ΔΙΚΗ

Παρακολουθώ τελευταία, αλλά και πιο παλιά, την εξέλιξη διαφόρων σκανδάλων. Διάβασα πρόσφατα την επιστολή του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιώαννη Αγγελή ο οποίος ήταν επόπτης και συντονιστής της Εισαγγελίας Διαφθοράς και ο οποίος παραιτήθηκε για την υπόθεση NOVARTIS καταγγέλλοντας μη κατονομαζόμενο πρόσωπο της κυβέρνησης. Φυσικά δεν κατάλαβα πολλά πράγματα. Τα πρόσωπα της κυβέρνησης φαίνεται να ενοχοποιούν πρόσωπα που συνδέονται με την αντιπολίτευση για το σκάνδαλο, που, ναι, υπάρχει διεθνώς, αλλά τα πρόσωπα της κυβέρνησης έχουν κίνητρο να στηλιτεύσουν την αντιπολίτευση και προστρέχουν στη δικαιοσύνη. Στην επιστολή του ο κ. Αγγελής δικαιολογεί ποικίλες ενέργειές του με βάση αναφερόμενους νόμους, που, φυσικά, δεν μπορώ εγώ να τους ελέγξω. Η εμπλοκή όμως της δικαιοσύνης, που, πραγματικά είναι δικό της έργο να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, δεν είναι αναγνωρισμένα αντικειμενική. Οι δικαστές έχουν κίνητρα να μεροληπτούν υπέρ ή κατά της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης. Οι επικεφαλής των ανώτατων δικαστηρίων διορίζονται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης. Αν κρίνει την εμπλοκή δικαστής ο οποίος έχει διορισθεί από την κυβέρνηση, προφανώς έχει κίνητρο να μεροληπτεί υπέρ της, ενώ αν είχε διορισθεί από προηγούμενη κυβέρνηση που τώρα είναι αντιπολιτευόμενη, φυσικό είναι να μεροληπτεί εναντίον της παρούσας. Φυσικό, αλλά, ασφαλώς, όχι απαραίτητο. Πώς να το ξέρω όμως εγώ; Διαβάζοντας την επιστολή του κ. Αγγελή, με τα επιχειρήματά του, βλέπω πως μάλλον έχει δίκιο, ότι τον στοχοποιούν κυβερνητικοί παράγοντες, διότι δεν έκανε όπως ήθελαν τη δουλειά τους. Όμως, δεν έχω διαβάσει τα επιχειρήματα εναντίον του. Άρα δεν μπορώ να καταλήξω, Εξάλλου, δεν αναφέρει το όνομα του κυβερνητικού παράγοντα που, κατ΄ αυτόν, προσπαθεί να τον εκφοβίσει. Και μου κάνει εντύπωση πως, ενώ προσπαθεί να καταγγείλει κάποια πρόσωπα που ενέργησαν εναντίον του, δεν καταγγέλλει τη διαδικασία που υποχρεωτικά επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να διατηρεί υποχείριό της τη δικαιοσύνη, διορίζοντας τους επικεφαλής της.

Τι θα έπρεπε όμως να γίνεται; Μήπως οι επικεφαλής της δικαιοσύνης θα έπρεπε να διορίζονται από τη βουλή και όχι από την κυβέρνηση; Η απάντηση είναι και πάλι αρνητική. Η πλειοψηφία της βουλής συμπίπτει με την κυβέρνηση. Με άλλα λόγια στην Hellenic Republic, που ωραιοποιητικά ονομάζομε εμείς Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία ενώ δεν είναι δημοκρατία, οι τρεις ανεξάρτητες εξουσίες, εκτελεστική, νομοθετική, δικανική, δεν είναι ανεξάρτητες, αλλά ενιαία αρχή, υποκείμενη στις βουλές ενός κόμματος. Τα τρία βασικά πολιτεύματα, μοναρχία, ολιγαρχία, δημοκρατία, έχουν καθένα δύο όψεις, μια καλή και μια κακή. Καλή είναι όταν μεριμνούν για το σύνολο του λαού, κακή όταν μεριμνούν για τους άρχοντες. Η καλή όψη της δημοκρατίας πολλοί δέχονται ότι είναι το καλύτερο πολίτευμα, ενώ η κακή όψη της μοναρχίας το χειρότερο. Το δικό μας πολίτευμα είναι βέβαια ολιγαρχία. Δεν είναι μοναρχία, αφού επικεφαλής δεν είναι ένα πρόσωπο, βασιλιάς, αυτοκράτορας, δικτάτορας κλπ. Ούτε όμως είναι δημοκρατία, αφού στη δημοκρατία οι άρχοντες, βουλευτές και δικαστές, κληρώνονται, ενώ στην ολιγαρχία εκλέγονται (ορισμός Αριστοτέλη). Η ολιγαρχία μας σωστά διεθνώς ονομάζεται ρεπούμπλικα και απατηλά παρουσιάζεται σ΄ εμάς ως δημοκρατία, Σ΄ αυτήν, την εξουσία την έχει μία ενιαία αρχή, το κόμμα, που ελέγχει και τις τρεις εξουσίες που θα όφειλαν να είναι ανεξάρτητες. Μ΄ αυτό τον τρόπο, η ολιγαρχία που έχομε είναι η κακή όψη της με δυνατότητες να μεριμνά για τα μέλη της, τα μέλη που απαρτίζουν την ολιγαρχία, και όχι για το σύνολο του λαού και έχει πολλά στοιχεία των ολοκληρωτικών καθεστώτων.

