Τιμητική Εκδήλωση του ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

“Ο Ελλαδικός χώρος με τις εκτεταμένες ακτές και τα μεγάλα νησιωτικά συμπλέγματα προσέφερε τις ιδανικές συνθήκες για τη στροφή του Έλληνα προς τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή. Οι δυσκολίες και οι περιπέτειες στη θάλασσα προίκισαν τους Έλληνες με πείσμα, δυναμισμό και τους έκαναν τολμηρούς και ριψοκίνδυνους θαλασσοπόρους. Δεν δίστασαν να ανοιχθούν στις θάλασσες του κόσμου, να χαράξουν δρόμους, να μεγαλουργήσουν.

Είναι αλήθεια ότι και άλλοι λαοί διακρίθηκαν στον υγρό στίβο, ωστόσο ο Έλληνας είναι ο μόνος που μπορεί να διεκδικήσει τη συνεχή παρουσία του στη θάλασσα, σε μια αδιάσπαστη αλυσίδα χιλιάδων χρόνων. Στη μεσολιθική εποχή, στο Αιγαίο, πραγματοποιήθηκε το πρώτο, αρχαιολογικά τεκμηριωμένο θαλασσινό ταξίδι στον κόσμο, που απέδειξε ότι τα νησιά και ο γεωγραφικός κορμός, από τότε επικοινωνούσαν μεταξύ τους και διεξήγαγαν μια μορφή στοιχειώδους ανταλλακτικού εμπορίου. Αργότερα, στην εποχή του χαλκού, οι νησιώτες του Αιγαίου θα εξελιχθούν σε σπουδαίους ναυτικούς. Οι κάτοικοι των Κυκλάδων θα στραφούν από πολύ νωρίς στη θάλασσα και θα πρωτοπορήσουν στην τέχνη του ναυπηγού και του ναυτίλου, όπως αποδεικνύουν οι βραχογραφίες και τα χαράγματα με απεικονίσεις πολύκωπων πλοιαρίων σε σκεύη της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Στους αιώνες που ακολουθούν, στο Αιγαίο κάνουν την παρουσία τους οι Μινωίτες, οι οποίοι αναπτύσσουν ένα εκτεταμένο δίκτυο εμπορικών ανταλλαγών που απλώνεται στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Είναι η εποχή της “Μινωικής θαλασσοκρατίας”. Την περίοδο αυτή, το Αιγαίο γίνεται κοιτίδα των πρώτων ναυτικών πολιτισμών της Ευρώπης, του Κυκλαδικού και Μινωικού, ενώ από τα μέσα του 15ου αιώνα π.Χ οι Μυκηναίοι θα διαδεχθούν τους Μινωίτες στην κυριαρχία της θάλασσας.

Στις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ. όταν πια ο Ελληνικός κόσμος αρχίζει να αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, οι Έλληνες ξανοίγονται στις θάλασσες ιδρύουν αποικίες από τη Μασσαλία της Γαλλίας μέχρι τις ακτές του Ευξείνου Πόντου για να κυριαρχήσουν τους δύο επόμενους αιώνες στη Μεσόγειο. Στους κλασικούς χρόνους η Αθήνα αναδεικνύεται σε μεγάλη ναυτική δύναμη και ο Πειραιάς το μεγάλο της λιμάνι, μέχρι τη σταδιακή εξασθένιση των ελληνικών πόλεων της νότιας Ελλάδας και την υποταγή τους στο κράτος της Μακεδονίας. Ο μέγας στρατηλάτης Αλέξανδρος είναι εκείνος που θα δημιουργήσει ένα τεράστιο οικουμενικό κράτος και θα μεταλαμπαδεύσει τον ελληνικό πολιτισμό στις εσχατιές του τότε γνωστού κόσμου....

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία βρισκόταν στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής και η πρωτεύουσά της η Κωνσταντινούπολη ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα του τότε κόσμου. Από εκεί περνούσαν τα θαλασσινά δρομολόγια του παγκόσμιου εμπορίου και εκεί συγκεντρώνονταν εμπορεύματα από τη Ρωσία και τον Εύξεινο Πόντο, από τη δυτική και βόρεια Ευρώπη, από όλες τις πόλεις της Μεσογείου, αλλά και από τα βάθη της Ανατολής, Ινδία, Κίνα.

