ΗΠΑ

Θαυμάζω, φοβούμαι, σέβομαι, αλλά δεν αγαπώ τις ΗΠΑ. Θαυμάζω. Έχει το υψηλότερο πολιτιστικό επίπεδο σε όλο τον κόσμο. Τα πνευματικά και υλικά προϊόντα της εκτείνονται παντού και βοηθούν όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει ωφεληθεί, έστω έμμεσα, από τον Αμερικανικό πολιτισμό. Όποιος είναι απροκατάληπτος το βλέπει σε πρώτη ματιά.

Φοβούμαι. Είναι το ισχυρότερο κράτος στον κόσμο. Υπάρχουν και άλλοι ισχυροί, όσοι διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Ακόμη κι ένα κρατίδιο με ατομική βόμβα είναι επίφοβο. Η καταστροφή που μπορεί να προκαλέσει είναι απρόβλεπτη, καθώς μια ατομική έκρηξη θα αποτελέσει πιθανότατα έναυσμα για γενίκευση πυρηνικού πολέμου, από τον οποίον κανένας δεν θα αποφύγει τις ολέθριες συνέπειές του. Φοβούμαι τις ΗΠΑ, ομολογώ, περισσότερο από όσο τα άλλα ισχυρά κράτη. Οι ενέργειές της δείχνουν επιθετικότητα μεγαλύτερη από των άλλων. Διαθέτουν έξω από την επικράτειά τους στρατό και βάσεις περισσότερο από κάθε άλλο κράτος, ενώ π.χ. η Βόρεια Κορέα δεν έχει στρατό έξω από το έδαφός της. Οι ΗΠΑ είναι το πιο επιθετικό σύγχρονο κράτος στον κόσμο, όπως παλιότερα ήταν η Γερμανία, η Αγγλία, η Γαλλία και στην αρχαιότητα η Αθηναϊκή δημοκρατία. Διαθέτουν βάσεις και στην πατρίδα μου. Δεν έχω δει, ως τώρα να βοήθησαν τεκμηριωμένα τα εθνικά μας συμφέροντα, ενώ υπήρξαν περίοδοι που έβλαψαν, όπως στην υποστήριξη ή, έστω, ανοχή, της δικτατορίας και στην τραγωδία της Κύπρου. Ναι, φοβούμαι τις ΗΠΑ. Όμως, θα μπορούσα να ζήσω στις ΗΠΑ, καθώς ο τρόπος ζωής εκεί, ιδιαίτερα οι ελευθερίες που έχουν οι κάτοικοί τους, μου είναι αρκετά οικείος. Δεν θα μπορούσα να ζήσω π.χ. στη Βόρεια Κορέα, όπου, με τα λίγα που ξέρομε, μου φαίνεται πως δεν θα άντεχα.

Σέβομαι σημαίνει ότι πειθαρχώ με θετικά συναισθήματα στην οντότητα, που, έστω και χωρίς να ασκεί βία, διαθέτει τη δυνατότητα να την εφαρμόσει. Αν διατηρώ τα ίδια συναισθήματα όταν ο σεβάσμιος δεν έχει πια εξουσία, τότε η οντότητα έχει κύρος. Τις ΗΠΑ τις σέβομαι, επειδή τις θαυμάζω, αλλά και επειδή τις φοβούμαι. Χωρίς το συνοδό φόβο, το κύρος των ΗΠΑ θα ήταν πολύ μειωμένο.

Πώς πέτυχαν οι ΗΠΑ ισχύ, πολιτισμό, παγκόσμια κυριαρχία; Θα κάνω υποθέσεις, αναπόδεικτες βέβαια. Πρώτα, επειδή είναι μια μεγάλη, πλούσια χώρα. Το έδαφός της διαθέτει σχεδόν ό,τι έχουν ανάγκη. Αγωνίσθηκαν και πέτυχαν. Αγωνίσθηκαν με τα στοιχειά της φύσης, αλλά και με τους ντόπιους τους οποίους σχεδόν εξόντωσαν, με την οπλική υπεροχή τους. Δεύτερο, η γεωγραφία τους είναι τέτοια που απομάκρυνε κάθε ξένο εισβολέα. Αποτίναξαν κάποτε το ζυγό της Αγγλίας που τους δημιούργησε, καθώς στην πλειοψηφία τους ήταν Αγγλοσάξωνες οι άποικοι των ΗΠΑ. Από τότε καμιά ξένη δύναμη δεν πάτησε πόδι στις ΗΠΑ. Τους απείλησαν οι Ιάπωνες, όταν απρόκλητα βύθισαν τον Αμερικανικό στόλο στο Pearl Harbor, αλλά στο έδαφός τους δεν έφθασαν ποτέ.

