Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΕΛΟΣ

Στον καφενέ, καρσί στο σεράι, έπαιζαν τάβλι ο Διάβολος με τον Καραγκιόζη. Όποιος νικήσει παίρνει τον άλλο δούλο. Έπαιζε ο Διάβολος κι ό,τι ζαριά ήθελε έφερνε. Έπαιζε κι ο Καραγκιόζης κι αν η ζαριά δεν του άρεσε προλάβαινε να τη χαλάσει και ξανάπαιζε. Στα 100 παιχνίδια, ήταν ισόπαλοι. Πετάγεται ο Διάβολος: «Ο πιο δυνατός νικάει», λέει κι αρπάζει τον Καραγκιόζη. «Ο πιο επίμονος νικάει», πρόλαβε να φωνάξει ο Καραγκιόζης. Ο Διάβολος τον πήρε κι ύστερα γύρισε στον καφενέ. Εκεί είχε στηθεί ένας φωτισμένος μπερντές και σκιές πάνω του παρίσταναν ένα σεράι κι έναν καφενέ. Στον καφενέ, καρσί στο σεράι, έπαιζαν τάβλι ο Διάβολος με τον Καραγκιόζη. Όποιος νικήσει παίρνει τον άλλο δούλο. Έπαιζε ο Διάβολος κι ό,τι ζαριά ήθελε έφερνε. Έπαιζε κι ο Καραγκιόζης κι αν η ζαριά δεν του άρεσε προλάβαινε να τη χαλάσει και ξανάπαιζε. Στα 100 παιχνίδια, ήταν ισόπαλοι. Πετάγεται ο Διάβολος: «Ο πιο δυνατός νικάει», λέει κι αρπάζει τον Καραγκιόζη. «Ο πιο επίμονος νικάει», πρόλαβε να φωνάξει ο Καραγκιόζης. Ο Διάβολος τον πήρε κι ύστερα γύρισε στον καφενέ. Εκεί είχε στηθεί ένας φωτισμένος μπερντές και σκιές πάνω του παρίσταναν ένα σεράι κι έναν καφενέ....

Η ιστορία δεν έχει τέλος. Η ζωή που ζούμε είναι άραγε πραγματική ή είναι μια παράσταση, σκιά μιας πραγματικότητας σαν τον ιδεατό Πλατωνικό κόσμο; Μας παρέδωσε ο σοφός και το μύθο του σπηλαίου.

Η ιστορία δεν έχει τέλος. Στην ιστορία υπάρχουν διαρκώς ανταγωνισμοί. «Πόλεμος πάντων πατήρ» έλεγε ο Ηράκλειτος. Κι ο Marx διευκρίνισε ότι η ιστορία διέπεται από την πάλη των τάξεων. Προσπαθώντας να φανεί επιστήμονας, παρουσίασε τα πράγματα «αντικειμενικά», αλλά προφανώς μεροληπτούσε υπέρ της εργατικής τάξης. Κι εμείς, υποπτεύομαι, διαβάζοντας την παραπάνω ιστορία μεροληπτούμε υπέρ του δικού μας, του Καραγκιόζη.

Τελικά όμως ποιος νικάει; Ο πιο δυνατός ή ο πιο επίμονος; Δεν υπάρχει σαφής απάντηση. Η ισοπαλία δεν είναι στατική. Η ιστορία δεν έχει τέλος. Επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Το είπε και αυτό ο Marx επαναλαμβάνοντας τον Hegel που έβλεπε τα πάντα να κινούνται ελικοειδώς από μια θέση σε μια αντίθεση κι από κει ξανά σε μια σύνθεση, θέση για την επόμενη έλιξη. Το είχε προείπει κι ο Πυθαγόρας που έβλεπε τα πάντα να κινούνται κυκλικά, από την τροχιά των αστέρων ως τις συχνότητες των αρμονικών ήχων και τους αριθμούς. Τώρα, με τους τελευταίους έσφαλε, καθώς δεν είχε ανακαλύψει τους άρρητους, απεριοδικούς, αριθμούς. Απέδειξε την ύπαρξή τους ένας μαθητής του, ο Ίππασος, που δολοφονήθηκε. Το αναπαρέστησε και πιο επιστημονικά ο VanderPol που το μοντέλο του με ταλαντώσεις αναπαρήγαγε όχι μόνο την επαναληπτική ρυθμικότητα, αλλά και τη διεγερσιμότητα από τυχαίους εξωγενείς παράγοντες, και ακόμη τη μετατροπή της περιοδικότητας σε τυχαιότητα, προσδιορίζοντας μάλιστα τους νόμους που ορίζουν αυτή τη μετατροπή.