Μου κάνει εντύπωση ότι ποικίλοι ανώτεροι δικαστικοί λειτουργοί, όχι σπάνια, κατηγορούν πολιτικούς παράγοντες, συνηθέστερα την κυβέρνηση, σπανιότερα την αντιπολίτευση, όπως και άλλους συναδέλφους τους για παρεμβάσεις στο έργο τους. Οι πιο ευσυνείδητοι, παραιτούνται. Ωστόσο, ενώ τολμούν να εναντιωθούν σε πρόσωπα, δεν καταγγέλλουν το σύστημα που είναι η αιτία αυτής της κατάστασης, το σύστημα της ολιγαρχίας που καταργεί την ανεξαρτησία των εξουσιών. Γιατί; η μόνη εξήγηση που έχω είναι ότι, ακόμη και αν υφίστανται επιθέσεις από αντιμαχόμενες ολιγαρχικές ομάδες, ανήκουν πάντοτε στην ολιγαρχία. Αν ο κ. Αγγελής, αντί να κατηγορεί κάποιον υπουργό που δεν κατονομάζει ή κάποιους συναδέλφους του, στρεφόταν εναντίον του συστήματος που επιτρέπει τις παρεμβάσεις στην απονομή δικαιοσύνης, θα ήταν για μένα πιο αξιόπιστος.

Υπάρχει λύση; Τη λύση την εφάρμοσαν για πρώτη και μοναδική φορά οι πρόγονοί μας. Οι άρχοντες, βουλευτές και δικαστές, κληρώνονταν περιοδικά εκπεριτροπής μεταξύ όλων των πολιτών. Οι κυβερνήσεις (στρατηγοί κλπ) που απαιτούσαν ειδικές γνώσεις εκλέγονταν. Σήμερα, με την πολύπλοκη νομοθεσία, η πρωτοβάθμια κρίση θα έλεγα πως μπορεί να αποδίδεται από λαϊκούς (κληρωμένους) δικαστές, με την εγγύηση νομικών (Προέδρου, Πολιτικής αγωγής, Υπεράσπισης) που δεν μετέχουν στη λήψη απόφασης, όπως γίνεται στα ορκωτά δικαστήρια, π.χ. ΗΠΑ. Για τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια δικαιοσύνη όμως, που κρίνει όχι τόσο τα πραγματικά δεδομένα, αλλά την τυπική διαδικασία, αυτή την ξέρουν μόνον οι νομικοί και, επομένως δεν μπορούν να μετέχουν λαϊκοί δικαστές. Ο γενικός κανόνας είναι: Οι πρωτόδικοι δικαστές και εισαγγελείς εκλέγονται μεταξύ νομικών, από το δήμο, ώστε οι αποφάσεις τους να μην είναι ασύμβατες με τη βούληση της κοινωνίας. Για τις υπόλοιπες βαθμίδες, όταν η εκλογή αφορά ανώτερη βαθμίδα, η κρίση να γίνεται από τα μέλη της κατώτερης βαθμίδας ανώνυμα, ενώ όταν αφορά κατώτερη βαθμίδα, κρίνεται από ίσους και ανωτέρους επώνυμα, ώστε να αξιολογείται από την κοινή γνώμη. Αντίρρηση στο σύστημα των προγόνων μας είναι ότι τότε είχαν δούλους και ούτε οι γυναίκες ούτε οι μέτοικοι ήταν πολίτες. Πολίτες ήταν περίπου το 10% των κατοίκων. Σήμερα έχομε κάνει πρόοδο, δούλοι δεν υπάρχουν, οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες, ενώ οι μέτοικοι, με κάποιους όρους γίνονται πολίτες. Πολίτες είναι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων, εξαιρώντας μόνο τα παιδιά. Αυτή η πρόοδος όμως πληρώθηκε με βαρύτατο τίμημα. Αυτά τα ίσα για όλους πολιτικά δικαιώματα, έχουν σχεδόν μηδενισθεί, ισχύοντας μόνο μία στιγμή κάθε 4 περίπου χρόνια, για εκλογή πληρεξουσίων μεταξύ προεπιλεγμένων υποψηφίων, ενώ στην αρχαιότητα ήταν υπόθεση διαρκής και ισόβια για όλους τους πολίτες. Ο Αριστοτέλης παρατηρεί: "είναι επικίνδυνο να εκλέγονται οι άρχοντες από κατάλογο προσώπων που ήδη έχει καταρτισθεί με (προ)εκλογική διαδικασία".

Η δημοκρατία έχει και αυτή την κακή όψη της: Οχλοκρατία. Σ΄ αυτήν η λαϊκή πλειοψηφία αποφασίζει αγνοώντας τους νόμους. Επικρατεί λαϊκισμός, αμοιβή της αργομισθίας με ανεπαρκή αμοιβή της εργασίας· συλλαλητήρια, αντί δημοψηφισμάτων· ιδιαίτερα αυστηρή ή επιεικής δικαιοσύνη, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση. Εγγυητές της δημοκρατίας είναι η ανεξαρτησία των εξουσιών και ο ίδιος ο λαός.