Γούντι Άλεν – «Ο αυτοσαρκαζόμενος υπαρξιστής του σινεμά»

Ο Γούντι Άλεν είναι αυτή την στιγμή ο σημαντικότερος ενεργός σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Ξεκίνησε ταπεινά την καριέρα του ως ερανιστής ευφυολογημάτων  σε ανώδυνες κωμωδίες για να εξελιχθεί με τα χρόνια σε πολυδιάστατο auteur. Στο έργο του υπάρχουν αντηχήσεις από τους αδελφούς Μαρξ ,τον Μπέργκμαν, τον Φελίνι, τον Τσέχωφ, αλλά παρά τον συγκερασμό υφών και αντιλήψεων το έργο του είναι μοναδικό, πρωτότυπο και αναγνωρίσιμο. Δημιουργεί μια οικειότητα και μια αμεσότητα με “de profundis” εξομολογητικό λόγο προκαλώντας ένα είδος αμοιβαίας ψυχανάλυσης του ήρωα και του θεατή. Ο σαρκασμός και η ειρωνεία του είναι το είδωλο της απογοήτευσης και της οδύνης του σύγχρονου ανθρώπου.

"Wonder Wheel"(2017) του Woody Allen 

Ο Woody Allen έχει κάνει τόσες πολλές τέλειες ταινίες που κάθε νέα κυκλοφορία ξεκινάει με το πιστό κοινό του να αναρωτιέται - αυτό θα είναι ένα ακόμη αριστούργημα; Συνήθως, μετά από περίπου 15 λεπτά, η απάντηση είναι εμφανής και συνήθως είναι όχι. Βέβαια στη φιλμογραφία οποιουδήποτε άλλου σύγχρονου σκηνοθέτη η 48η ταινία του ,"Wonder Wheel" , θα θεωρούταν ένα highlight. Αλλά για ένα σκηνοθέτη που έχει κεντήσει κομψοτεχνήματα όπως τα “Sweet and Lowdown”, "Η Χάνα και οι αδελφές της" και "Manhattan", θεωρείται; Προφανώς όχι. Το φιλμ είναι ακριβώς στο ίδιο επίπεδο με τα "Melinda και Melinda" και "Scoop." Καλή, αλλά όχι μεγάλη ταινία.

Στο "Wonder Wheel" ο Allen επιστρέφει στο Coney Island ( μετά την “Annie Hall’’),για να αφηγηθεί μια ιστορία ρομαντικής προδοσίας. Η Τζίνι(Kate Winslet) κάποτε ήταν ηθοποιός. Αλλά η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι τώρα είναι σερβιτόρα σε ένα εστιατόριο θαλασσινών .Η ζωή στο σπίτι δεν είναι πολύ καλύτερη. Είναι παντρεμένη με τον βίαιο και άξεστο Χάμπτι (Jim Belushi), χειριστή του Καρουζέλ του πάρκου. Και η κατάσταση χειροτερεύει όταν η αποξενωμένη κόρη του, Καρολίνα (Juno Temple), εμφανίζεται. Κυνηγημένη από τους μαφιόζους, η Καρολίνα είναι ακόμα πιο απελπισμένη από την Τζίνι. Ο Μίκυ(Justin Timberlake), είναι ένας όμορφος, νεαρός ναυαγοσώστης, που ονειρεύεται να γίνει θεατρικός συγγραφέας και ο οποίος σταδιακά βρίσκεται στον συναισθηματικό κόσμο της Τζίνι. Μπορεί ο Μίκυ να την σώσει από τη δυστυχισμένη ζωή της; Ίσως μια καλύτερη ερώτηση: Θέλει πραγματικά;

Η Winslet είναι ο πρώτος λόγος για να δει κάποιος το "Wonder Wheel" , καθώς ενσαρκώνει ένα συμπαθή χαρακτήρα, που πραγματοποιεί το ηθικό του ταξίδι για να ξεφύγει από τις ματαιωμένες φιλοδοξίες , τις μειωμένες προσδοκίες και την απύθμενη απελπισία . Ο δεύτερος λόγος είναι ο θρυλικός διευθυντής φωτογραφίας Vittorio Storaro  που πλημμυρίζει τους χώρους άλλοτε με σκληρή πορτοκαλί απόχρωση και άλλοτε με πυκνή γαλάζια , δίνοντας σαγηνευτική οπτική ρευστότητα και μετεωρίζοντας την ατμόσφαιρα της ταινίας από το βαθύ μελόδραμα έως τον εξπρεσιονισμό. Και ο τρίτος λόγος είναι φυσικά ο Allen ,ίσως ο ικανότερος Αμερικανός σκηνοθέτης στην απεικόνιση της σταδιακής διολίσθησης μιας ερωτικής σχέσης από ζωογόνο ελπίδα σε πικρή φενάκη  αλλά και στη παράθεση μεγάλων ηθικών και συνειδησιακών ζητημάτων- που ορίζουν ολόκληρες ζωές - μέσω φαινομενικά μικρών γεγονότων.