Στα μέσα του 11ου αιώνα οι ναυτικές δυνάμεις του Βυζαντίου άρχισαν να παρακμάζουν και το Εμπορικό Ναυτικό της συρρικνώθηκε ύστερα από 1.100 περίπου χρόνια ύπαρξής της. Ακολούθησε μετά το Βυζάντιο η Λατινοκρατία και Τουρκοκρατία.... Οι Έλληνες νησιώτες του Αιγαίου και του Ιονίου θεωρούνταν οι καλύτεροι καραβομαραγκοί στα οθωμανικά και βενετικά καρνάγια... Στις αρχές του 19ου αιώνα η ελληνική ναυτιλία αναπτύσσεται και ανθεί. Δημιουργούνται μεγάλα εμπορικά δίκτυα, που σταθμεύουν σε όλα τα κύρια λιμάνια του Εύξεινου Πόντου, της Μεσογείου και της Δυτικής Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις παραμονές του Αγώνα ο Ελληνικός εμπορικός στόλος αριθμούσε 1.000 περίπου πλοία που διεκπεραίωναν το εμπόριο με τολμηρά ταξίδια στο Αιγαίο, τον Εύξεινο, όλη τη Μεσόγειο και πέρα από το Γιβραλτάρ. Περίπου 200 από αυτά, τα ... “σιτοκάραβα”, όπως τα χαρακτήρισε ο Κολοκοτρώνης, αποτέλεσαν τον πολεμικό στόλο της Επανάστασης, ενώ οι Έλληνες εμποροκαπεταναίοι μετατράπηκαν σε ηρωικούς ναυμάχους, που έγραψαν σελίδες ιστορίας... Στα μέσα του 19ου αιώνα τα ελληνικά καράβια απέκτησαν τη μηχανή από τον ατμό και έφυγαν τα πανιά, που επί τόσους αιώνες ήταν έρμαια των διαθέσεων του ανέμου.

Η συμμετοχή της χώρας μας στον παγκόσμιο πόλεμο έδειξε την θαλασσινή δύναμή της και στο Πολεμικό και στο Εμπορικό Ναυτικό που θαυμάστηκε από τους συμμάχους. Η ναυτιλία σε όλες τις εποχές, μέχρι και σήμερα, αποτελούσε και αποτελεί τον σημαντικότερο πυλώνα της οικονομικής υπόστασης του Ελληνισμού.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό πλεονέκτημα, το οποίο όμως δεν βαρύνει λιγότερο από την οικονομική διάσταση, είναι ότι η πρώτη θέση της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας προσδίδει μεγάλο κύρος στη χώρα έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ολόκληρης της υφηλίου. Δεν είναι μικρό πράγμα, μια χώρα με τα ποσοτικά μεγέθη της Ελλάδας, πληθυσμιακά και οικονομικά, να κατατάσσεται στις παγκόσμιες υπερδυνάμεις, στο πλαίσιο μιας οικονομικής καθαρά λειτουργίας. Η ναυτιλία είναι οικονομική δραστηριότητα που ξεπερνά τα κρατικά όρια και κινείται μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον, όπου διεθνείς κανόνες και αγοράς ρυθμίζουν τη λειτουργία της.

Συνεχώς, οι όποιες αδυναμίες της Ελληνικής κρατικής διοίκησης την αφήνουν ανεπηρέαστη και αυτό έχει ευεργετική επίδραση στην ανάπτυξή της.

Οι παλιοί καραβοκύρηδες, αλλά ακόμη και οι σημερινοί εφοπλιστές έχουν βαθιά γνώση της διεθνούς αγοράς, μέσα στην οποία δραστηριοποιούνται και τολμούν να αναλαμβάνουν επιχειρηματικό ρίσκο. Παράλληλα, τα ελληνικά πληρώματα είναι ασύγκριτα σε ναυτικές δεξιότητες και είναι καλά εκπαιδευμένα σε όλα τα νέα συστήματα που υποστηρίζουν το σύγχρονο πλοίο. Το επάγγελμα του ναυτικού είναι πολύ σκληρό αν και οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στα καράβια έχουν βελτιωθεί σημαντικά από παλιότερες εποχές. Βέβαια πάντα υπάρχει η νοσταλγία και η λαχτάρα για την επιστροφή στην πατρίδα και στα αγαπημένα πρόσωπα. Ο Έλληνας δεν έπαψε ποτέ να ταξιδεύει στη θάλασσα. Εκεί εύρισκε την ευημερία του και τη ζωή του. Έγινε ναυτικός, έμπορος, ταξιδευτής, ναυπηγός, αλλά και εξερευνητής, αστρονόμος και χαρτογράφος. Θαλασσοδάρθηκε στις θάλασσες του κόσμου με το κουπί, με το πανί, με τον ατμό, με τη μηχανή, μεταφέροντας εμπορεύματα κι ανθρώπους και διαδίδοντας ιδέες, γλώσσα και πολιτισμό. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Έλληνα ναυτικού, σε όλες τις εποχές, ήταν πως αγαπούσε τη θάλασσα, αγαπούσε το ταξίδι. Έκρυβε μέσα του έναν Οδυσσέα που αναζητούσε την Ιθάκη του στα πέλαγα του κόσμου.”

Υ.Γ. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος.

-Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος είναι η κ. Αναστασία Αναγνωστοπούλου – Παλούμπη.

-Η ομιλία που καταγράφει η εφημερίδα μας ήταν του Αντιναυάρχου (ε.α) Ιωάννη Παλούμπη.

-Γνωριστήκαμε στη Σύρο πριν λίγες μέρες και μου ζήτησαν να αντιγράψω την ομιλία του κ. Παλούμπη. Όπως μου είπαν (ενθουσιασμένοι με τη Σύρο), φροντίζουν να έχουν σπίτι στο νησί μας.

Μαρία Ρώτα.