Ως εδώ μου θυμίζουν τις αρχαίες Αθήνες. Η κάθοδος των Δωριέων παρέκαμψε την Αττική και έτσι ξένος δεν πάτησε στις Αθήνες, που έμειναν μόνες τους να εξελιχθούν. Είχαν βέβαια τον εμφύλιο πόλεμό τους οι ΗΠΑ, όπως είχαν τις εσωτερικές ταραχές τους οι Αθηναίοι, με τον Κύλωνα, τον Πεισίστρατο κλπ. Μόνο που οι Αθηναίοι δεν εξόντωσαν ή υπέταξαν κανένα ντόπιο λαό. Δεν είχαν τέτοιες ενοχές. Όπως στις αρχαίες Αθήνες, με την εξέλιξή τους οι ΗΠΑ, χωρίς εξωτερικές επεμβάσεις, έφθασαν σε ένα καθεστώς που θυμίζει το Αθηναϊκό πρότυπο. Κύρια στοιχεία του είναι η κλήρωση των αρχόντων και η ανεξαρτησία των εξουσιών. Οι τρεις εξουσίες των ΗΠΑ, εκτελεστική, νομοθετική, δικανική είναι πραγματικά σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητες. Συγκρίνετε π.χ. με το δικό μας σύστημα, όπου η κυβέρνηση αποτελείται από το κόμμα που πλειοψηφεί στη βουλή άρα εκτελεστική και νομοθετική εξουσία ταυτίζονται, και οι επικεφαλής των Ανώτατων δικαστηρίων διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, με ταύτιση πάλι εκτελεστικής και δικανικής εξουσίας. Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση δεν έχει την έγκριση των νομοθετικών σωμάτων, και στο κακουργιοδικείο, οι δικαστές κληρώνονται μεταξύ όλων των πολιτών, όπως ακριβώς γινόταν στις αρχαίες Αθήνες. Θυμίζω πως ο Αριστοτέλης θεωρεί την κλήρωση των αρχόντων το ουσιώδες στοιχείο της δημοκρατίας, ενώ η εκλογή τους είναι χαρακτηριστικό της ολιγαρχίας. "Λέγω δ΄ οἷον δοκεῖ δημοκρατικὸν μὲν εἶναι τὸ κληρωτὰς εἶναι τὰς ἀρχὰς, τὸ δ΄ αἱρετὰς ὀλιγαρχικὸν". Βέβαια στις ΗΠΑ τα νομοθετικά σώματα δεν κληρώνονται και αυτή είναι η κύρια διαφορά τους από την Ελληνική αρχαιότητα. Επίσης, οι επικεφαλής του Ανώτατου Δικαστηρίου ορίζονται από τον Πρόεδρο με τη συναίνεση της Γερουσίας. Η δημοκρατία των δύο συστημάτων είναι, πιστεύω, ο κύριος παράγοντας που οδήγησε στην πολιτιστική και κυριαρχική αριστεία και των δύο. Η διαφορά τους, βουλή κληρωμένη από το σύνολο των πολιτών στις Αθήνες, όργανο της οικονομικής ολιγαρχίας στις ΗΠΑ, ευθύνεται, ισχυρίζομαι, για την πολιτιστική διαφορά. Στις ΗΠΑ δόθηκε προτεραιότητα στην ευτυχία, την ευημερία, τις ανάγκες του αισθητού Εγώ, σε βάρος των λοιπών όψεων της προσωπικότητας, έτσι που αναπτύχθηκαν υπερτροφικά οι φυσικές επιστήμες σε βάρος των λοιπών. Αντίθετα, στις αρχαίες Αθήνες, δόθηκε προτεραιότητα στην ευδαιμονία των πολιτών, ανάγκη του νοητού Εγώ, αφού νομοθέτες ήταν το σύνολο των πολιτών και όχι μόνο η οικονομική ολιγαρχία, και η έμφαση συνδεόταν με αρμονική ανάπτυξη φυσικών, κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και τεχνών.

Δεν αγαπώ τις ΗΠΑ, διότι δεν είμαι αμερικανός. Δεν τις αγαπώ για τους λόγους που ανέφερα, ιδιαίτερα επειδή τις φοβούμαι. Δεν θα ήμουν έτοιμος να προσφέρω τη ζωή μου γι΄αυτό το κράτος. Το ίδιο όμως θα ίσχυε και αν ήμουν αρχαίος Έλληνας, αλλά όχι Αθηναίος. Δεν θα αγαπούσα την Αθήνα, ιδίως με τη συμπεριφορά της στους Μηλιούς και Μυτιληνιούς, μολονότι θα τη θαύμαζα, θα τη σεβόμουν, και θα επιθυμούσα να ζω στην επικράτειά της, έστω και ως μέτοικος. Εξάλλου η σχεδόν παντοδυναμία που δίνεται στον Πρόεδρο των ΗΠΑ χωρίς την αντίσταση μιας κληρωμένης βουλής, του επιτρέπουν να νιώθει φοβία π.χ. έναντι της Κίνας, έτοιμος να πέσει στην παγίδα του Θουκυδίδη (Πελοποννησιακός πόλεμος λόγω της φοβίας της Σπάρτης). Κι όμως διαθέτει το υπερόπλο εναντίον απειλής κάθε είδους, τη ....χλωρίνη, που χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά στους δυο παγκόσμιους πολέμους.

Συνοψίζοντας. Ομοιότητες: Ανεξαρτησία εξουσιών, κλήρωση δικαστών, υψηλός πολιτισμός, επιθετικότητα, αλαζονεία. Διαφορές: Εκλογή αντί κλήρωσης νομοθετικών σωμάτων, επιδίωξη ευτυχίας-ευημερίας αντί ευδαιμονίας, ανάπτυξη θετικών επιστημών, αντί αρμονικά όλων των πολιτιστικών πεδίων.

Η αλαζονεία των Αθηνών, οδήγησε στην καταστροφή. Οι ΗΠΑ, εξίσου αλαζών, ας ευχηθούμε να μην οδηγήσουν στον όλεθρο.