Αλήθεια, πώς εξελίσσεται η ιστορία; Ο Διάβολος όποια ζαριά κι αν ήθελε την έφερνε. Η τυχαιότητα είναι αναπόφευκτη. Ανήκει στη δικαιοδοσία υπαρανθρώπινων δυνάμεων. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε γι΄ αυτό. Ο Καραγκιόζης όμως, εμείς δηλαδή, μπορούμε να χαλάμε τα σχέδια του Διαβόλου και να ξαναπροσπαθούμε. Η τυχαιότητα είναι βέβαια πιο δυνατή. Περπατώ στο δρόμο κι ένα κεραμίδι πέφτει στο κεφάλι μου. Ή ζω στο αυθαίρετο και μια πυρκαϊά ή μια πλημμύρα με παρασέρνει. Ή και, χωρίς τίποτε από όλα αυτά, μοιραία, αυτό είναι το μόνο βέβαιο, πεθαίνω. Οι νόμοι της φύσης είναι αδυσώπητοι, ανελέητοι. Κι ωστόσο…

Κάποια κύτταρά μου δεν πεθαίνουν με το θάνατό μου. Ενωμένα με αντίστοιχα μιας γυναίκας, εξακολουθούν να ζουν, γονιμοποιημένα ωάρια οι γόνοι μου, να αναπνέουν, να σκέφτονται, να υποφέρουν ή χαίρονται, να δημιουργούν, να αφήνουν κι αυτοί ζωντανά κάποια κύτταρά τους στο διηνεκές. Δεν τελειώνει η ιστορία μας με το θάνατό μας. Έπειτα, όσο ζούμε, διαρκώς δημιουργούμε. Μια σταγόνα δημιουργικότητας μάς σταλάχτηκε από τον Πλάστη που μας εμφύσησε πνοή. Και τα έργα μας μπορούν να μένουν αθάνατα. Ο Αισχύλος ζει με τους Πέρσες, ο DaVinci με το Μυστικό Δείπνο, ο Beethoven με την Ενάτη Συμφωνία, o Σωκράτης με την Απολογία του, ο Θεμιστοκλής με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Αλέξανδρος με την εκστρατεία του, τα παιδιά μας με την παιδεία που τους δώσαμε. Όλοι αυτοί που άλλαξαν την πορεία της ιστορίας, δεν τους άρεσαν οι ζαριές και ξανάπαιζαν. Πώς ζουν όλοι αυτοί; Μα στη μνήμη του περιβάλλοντός τους επιβιώνουν. Σε μια κηδεία, όσοι είναι παρόντες αποτελούν το κοινωνικό εκμαγείο του εκλιπόντος. Αν ερωτηθούν, από τις απαντήσεις τους μπορούν όλοι μαζί να αναστήσουν τη διαχρονική μορφή και συμπεριφορά του κεκοιμημένου. Όπως παριστάνονται στις εικόνες οι Άγιοι της Ορθοδοξίας, διαχρονικοί, στην ηλικία της ακμής τους. Αγάλματα, φωτογραφίες, ηχογραφήσεις, ονοματοδοσίες δρόμων, πλατειών κλπ κρατούν στη ζωή την ανάμνηση των ηρώων.

Τελικά όμως ποιος νικάει; Ο δυνατός ή ο επίμονος; Ο Θεός είναι ο Δημιουργός. Δημιουργεί τάξη από την αταξία. Στη Φυσική ο νόμος της εντροπίας, ο πιο ακαταμάχητος νόμος, ορίζει ότι από την τάξη δημιουργείται συνεχώς αταξία. Κι όμως κυριαρχεί η δημιουργία. Η Φυσική ορίζει ότι σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο είναι δυνατό να δημιουργείται τάξη από την αταξία, με βαρύ τίμημα όμως, την αύξηση της αταξίας έξω από το κλειστό χωροχρονικό σύστημα. Από το χάος δημιουργήθηκαν Γαλαξίες, μέσα τους ηλιακά συστήματα, σ΄ ένα τουλάχιστον, το πιο γνωστό μας από αυτά, δημιουργήθηκε ζωή, κι αυτή οργανώθηκε, παρήγαγε πνεύμα κι αυτό αναρωτιέται ποιος νικάει. Από τους αθανάτους, μόνον ο Θεός έχει βούληση. Οι Άγγελοι απλώς μεταφέρουν τη βούλησή Του στους ανθρώπους. Ούτε ο Διάβολος έχει δική του, κακή, βούληση. Απλώς αντιστρατεύεται τη θεία βούληση.

Κι εμείς, οι Καραγκιόζηδες, προσπαθούμε να αντισταθμίσουμε τους φυσικούς νόμους που μας καταπιέζουν. Μάθαμε να ανάβουμε και συντηρούμε τη φωτιά, αντιμετωπίσαμε το κρύο. Μάθαμε τον τροχό, εξουδετερώσαμε την τριβή. Μάθαμε τα αερόστατα, τα αεροπλάνα και τους πυραύλους, περιφρονήσαμε τη βαρύτητα. Ό,τι από τη φύση, την τυχαία Φύση, δεν μας αρέσει, εμείς οι Καραγκιόζηδες το χαλάμε και ξαναδοκιμάζομε. Ο Διάβολος παραμονεύει. Είναι (σχεδόν) παντοδύναμος, έτοιμος να μας αρπάξει και να μας υποδουλώσει. Εμείς όμως επιμένομε. Ξανά και ξανά επαναλαμβάνομε τις προσπάθειές μας εμείς οι ίδιοι και η αθάνατη συνέχειά μας, τα παιδιά μας, τα έργα μας, η μνήμη μας στην κοινωνία. Ποιος τελικά νικάει; Ο δυνατός ή ο επίμονος; Η ιστορία δεν έχει τέλος. Ούτε απάντηση.