που επισκέφθηκε σε όλη την Ελλάδα, και τα νησιά μας, αλλά έχει χαράξει και τον μήνα που έκανε αυτή την παρουσίαση, μαζί με την ημερομηνία.

Στις 6 Ιουνίου του 1825 συνάντησε τον Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο και έγραψε: “Η φωνή της πατρίδας ακούστηκε. Ο Κολοκοτρώνης είναι ελεύθερος και κάθε φόβος απομακρύνεται. Σήμερα συγκεντρωθήκαμε στο ναό του Κυρίου και μετά τη λειτουργία ο υπουργός, παρουσιάζοντας το Ευαγγέλιο στον Κολοκοτρώνη, τον κάλεσε να ορκιστεί ότι θα υπηρετήσει την πατρίδα με πίστη. Και αυτός του απάντησε υψώνοντας τη φωνή του πως “αν όλα τα μέλη της κυβέρνησης κάνουν τον ίδιο όρκο, τότε λοιπόν θα υπηρετήσω τη χώρα μας.” Άρχισαν τότε όλοι να ορκίζονται... ο Κολοκοτρώνης ορκίστηκε να πεθάνει ή να σώσει την πατρίδα! Ποτέ δεν είδα παρόμοιο ενθουσιασμό...”

- Ο Γάλλος Φιλέλληνας επισκέφθηκε πολλές περιοχές της χώρας μας, ρώτησε, έμαθε, θαύμασε τους Έλληνες και την Ελλάδα και το βιβλίο του έχει άριστα σχόλια για όσους ανθρώπους συνάντησε. Επισκέφθηκε και τη Σύρο!

- Στο επόμενο άρθρο, τα σχόλια για το νησί μας.

*Λήκυθος: Αγγείο που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα για να τοποθετούν αντικείμενα του νεκρού.