Συχνά λέγεται ότι ο Allen κάνει πάρα πολλές ταινίες και τα τελευταία χρόνια λείπει η φινέτσα των καλύτερων έργων του. Πράγματι υπάρχει μια αστάθεια στην σκηνοθεσία του που κρατά τον θεατή σε συναισθηματική απόσταση. Ωστόσο, το "Wonder Wheel" προσελκύει την προσοχή μας από την αρχή μέχρι το τέλος και όπως εκείνο το γιγαντιαίο καρουζέλ του πάρκου γυρίζει αξιόπιστα τον τροχό του. Και βέβαια εξακολουθούμε να  περιμένουμε μια μεγάλη  ταινία που θα εμπλουτίσει κι άλλο την λαμπρή φιλμογραφία αυτού του σπουδαίου σκηνοθέτη που δεν μπορούμε να βγάλουμε από την καρδιά μας.

Η  ταινία  θα προβάλλεται απο  8-11/1 στον κινηματογράφο ΠΑΛΛΑΣ

Συμφωνίες και Ασυμφωνίες/“Sweet and Lowdown”(1999) του Woody Allen

’’Sweet and Lowdown”. Ο τίτλος  συνοψίζει τα τρία συστατικά στοιχεία  της ταινίας. Πρώτον, περιγράφει τη Αμερικάνικη  τζαζ σκηνή  της δεκαετίας του '30. Δεύτερον, σκιαγραφεί τους δύο πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες. Τον Emmett Ray (Sean Penn),  αυτοαποκαλούμενο «δεύτερο καλύτερο τζαζ κιθαρίστα στον κόσμο» ,συμπλεγματικό  απέναντι στον ήρωά του ,τον τσιγγάνο κιθαρίστα Django Reinhardt.  Ο Ray είναι χαρισματικός μουσικός, αυτοδίδακτος βιρτουόζος αλλά και προβληματική προσωπικότητα , ανεύθυνος, αλαζόνας, αλκοολικός. Την αφελή πλύστρα Hattie  (Samantha Morton) ,  ένα σιωπηλό, παθητικό, γενναιόδωρο πλάσμα ,με μια καρδιά που χαρίζει άνευ όρων αγάπη και θαυμασμό στον Ray .Τρίτον, το «Lowdown» μπορεί νa δηλώνει την αρχική εντύπωση της αποστροφής που προκαλεί ο χαρακτήρας του Ray, αλλά το «Sweet» σηματοδοτεί την ανθρώπινη θέρμη που εκπέμπει η Hattie. Η ιστορία είναι απλή, καταγράφει τα σκαμπανεβάσματα της σχέσης μεταξύ του Ray  και της αφοσιωμένης  Hattie καθώς και τις διάφορες συναντήσεις τους με καιροσκόπους celebrities  (Thurman ως συγγραφέα που παρασύρει τον Ray μακριά από την Hattie), μαφιόζους ( LaPaglia), ανθρώπους του Hollywood, μουσικούς. Εν τω μεταξύ, «συνεντεύξεις» με τους λάτρεις της τζαζ - συμπεριλαμβανομένου και του Woody –διακόπτουν την αφήγηση σχολιάζοντας τη ζωή και την τέχνη του Ray και αναπαριστούν τον τελικό μύθο της υπερηφάνειας, της προκατάληψης, της αυτο-εμμονής και της λύτρωσης. Όπως πολλές από τις καλύτερες ταινίες του Allen, έτσι κι αυτή έχει μια παραπλανητικά αναιμική υπόθεση, αστεία και γοητευτική, αλλά φαινομενικά ελαφριά και ασήμαντη, μέχρι το παροξυσμικό “coda”. Εκεί ο αυτοκαταστροφικός καλλιτέχνης  εξομολογείται: «Έκανα ένα μεγάλο λάθος…», αποκόπτεται από την κιθάρα-προέκταση του σώματος του και χάνεται για πάντα στη λήθη και στο άπειρο. Μνημειώδης σκηνή που παραπέμπει ευθέως στο φινάλε του Φελινικού “La strada”. Ο Penn  είναι απολαυστικός, τα μάτια του εκπέμπουν γλυκύτητα και αθωότητα όταν παίζει, η μουσική τον εξαγνίζει, τα δάχτυλά του και το ένστικτό του δημιουργούν ουράνια τζαζ. Όμως όταν η μουσική σταματά, είναι αβοήθητος: δεν έχει ιδέα  από προσωπικές σχέσεις και ο μόνος τρόπος να αναγνωρίσει την αληθινή αγάπη είναι να την χάσει.

Η συγκλονιστική Morton αποκαλύπτει τη δύναμη της σιωπής, της ηρεμίας και της ήσυχης παρουσίας της χρησιμοποιώντας τα μάτια της για να μεταφέρει το νόημα, αναβιώνοντας τις τεχνικές του βωβού κινηματογράφου.

Ο Woody Allen με αυτή την έξοχη ντοκυμαντερίστικη ψευδο-βιογραφία, μιλά για την αντίφαση ανάμεσα στην αυθεντικότητα της δημιουργίας και το επίπλαστο της προσωπικής ζωής του καλλιτέχνη, για την αξία της αφοσίωσης και της ανόθευτης αγάπης. Πολλοί  σινεφίλ θεωρούν το “La strada” το magnum opus του Fellini. Αυτοί θα λατρέψουν και το “Sweet and Lowdown” ως μια μελαγχολικά γλυκόπικρη ωδή στον ουμανισμό.